Omega-6 Yağ Asidi, Agresif Bir Meme Kanseri Türünün Büyümesini Teşvik Ediyor
Giriş: Omega-6 ve Kanser İlişkisi
Ayçiçeği, soya gibi tohum yağlarında ve domuz eti, yumurta gibi hayvansal ürünlerde bulunan omega-6 yağ asidi linoleik asit, özellikle üçlü negatif meme kanseri adı verilen, tedavisi zor bir kanser türünün büyümesini teşvik ediyor. Weill Cornell Medicine tarafından yürütülen bir ön klinik çalışma, bu yağ asidinin kanser hücrelerindeki önemli bir büyüme yolunu nasıl aktive ettiğini ortaya koydu. Bu bulgu, meme kanseri ve diğer kanser türlerine karşı yeni beslenme ve ilaç temelli stratejiler geliştirilmesine olanak sağlayabilir.
Çalışmanın Bulguları
14 Mart 2025’te Science dergisinde yayımlanan çalışmada (DOI: 10.1126/science.adm9805), araştırmacılar, linoleik asidin FABP5 adlı bir proteine bağlanarak tümör hücrelerinde önemli bir büyüme yolunu aktive ettiğini buldu. Araştırma ekibi, meme kanseri alt türlerini karşılaştırdığında, bu yolun özellikle üçlü negatif tümör hücrelerinde aktif olduğunu, çünkü bu hücrelerde FABP5 proteininin bol miktarda bulunduğunu gözlemledi. Diğer hormon duyarlı alt türlerde ise bu etki görülmedi.
Fare modeli üzerinde yapılan deneylerde, linoleik asit açısından zengin bir diyetin üçlü negatif meme kanseri tümörlerinin büyümesini artırdığı tespit edildi. Çalışma, omega-6 yağ asidinin kanserle ilişkisini daha net bir şekilde ortaya koyarak, bu ilişkinin önceki çalışmalarda neden çelişkili sonuçlar verdiğini açıklamaya yardımcı oldu.
Omega-6 ve Modern Beslenme
Linoleik asit, memeliler için temel bir besin maddesi olarak kabul edilir ve vücudun çeşitli süreçlerini destekler. Ancak, 1950’lerden bu yana Batı tarzı diyetlerde tohum yağlarının (örneğin soya ve ayçiçeği yağı) kullanımının artmasıyla omega-6 alımı ciddi şekilde yükseldi. Bu artış, kızarmış yiyecekler ve ultra işlenmiş gıdaların yaygınlaşmasıyla paralel gitti. Araştırmacılar, bu durumun meme kanseri gibi bazı hastalıkların artışı ile bağlantılı olabileceğini düşünüyor. Ancak, geçmişteki çalışmalar bu ilişkiyi net bir şekilde ortaya koyamamıştı.
Mekanizma Nasıl İşliyor?
Çalışmada, linoleik asidin mTORC1 adı verilen bir büyüme yolunu aktive ettiği, ancak bu etkinin yalnızca üçlü negatif meme kanseri hücrelerinde görüldüğü belirlendi. Bunun nedeni, linoleik asidin FABP5 proteini ile bir kompleks oluşturması ve bu kompleksin mTORC1 yolunu harekete geçirmesi. FABP5, üçlü negatif meme kanseri tümörlerinde yüksek seviyelerde bulunurken, diğer meme kanseri türlerinde bu seviye düşük.
Farelerde yapılan deneylerde, yüksek linoleik asit diyeti uygulanan hayvanlarda FABP5 seviyeleri, mTORC1 aktivasyonu ve tümör büyümesi arttı. Ayrıca, yeni teşhis konmuş üçlü negatif meme kanseri hastalarının tümör ve kan örneklerinde de yüksek FABP5 ve linoleik asit seviyeleri tespit edildi.
Yeni Tedavi ve Beslenme Yaklaşımları
Bu bulgular, linoleik asidin kanser üzerindeki etkisinin daha önce düşünülenden daha hedefe yönelik olduğunu gösteriyor. Çalışma, aynı zamanda omega-6 yağ asidinin hastalık üzerindeki etkisini açıklayan ilk spesifik biyolojik mekanizmayı ortaya koyuyor. FABP5 proteininin bu süreçteki kritik rolü, bu proteinin biyobelirteç olarak kullanılarak kişiselleştirilmiş beslenme ve tedavi yaklaşımlarının geliştirilmesine olanak sağlayabilir. Özellikle, şu anda hedefe yönelik bir tedavisi olmayan üçlü negatif meme kanseri hastaları için bu keşif umut verici.
Daha Geniş Etkiler
Araştırmacılar, omega-6-FABP5-mTORC1 sinyal yolunun yalnızca meme kanseriyle sınırlı olmadığını, prostat kanseri gibi diğer kanser türlerinde de etkili olabileceğini gösterdi. Ayrıca, bu yolun obezite ve diyabet gibi yaygın kronik hastalıklarda da rol oynayabileceği düşünülüyor. Çalışmanın ilk yazarı Dr. Nikos Koundouros, bu sinyal yolunun diğer hastalıklar üzerindeki etkilerini araştırmaya devam ettiklerini belirtti.
Sonuç: Kişiselleştirilmiş Beslenme ve Tedavi
Dr. John Blenis liderliğindeki bu çalışma, diyet yağlarının kanserle ilişkisini daha iyi anlamamızı sağlayarak, hangi hastaların belirli beslenme önerilerinden daha fazla fayda görebileceğini belirlemede önemli bir adım atıyor. Linoleik asit ve FABP5 arasındaki bu yeni keşfedilen bağlantı, hem meme kanseri hem de diğer hastalıklar için daha etkili stratejilerin geliştirilmesine zemin hazırlayabilir.
Referans:
Yayın Tarihi: 1 Nisan 2025
Kaynak:Weill Cornell Medicine
Koundouros, N., Nagiec, M. J., Bullen, N., Noch, E. K., Burgos-Barragan, G., Li, Z., He, L., Cho, S., Parang, B., Leone, D., Andreopoulou, E., & Blenis, J. (2025). Direct sensing of dietary ω-6 linoleic acid through FABP5-mTORC1 signaling. Science, 387(6739). DOI: 10.1126/science.adm9805
İlk yorum yapan siz olun