Bardağında Ne Var?

Bardağında Ne Var?

Yazan: Konuk Yazar, Uzm. Dr. Mehmet Günata

Sıcak bir yaz gününü düşünmek bile bizim için artık çile olmaya başladı. Sıcak yetmezmiş gibi bir de nem işin içine girdi mi bırakın mutlu olmayı yaşamak bile zorlaşıyor. Ama o bunaltıcı havayı şimdi bir kenara itin; çünkü elinizdeki bardak bunu gerektiriyor, daha doğrusu bardağın içindeki. Kim keyif almaz, uzun bir bardaktaki soğuk meyve suyundan? Görüntüsü ile, tadı ile derken faydaları ile de oldukça etkiliyor bizi. Sanki bir an elimde bir bardak ve içinde harika bir meyve suyu olduğunu sandım. Benimle aynı düşüncede olan bazı diyetisyenler: “Dur onu içme,” diyebiliyor; haklı olarak. Bizler meyve suyu içtiğimizi düşünüyoruz değil mi, ama içtiğimiz sıvı şekerden başka hiçbir şey değil. O halde bunun farkına nasıl varabileceğiz?

Şunu da söylemeliyim ki bir meyve veya sebzeyi sıkıp suyunu içmektense kendisini yemelisiniz. Bunu asla ama asla aklınızdan çıkarmamalısınız diyorum ve olayın içine giriyorum. (Detaylı bilgi için bakınız: Hazır Meyve Sularının Zararları)

En iyi yol sebze suları

Sebzelerin harikalığından bahsedecek değilim; her biri birbirinden mükemmel zaten. Çeşitli hastalıkları önleme ve tedavi edici özellikleriyle zaten gündemden düşmüyor. Bunların suyunu içmek de sizi yeniden hayata döndürüyor adeta. Domates suyundaki likopen öyle görünüyor ki prostat kanserini önlemektedir. Likopen gelecekte güçlü madde olarak bile adlandırılacaktır bu gidişle. Pancar suyu tansiyonu düşürür. Posalı sebze suları ayrıca lifle doludur ve lif açlığınızı kontrol etmenize yardımcı olur. Bu ürünleri kendisi ile tüketmek lifçe zengin birçok minerali de almamızı da sağlıyor. Üstelik bütün bu faydalar, bazı hastalık grubu dışındakiler hariç herhangi bir zarar olmadan geliyor. Sebze sularında tipik meyve sularına göre çok daha az şeker ve daha az kalori bulunur. Daha az şeker ve kalori demek daha uzun sağlıklı hayat demek. Kim sağlıklı hayata yok diyebilir ki?

En kötü seçim: Hazır meyve suları

Kutu meyve suyu, meyve suyu kokteyli ya da herhangi bir kelime beni köpekten kaçan bir kedinin durumuna sokuyor diyebilirim ve sizler de öyle olmalısınız… Bu ürünlerin büyük bir kısmında gerçekte çok az gerçek meyve suyu vardır. Ana bileşen genellikle su ve yüksek früktozlu mısır şurubu türevi şekerlerdir. Mısır şurubuna dikkat etmek gerekir; karaciğer yağlanmasına neden olduğu gibi sağlığımızı çok ciddi etkiliyor. Bu meşrubatlar, şeker ve kalori bakımından zengin, fakat besin açısından zayıftırlar. İçtiğiniz meyve suyu değil toksik etkisi olan şekerli sudan başka bir şey değil. Araştırmalar şekerli meyve sularının çocukları obezite ve obeziteyle ilgili kalp sorunları riskine soktuğunu gösteriyor. İlerleyen dönemlerde yapılacak çalışmalar, bu meyve sularının daha da ciddi sorunların ortaya çıkmasına neden olduğunu gösterecektir.

