Akıllı Bomba Meme Kanserini Yok Ediyor

Araştırmacılar Meme Kanserini Yok Etmek İçin ışıkla Aktive Edilen “Akıllı Bomba” Terapisi Kullanıyor

Michigan State Üniversitesi’nden araştırmacılar, agresif meme kanserini tedavi etmek için ışıkla aktive edilen “akıllı bomba” terapisi geliştirdi. Siyanin-karboran tuzları adı verilen yeni ışığa duyarlı kimyasallar, fotodinamik terapi (PDT) ile farelerde metastatik meme kanseri tümörlerini minimal yan etkilerle yok etti. Bu yenilikçi yaklaşım, daha güvenli ve etkili tedaviler sunarak diğer kanser türleri için de umut vadediyor.

Michigan State Üniversitesi’nden (MSU) karı-koca profesör ekibi, Kaliforniya Üniversitesi, Riverside’daki araştırmacılarla iş birliği yaparak agresif meme kanserini tedavi etmek için ışıkla aktive edilen bir “akıllı bomba” geliştirdi.

MSU Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Profesörü Sophia Lunt, MSU Mühendislik Fakültesi’nde Kimya Mühendisliği Johansen-Crosby Kürsüsü Profesörü Richard Lunt ve Kaliforniya Üniversitesi, Riverside Kimya Profesörü Vincent Lavallo, uzmanlıklarını birleştirerek siyanin-karboran tuzları adı verilen yeni ışığa duyarlı kimyasalları geliştirdi. Bu kimyasallar, fotodinamik terapi (PDT) yöntemiyle farelerde metastatik meme kanseri tümörlerini minimal yan etkilerle yok etti.

Sophia Lunt, bu yenilikçi yaklaşımı şöyle özetliyor:

“Yenilikçi siyanin-karboran tuzlarımız, agresif meme kanserli hastalar için hedefe yönelik ve azaltılmış yan etkilere sahip bir seçenek sunuyor. Bu araştırmanın, sınırlı tedavi seçeneği olan hastalar için daha güvenli ve etkili tedavilere yol açmasını bekliyoruz.”

Fotodinamik Terapi (PDT) Nasıl Çalışıyor?

PDT sırasında, ışığa duyarlı kimyasallar vücutta dolaşarak kanser hücrelerinin içinde birikiyor. İnsan gözünün göremediği yakın kızılötesi ışık, vücudun derinliklerine nüfuz ederek bu tuzları aktive ediyor. Bu tuzlar, bir “akıllı bomba” gibi davranarak kanser hücrelerini yok ederken sağlıklı hücreleri koruyor.

MSU’da fare deneylerini gerçekleştiren doktora sonrası araştırmacı Hyllana Medeiros, geleneksel PDT kimyasallarının dezavantajlarını şu şekilde açıklıyor:

“Mevcut FDA onaylı PDT kimyasalları, deri gibi vücudun diğer bölgelerinde uzun süre kalıyor. Geleneksel PDT tedavisi sonrası hastalar, düşük ışık seviyelerinde bile ciltlerinin yanmasını ve kabarmasını önlemek için 2-3 ay karanlıkta kalmak zorunda.”

Siyanin-Karboran Tuzlarının Avantajları

Yeni geliştirilen siyanin-karboran tuzları, geleneksel PDT kimyasallarına kıyasla önemli avantajlar sunuyor:

• Hedefe yönelik etki: Bu tuzlar, kanser hücreleri tarafından emiliyor ve tümörlerdeki OATP proteinlerinin aşırı ekspresyonundan faydalanarak hassas hedefleme sağlıyor. Bu, ek hedefleme kimyasallarına olan ihtiyacı ortadan kaldırıyor.
• Hızlı vücuttan atılım: Geleneksel PDT kimyasallarının aksine, siyanin-karboran tuzları vücuttan daha hızlı atılıyor ve yalnızca tedavi gereken kanser hücrelerinde kalıyor, böylece uzun süreli ışığa duyarlılık sorununu azaltıyor.
• Derin doku penetrasyonu: Yakın kızılötesi ışık, geleneksel PDT’de kullanılan dalga boylarına kıyasla daha derine nüfuz ediyor, bu da derin yerleşimli tümörlerin tedavisini mümkün kılıyor.

MSU doktora öğrencisi ve makalenin ilk yazarı Amir Roshanzadeh, çalışmanın potansiyelini şöyle vurguluyor:

“Çalışmamız, agresif meme kanserleri için etkili bir tedavi sunuyor. Ayrıca, diğer kanser türlerinin tedavisi ve hedefe yönelik ilaç teslimi için çığır açıcı fırsatlar yaratıyor.”

Gelecek Adımlar

Araştırmacılar, siyanin-karboran tuzlarının diğer kanser türlerini tedavi etme etkinliğini test etmeyi planlıyor. Richard Lunt, bu başarının arkasındaki iş birliğini şu şekilde değerlendiriyor:

“Kanser gibi karmaşık sorunlara çözüm getiren gerçekten yenilikçi keşifler, bizimki gibi disiplinlerarası ekipler gerektirir. Bu araştırma, kanser biyolojisi, kimya ve malzeme bilimi mühendisliği gibi farklı alanlardan araştırmacıları bir araya getirdiğinde neler başarılabileceğinin mükemmel bir örneği.”

Daha Güvenli ve Etkili Bir Gelecek

Bu çalışma, meme kanseri tedavisinde devrim yaratma potansiyeli taşıyor. Siyanin-karboran tuzlarının insan klinik denemelerine geçişi, daha etkili ve hasta dostu kanser tedavilerinin yolunu açabilir. Araştırmacılar, bu teknolojinin diğer kanser türlerine uygulanabilirliğini araştırarak kanser tedavisinde yeni bir çığır açmayı hedefliyor.

Yayın Tarihi ve Kaynak

Yayın Tarihi: 2 Nisan 2025
Kaynak: Michigan State Üniversitesi
Referans: Amir Roshanzadeh, Hyllana C. D. Medeiros, Christopher K. Herrera, Carson Malhado, Anton W. Tomich, Steven P. Fisher, Sergio O. Lovera, Matthew Bates, Vincent Lavallo, Richard R. Lunt, Sophia Y. Lunt. Next‐Generation Photosensitizers: Cyanine‐Carborane Salts for Superior Photodynamic Therapy of Metastatic Cancer. Angewandte Chemie International Edition, 2025; 64 (9) DOI: 10.1002/anie.202419759