Her Tür Egzersiz Beyin Gücünü Artırıyor

Her Tür Egzersiz Her Yaşta Beyin Gücünü Artırıyor

Sabah erken saatlerde yapılan bir koşu mu, yoksa bir parça Tai Chi mi? Güney Avustralya Üniversitesi (UniSA) tarafından gerçekleştirilen çığır açan bir araştırma, her türlü egzersizin çocuklardan yetişkinlere ve yaşlılara kadar beyin fonksiyonlarını ve hafızayı önemli ölçüde geliştirdiğini gösteriyor.

Bugüne kadarki en büyük ve en kapsamlı şemsiye inceleme olan bu çalışma, düzenli egzersizin hem sağlıklı bireylerde hem de klinik durumları olan kişilerde genel bilişi, hafızayı ve yönetici işlevleri iyileştirdiğini buldu. Bu, egzersizi bilişsel sağlığı optimize etmek için temel ve kapsayıcı bir aktivite olarak pekiştiriyor.

133 sistematik incelemeyi sentezleyen, 2724 randomize kontrollü deneyi ve 258.279 katılımcıyı kapsayan bu sistematik şemsiye ve meta-meta-analiz, şu sonuçlara ulaştı:

• Düşük-orta yoğunluklu egzersizler, beyin fonksiyonları ve hafıza için en büyük faydayı sağladı.
• Çocuklar ve ergenler hafızada en büyük gelişimi gösterirken, DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) olan bireyler yönetici işlevlerde en büyük kazanımları elde etti.
• Yoga, Tai Chi ve egzersiz oyunları (exergames), en önemli bilişsel faydaları sundu.

Egzersizin Bilişsel Güce Etkisi

Baş araştırmacı Dr. Ben Singh, UniSA’dan, bulguların farklı egzersiz türlerinin, yoğunluklarının ve sürelerinin bilişsel fonksiyonlar üzerindeki etkisine dair kapsamlı bir anlayış sunduğunu söylüyor. Singh, “Egzersizin fiziksel sağlığa derin bir etkisi var, ancak beyin fonksiyonlarına da fayda sağladığını biliyoruz. Bu çalışma, yoga veya yürüyüş gibi düşük yoğunluklu egzersizlerin bile bilişi geliştirebileceğini doğruluyor; bu da onu her yaş ve yetenekten insan için erişilebilir kılıyor,” diyor ve ekliyor:

“Özellikle faydaların hızlı bir şekilde ortaya çıktığını gördük – 1-3 ay içinde net kazanımlar elde ediliyor; bu, kısa süreli aktivitelerin bile büyük fark yaratabileceğini gösteriyor. Ayrıca yeni aktiviteler denemenin beyni meşgul ve aktif tutmada kilit bir rol oynayabileceğini işaret ediyor.

“Çocuklar ve gençler için egzersiz, hafızanın gelişiminde özellikle faydalıydı. DEHB olanlar için ise odaklanmayı geliştirdi, dürtüselliği azalttı ve yönetici işlevleri güçlendirdi.

“Ayrıca, Tai Chi ve yoga gibi zihin-beden egzersizlerinin hafıza üzerinde en büyük etkiye sahip olduğunu, Pokémon Go gibi egzersiz oyunlarının ise genel biliş için oldukça etkili olduğunu bulduk. Bu cesaret verici bir bulgu; çünkü ilgi çekici, düşük etkili aktivitelerin gerçek bilişsel faydalar sunabileceğini gösteriyor.”

Herkes İçin Bir Strateji

Kıdemli araştırmacı Prof. Carol Maher, egzersizin her yaş ve fitness seviyesinde bilişsel sağlık stratejisi olarak teşvik edilmesi gerektiğini vurguluyor. Maher, “Bilişsel gerileme ve nörodejeneratif hastalıklar, küresel sağlıkta büyüyen bir endişe kaynağı; bu da yaşam boyu bilişsel fonksiyonları koruma ve geliştirme için etkili stratejiler belirleme ihtiyacını acil hale getiriyor,” diyor ve ekliyor:

“Bu çalışma, egzersizin sağlık ve eğitim ortamlarına entegre edilmesi gerektiğine dair güçlü kanıtlar sunuyor. Özellikle risk altındaki bireyler için az miktarda egzersizin bile hafızayı ve beyin fonksiyonlarını iyileştirebileceğini bilmek, egzersizin klinik ve halk sağlığı kılavuzlarına dahil edilmesi için net bir fırsat sunuyor.”

Araştırma Detayları

Çalışma, 25 Mart 2025 tarihinde British Journal of Sports Medicine dergisinde yayımlandı.

Bilimsel Referans:
Ben Singh, Hunter Bennett, Aaron Miatke, Dorothea Dumuid, Rachel Curtis, Ty Ferguson, Jacinta Brinsley, Kimberley Szeto, Jasmine M Petersen, Claire Gough, Emily Eglitis, Catherine EM Simpson, Christina L Ekegren, Ashleigh E Smith, Kirk I Erickson, Carol Maher. Effectiveness of exercise for improving cognition, memory and executive function: a systematic umbrella review and meta-meta-analysis. British Journal of Sports Medicine, 2025; bjsports-2024-108589 DOI: 10.1136/bjsports-2024-108589