Nar suyu

Her gün sadece bir bardak meyve suyu içecekseniz, iyi bir meyve suyu olsun. İçtiğiniz o bir bardak meyve suyu da zararlı ise içmenizin bir anlamı yok. Zaten bir bardak değil mi? O zaman gelin her yudumda daha fazla besin almanızı sağlayan meyve sularını inceleyelim. Bu durumda nar suyu listenin başında gelir. Şeker ve kalori bakımından zengindir ancak çok miktarda antioksidan da içerir. Bu maddeler beyin fonksiyonunu koruyucu ve kanser riskini azaltıcı etkilere sahiptir. Bir çalışma, bir bardak nar suyunun her gün içilmesi prostat kanserini yenmede başarılı olabileceğini göstermiştir.

İyi seçim: Kızılcık suyu

Kızılcık diyince aklıma sürekli bir kelime daha geliyor ve onu tahmin etmiş olmalısınız: C vitamini. Kızılcık suyu C vitaminiyle doludur, bu vitamin sağlıklı bir bağışıklık sistemi için hayati önem taşır. Özellikle de çocuklar için oldukça sağlıklı olan kızılcık, besinsel değeriyle gözde meyveler listesinde yer alıyor. Ayrıca halkın şifalı bitki olarak kullandığı kızılcığın suyunu şeker katmadan içmenin idrar yolları enfeksiyonu riskini azalttığı bilinmektedir. Şekersiz olmasına özellikle dikkat etmelisiniz. Ülkemizde kızılcık yabani olarak hemen her bölgede bulunabilir. Aşılı kızılcık yetiştiriciliği ise Malatya, Bursa, Yalova ve Karabük gibi meyve yetiştiriciliğinin geliştiği yerlerde yapılmaktadır.

İyi seçim: Yaban mersini

Yaban mersininde bulunan maddeler beyninizin sağlıklı olmasını sağlar. Küçük bir araştırmada araştırmacılar, yaşa bağlı hafıza zayıflaması olan 70 yaş üstü yetişkinlerde yaban mersinin hafıza üzerindeki etkisine bakmışlardır. 12 hafta boyunca günde 2,5 bardak yaban mersini içenler, içinde yaban mersini olmayan içecekleri içenlere göre öğrenme ve hafıza testlerine çok belirgin ilerlemeler göstermiştir. Bu yüzden beyin sağlığınız için yaban mersinini seçin. Beyniniz sizin her şeyiniz olduğuna göre yaban mersinin de sizin her şeyiniz olduğu anlamı çıkıyor.

İyi Seçim: Acai çileği suyu

Çilek suyunu anladık da bu acai de ne oluyormuş? Araştırmalar Güney Amerika”da bulunan bir böğürtlen türü olan Acai çileğinin sağlık faydalarına daha yeni bakmaya başlamıştır. Bu ilk araştırmalar olumlu sonuçlar doğurmuştur. Acai küspesindeki antioksidan konsantrasyonunun kızılcık, böğürtlen, çilek ve yabanmersininden daha fazla olduğu görülmektedir. Yeni çalışmalar artık bu meyvenin üzerinde toplandığını söyleyebilirim. Görünen o ki Acai çileği yabana atılacak bir meyve değil. Ancak bu ürün ülkemizde ithal edilerek getirildiği için bulması güçtür ve pahalıdır. Yine de uygun şekilde denk gelirse aklınızda olsun.

İyi Seçim: Vişne suyu

Vişnenin vişneliğine diyecek söz yok galiba. Birçok antioksidan sağlamak dışında, vişne suyunun iltihap kurutucu etkileri de vardır. Bir araştırmaya göre egzersiz yapmadan önce ve sonra vişne suyu içmek egzersize bağlı kas ağrılarını azaltmaktadır. Vişne suyunun inanılmaz antioksidan deposu var. Bu o kadar büyük bir depo ki hastalıkların korktuğu meyve budur diyebilirim. Vişne suyunu hazırlarken ilave şeker kullanmanıza gerek yoktur. Ancak eğer reflü gibi rahatsızlıklarınız varsa vişne suyu tüketiminde tutumlu olmalısınız. Hazır vişne suları %100 olarak çok az piyasaya sürüldüğünden, bunları önermem.

