65-78 yaş arası sedanter kadınlar üzerinde yapılan bir çalışma, beyin dayanıklılık antrenmanının (BET – Brain Endurance Training) hem bilişsel hem de fiziksel performansı artırdığını ortaya koydu. İngiltere’deki University of Birmingham ve İspanya’daki Extremadura Üniversitesi araştırmacıları tarafından gerçekleştirilen bu çalışma, BET’in dikkat, yürütücü işlev (biliş), fiziksel dayanıklılık ve direnç egzersizi performansını geliştirdiğini gösterdi. Bulgular, sağlıklı yaşlanma için umut verici bir yol sunuyor.
Beyin Dayanıklılık Antrenmanı Nedir?
Beyin dayanıklılık antrenmanı (BET), elit sporcular için geliştirilmiş bir yöntem olup bilişsel ve fiziksel egzersizleri birleştiriyor. Zihinsel yorgunluğun bilişsel ve fiziksel performansı olumsuz etkilediği biliniyor; bu durum, özellikle yaşlılarda denge kontrolünün zayıflamasına ve dolayısıyla düşme veya kaza riskinin artmasına yol açabiliyor. Yeni yayımlanan bu araştırma, BET’in yaşlı bireylerde bu etkileri tersine çevirebileceğini ilk kez kanıtladı.
Çalışma, Psychology of Sport and Exercise dergisinde yayımlandı ve yaşlı yetişkinlerde BET’in faydalarını inceleyen ilk araştırma olma özelliğini taşıyor. Araştırmanın baş yazarı Prof. Chris Ring, “BET’in, yorgunluk hissedildiğinde bile yaşlı bireylerin bilişsel ve fiziksel performansını artıran etkili bir müdahale olduğunu gösterdik. Bu, düşme ve kaza riskini azaltmak da dahil olmak üzere, bu yaş grubunda sağlık süresini iyileştirme açısından önemli sonuçlar doğurabilir,” dedi.
Araştırma Nasıl Yapıldı?
Çalışmada, 65-78 yaş arası 24 sağlıklı ve sedanter kadın üç gruba ayrıldı:
BET grubu (beyin dayanıklılık antrenmanı),
Egzersiz grubu (sadece fiziksel egzersiz),
Kontrol grubu (antrenman yapılmadı).
BET ve egzersiz grupları, sekiz hafta boyunca haftada üç kez 45 dakikalık egzersiz seanslarına katıldı. Her seans, 20 dakika direnç egzersizi ve 25 dakika dayanıklılık egzersizi içeriyordu. Ancak BET grubu, egzersizden önce 20 dakikalık bir bilişsel görev de tamamladı.
Katılımcılar, çalışmanın başında ve sonunda bilişsel (tepki süresi ve renk eşleştirme testleri) ile fiziksel (yürüme, sandalye kalkma ve kol kıvırma testleri) performans testlerinden geçti.
Bulgular Ne Gösteriyor?
Bilişsel Performans: BET grubunda egzersiz sonrası bilişsel performansta %7,8’lik bir artış gözlendi; bu oran egzersiz grubunda yalnızca %4,5 oldu.
Fiziksel Performans: BET grubu fiziksel performansta %29,9’luk bir iyileşme kaydederken, egzersiz grubu %22,4’te kaldı.
Prof. Ring, “BET, zihinsel yorgunluğa ve bunun performansa olumsuz etkilerine karşı etkili bir önlem. Daha büyük örneklemlerle ve hem kadın hem erkekleri kapsayan araştırmalara ihtiyaç olsa da, bu ilk bulgular, yaşlı bireyleri BET yapmaya teşvik etmemiz gerektiğini gösteriyor,” diye ekledi.
Sağlıklı Yaşlanma İçin BET Neden Önemli?
Yaş ilerledikçe zihinsel ve fiziksel yorgunluk, günlük yaşam kalitesini etkileyebiliyor. BET, bu iki alanı aynı anda güçlendirerek yaşlı bireylerin daha aktif, dengeli ve bağımsız bir yaşam sürmesine katkı sağlayabilir. Düşme riskini azaltması ve bilişsel keskinliği koruması, yöntemin sağlıklı yaşlanma sürecindeki potansiyelini ortaya koyuyor.
Kaynak: University of Birmingham tarafından sağlanan materyaller. Not: İçerik, stil ve uzunluk açısından düzenlenmiş olabilir.
Dergi Kaynağı: Jesús Díaz-García, Tomás García-Calvo, Christopher Ring. “Brain endurance training improves sedentary older adults’ cognitive and physical performance when fresh and fatigued.” Psychology of Sport and Exercise, 2025; 76: 102757. DOI: 10.1016/j.psychsport.2024.102757
Zinde Türkiye Sağlıklı Yaşam ve Spor Dergisi 2009 yılında kurularak bodytr.com adresinde 2014 yılındaki satışa kadar geçen sürede hizmet vermiş ve ülkenin en çok ziyaret edilen fitness sitesi olmuştu. 10 yıllık bir aradan sonra 2025 yılında tekrar etkinleşmiştir.
İlk yorum yapan siz olun