Yeni Keşfedilen Hücreler Gıda Alerjilerini Çözüyor

Bağırsakların Gizli Kahramanları: Yeni Keşfedilen Bağışıklık Hücresi Türü, Gıda Alerjilerini Anlamanın Anahtarı

NYU Langone Health’in yeni çalışması, bağırsaklarda bulunan “tolerogenik dendritik hücrelerin” gıda proteinlerine karşı bağışıklık tepkilerini bastırarak alerjileri önlediğini ortaya koydu. Bu hücreler, RORγt ve Prdm16 proteinlerine ihtiyaç duyuyor. Farelerde bu hücrelerin olmaması gıda alerjisi ve astımı artırırken, insan bağırsaklarında benzer hücrelerin bulunması yeni tedavi umutları sunuyor.

Bağırsakların Süper Gücü: Tolerogenik Dendritik Hücreler

Bağışıklık sistemi, virüs gibi tehditlere hızla saldırırken, gıdalar gibi zararsız maddeleri görmezden gelmelidir. Aksi takdirde alerjiler ortaya çıkar. NYU Langone Health liderliğindeki yeni bir çalışma, bağırsaklarda bulunan tolerogenik dendritik hücreler adlı özel bir hücre grubunun, gıda proteinlerine karşı bağışıklık tepkilerini bastırarak alerjileri önlediğini gösteriyor.

Nature dergisinde yayınlanan bu çalışma, bu hücrelerin gıdaların vücutta bağışıklık tepkisi olmadan geçişini nasıl sağladığını ve işlev bozukluğu durumunda alerjilere nasıl yol açtığını açıklıyor. Araştırma, gıda alerjilerinin tedavisinde devrim yaratabilecek bir keşfi ortaya koyuyor.

Alerjilere Karşı Bağırsak Kalkanı

Bağışıklık sistemi, vücudun sağlıklı hücrelerindeki molekülleri ve gıdalar gibi dış kaynaklı zararsız maddeleri “tolere” eder. Ancak, bu toleransın nasıl sağlandığı uzun süredir bir gizemdi. NYU ekibi, bağırsaklardaki tolerogenik dendritik hücrelerin bu süreci yönettiğini buldu.

NYU Grossman Tıp Fakültesi’nden Dr. Dan Littman, “RORγt ifade eden dendritik hücreler, gıda alerjilerini önleyen bağışıklık düzenleyici yanıtın kilit bileşenleri. Bu keşif, daha önce bu hücrelerin dost bağırsak bakterilerine karşı toleransı kontrol ettiğini gösterdiğimiz çalışmamızı destekliyor ve Crohn hastalığı gibi otoimmün durumları önlemede önemli olabilir,” diyor.

Hücrelerin Alerjiyle Savaşı

Tolerogenik dendritik hücreler, RORγt (Retinoic Acid-Related Orphan Receptor-gamma-t) ve Prdm16 (PR domain-containing 16) proteinlerine ihtiyaç duyarak, gıda veya dost mikroplardan gelen antijenleri bağışıklık sistemine sunar. Ancak bu sunum, diğer dendritik hücrelerden farklıdır:

• Normalde dendritik hücreler, antijenleri T hücrelerine sunarak bağışıklık saldırısını tetikler.
• Tolerogenik dendritik hücreler ise T hücrelerini anti-inflamatuar veya “düzenleyici” hale getirir. Bu, T hücrelerinin aynı antijeni bir sonraki karşılaşmada saldırıya geçmek yerine iltihabı bastırmasını sağlar.

Çalışmada, bu hücrelerin olmadığı farelerde:

• Düzenleyici T hücreleri azaldı, bu da iltihaplanmayı önleme yeteneğini zayıflattı.
• Gıda ve mikrobiyal antijenlere maruz kaldıklarında daha fazla inflamatuar T hücresi oluştu, bu da alerji ve iltihaplanmayı tetikledi.
• Fareler, gıda alerjisi ve astım geliştirmeye daha yatkın hale geldi.

İnsanlarda da Var: Umut Veren Bir Keşif

Ekip, insan bağırsak dokularını ve halka açık gen dizileme veri setlerini analiz ederek, tolerogenik dendritik hücrelerin insan eşdeğerlerini tespit etti. Dr. Littman, “Bu hücrelerin insan vücudunda ne kadar yaygın olduğu veya bağırsak dışındaki diğer bağışıklık tolerans türlerinde rol oynayıp oynamadığı henüz net değil. Ancak bu hücreleri kapsamlı bir şekilde tanımlamamız, bu soruları yanıtlamayı kolaylaştıracak,” diyor.

Gıda Alerjilerine Yeni Bir Umut

Bu bulgular, gıda alerjilerinin tedavisinde yenilikçi yaklaşımlar sunabilir. Littman, “Örneğin, yer fıstığı alerjisi olan bir kişi için, tolerogenik dendritik hücreleri kullanarak daha fazla düzenleyici T hücresi oluşturabilir ve yer fıstığı moleküllerine karşı alerjik tepkileri bastırabiliriz,” diyor.

Bağırsak Hücrelerinin Gizli Dünyası

Araştırmacılar, tolerogenik dendritik hücrelerin nasıl ve nerede geliştiğini, işlevlerini yerine getirmek için hangi sinyallere ihtiyaç duyduğunu daha derinlemesine anlamayı hedefliyor. Bu hücrelerin gen ve protein ifadeleri analiz edilerek, iyi bilinen hücre türleriyle karşılaştırıldı ve bunların dendritik hücre türü olduğu doğrulandı.

Gerçek Dünyada Uygulama

Çalışma, farelerdeki bulguları insanlara doğruladı ve bu hücrelerin bağırsak mikrobiyomuyla ilişkisini güçlendirdi. Bu, Crohn hastalığı gibi otoimmün hastalıkların önlenmesinde ve alerji tedavilerinde yeni yollar açabilir.

Finansman ve Çıkar Beyanı

Araştırma, Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) hibeleri (P30CA016087, R01AI158687, T32AL100853, F32AI181496, K08CA283272) ile desteklendi. Dr. Littman, Vendanta Biosciences, ImmunAI, IMIDomics, Sonoma Biotherapeutics, NILO Therapeutics, Evommune ve Pfizer Inc.’de çeşitli rollere sahip, ancak bu gruplar çalışmada yer almadı. İlişkiler, NYU Langone Health’in politikalarına uygun şekilde yönetiliyor.

Gelecek İçin Öneriler

Araştırmacılar, tolerogenik dendritik hücrelerin insanlardaki rollerini daha iyi anlamak için klinik çalışmalar öneriyor. Ayrıca, bu hücrelerin bağırsak dışındaki bağışıklık toleransındaki etkilerini ve diğer alerjik veya otoimmün hastalıklardaki potansiyelini incelemeyi planlıyor.

Yayın Tarihi ve Kaynak

Yayın Tarihi: 14 Nisan 2025
Kaynak: NYU Langone Health / NYU Grossman School of Medicine
Referans: Liuhui Fu, Rabi Upadhyay, Maria Pokrovskii, Francis M. Chen, Gabriela Romero-Meza, Adam Griesemer, Dan R. Littman. Prdm16-Dependent Antigen-Presenting Cells Induce Tolerance to Gut Antigens. Nature, 2025; DOI: 10.1038/s41586-025-08982-4