İyi Seçim: Kırmızı üzüm suyu

Kırmızı şarabın, ölçülü içildiğinde kalbe iyi geldiğini hepiniz duymuşunuzdur. Artık bunu unutun; çünkü bu saçmalıktır. Dünya sağlık örgütü artık şarabı önermiyor. Kırmızı üzüm suyu, güçlü antioksidan olan flavanoit ile resveratrol içerir. Bu iki maddenin de en fazla bulunduğu kısım meyvenin çekirdeğidir. Bu çekirdekleri mutlaka çiğnemeliyiz; yutmamalıyız. Burada unutmamamız gereken bu çekirdeği açık olarak satın almanın risk taşıdığı; çünkü oksitlenebiliyor. Ancak kalite standartlarına uygun üretilen üzüm çekirdeği hapları satın alınabilir. (Detaylı bilgi: Üzüm Çekirdeğinin Yararları)

İyi Seçim: Kuru erik suyu

Rivayetlerden birine göre erik kabızlığa iyi gelmektedir. Bunun sebebi eriğin lif bakımından zengin olması ve sorbitol denilen bir müshil maddesi içermesidir. Fakat erik suyunun faydaları bununla kalmaz. Meyve suyu ayrıca antioksidan, demir ve potasyum açısından zengindir. Gün boyu sıcaktan dolayı kaybettiğimiz bu hayati mineralleri bu meyve aracılığıyla alabiliriz. Ülkemiz erik yönünden bereketlidir. Özellikle mevsimindeyken kurutulmuş eriğe ulaşmak çok kolaydır. Semt pazarlarından veya aktarlardan bu ürünü temin edebilir, yahut yetiştirilen bir şehirden geçerken çok daha ucuza bolca alabilirsiniz.

Peki ya portakal suyu?

Kahvaltının ayrılmaz bir parçası ve herkesin sevdiği bu meyve suyunun bir faydası yok mu? İyi haber şu ki portakal suyu, C vitamini açısından çok zengindir ve bağışıklık sistemini güçlendirici faydasıyla listenin başında yer alır. Ayrıca portakal suyu kalsiyum ve D vitamini açısından da zengindir; bunlar kemikleri güçlendiren besin maddeleridir. Tatlandırılmamış portakal suyunun kalorisi greyfurda ve çilek suyuna göre daha azdır. Sorun şu ki kalori kadar antioksidanlar da daha azdır. Portakal suyunun çok tanınmasının ve olduğundan fazla faydalıymış gibi sunulmasının sebebi portakalın ticareti yaygın bir ürün olması gibi duruyor.

Çocuklar ve meyve suyu

Çocukların çoğu meyve suyuna bayılır. Ne kadar meyve suyunun yeterli veya çok olduğuna dair bilgilere her yerden kolayca erişebilirsiniz. Amerikan Çocuk Hastalıkları Akademisi 6 yaşından küçük çocuklarda günde 1 çay bardağından daha fazla meyve suyunu tavsiye etmiyor. 7 ila 18 yaş arasında miktar 1 su bardağı veya 1,5 su bardağıdır.

Sulandırın

Eğer çocuğunuz günde 1 bardaktan daha fazla meyve suyu isterse, meyve suyuna su katın. Suyu ve meyve suyunu karıştırarak her seferinde daha az kalori verirsiniz. 1 bardak saf meyve suyu içmek yerine gün içinde birden çok sulu meyve suyu içirtebilirsiniz.

Bütün meyveyi tercih edin

Diyetisyenlere göre meyve suyunun alternatifi, meyveyi bütün olarak yemektir. Böylece meyvenin etinden ve posasından daha fazla lif ve ilave besin maddeleri alırsınız. Meyve suyundan farklı olarak böğürtlen kabukları ve portakal zarları açlık hissini bastırır.

Sebze suyu yararları, domates suyu faydaları, nar suyu yararı, yaban mersini suyu fayda gibi konular hakkında olup sağlıklı beslenme ve sağlıklı yaşam, zindelik, fitness konusuyla ilgili olan bu yazıda kullanılan telif haklarıyla korunan görseller: madlyinlovewithlife, andrew, Vanessa Pike-Russell, Tuğba Ünsal, Darwin Bell, Eli Duke, Audrey, Andrew McFarlane, Hellebardius, Fabi Fliervoet ve madlyinlovewithlife Creative Commons lisanslarına uygun olarak kullanılmıştır.