Erken Rehabilitasyon Kafa Travması Sonuçlarını İyileştiriyor

Oregon Health & Science University tarafından yapılan yeni bir araştırma, sürekli kafa travması (konküzyon) belirtileri yaşayan kişilerin en kısa sürede fizyoterapiye yönlendirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Çalışma, fizyoterapinin gecikmesi durumunda denge kontrolü, motor işlevler ve duyusal bilgilerin kullanımında kalıcı eksiklikler yaşanabileceğini gösteriyor.

Erken Müdahale Neden Önemli?

Çoğu insan kafa travmasından sonraki dört hafta içinde doğal olarak iyileşse de, araştırmaya göre fizyoterapiye geç başlayanlarda dengeye yönelik tepki süreleri, motor işlevler (görevleri yerine getirmek için vücut hareketleri) ve duyusal bilgilerin kullanımı (görme ve dokunma gibi) açısından sorunlar devam ediyor. Bulgular, bu hafta Physical Therapy & Rehabilitation Journal dergisinde yayımlandı.

Araştırmanın kıdemli yazarı, OHSU Tıp Fakültesi’nde nöroloji profesörü Laurie King, Ph.D., PT, MCR, “Bu, kişilerin denge konusunda zorlandığı ve normal tepki sürelerine sahip birine kıyasla daha yavaş tepki verdiği anlamına geliyor. Eğer kafa travması geçirdiyseniz ve denge kontrolünüzde hızlı tepki veremiyorsanız, riskli durumlardan kaçınmanız doğal,” diyor. Ancak bu durum, egzersiz ve rehabilitasyon gibi faydalı fiziksel aktivitelerden uzak durmaya yol açabilir.

King, “Bize gelen bazı kişiler kendilerini iyi hissettiklerini söylüyor. Ama başlarını sabit bir noktaya bakarken çevirmelerini istediğimizde, ‘Vay, bu beni hasta hissettirdi,’ diyorlar,” diye ekliyor. Erken rehabilitasyon, beynin daha normal bir denge durumuna dönmesini sağlıyor gibi görünüyor.

Gecikme Beyni Nasıl Etkiliyor?

Fizyoterapi geciktiğinde ise beyin, yaralanmaya uyum sağlayarak duyusal bilgilerin zayıf kullanımını telafi ediyor. Bu durumda hastalar, iç kulaktaki dengeyi sağlayan vestibüler sisteme güvenmek yerine görsel bilgilere aşırı bağımlı hale geliyor. King, bu kişilerin geciken tepki sürelerini telafi etmek için “daha özensiz” bir denge kontrolü geliştirdiğini ve bunun ilk travmadan sonra yeniden yaralanma oranlarının yüksekliğini açıklayabileceğini söylüyor.

“İlk iki ay içinde bir fırsat penceresi var gibi görünüyor,” diyor King. “Bu noktadan sonra beyin, iyi olmayan bir şekilde telafi etmeye başlıyor. Eğer dengeyi sağlamak için stratejiniz görsel bilgiyse ve karanlık bir odadaysanız, çok iyi işlev göremezsiniz.”

Araştırma Nasıl Yapıldı?

Randomize kontrollü çalışma, 203 kişiyi kapsadı ve katılımcılar iki gruba ayrıldı:

Müdahale grubu: Projeye katıldıktan bir hafta sonra fizyoterapiye başladı.
Kontrol grubu: Testlerden altı hafta sonra fizyoterapiye başladı.

Her iki grup da, yaralanmadan 2 ila 12 hafta sonra çalışmaya katıldı ve lisanslı fizyoterapistlerle altı haftalık rehabilitasyon sürecinden geçtikten sonra denge kontrolü açısından değerlendirildi.

Kimler İçin Daha Önemli?

Çoğu insan kafa travmasından dört hafta içinde iyileşirken, yaklaşık %30’u kalıcı sorunlar yaşıyor. Fizyoterapi, özellikle bu grup için kritik öneme sahip. Ancak King’e göre, bu grubu doğru bir şekilde tespit etmek zor bir mesele.

Sağlık Profesyonelleri İçin Öneriler

King, ileriye dönük olarak sağlık profesyonelleri, özellikle birinci basamak hekimleri için iki iyileştirme alanı öneriyor:

Daha Net Yönergeler: Birinci basamak hekimleri, kafa travması geçiren hastaları değerlendirirken fizyoterapiye ne zaman yönlendirecekleri konusunda daha açık yönergelere sahip olmalı. Örneğin, yaralanmadan dört hafta sonra hala belirtiler varsa, hastalar hemen fizyoterapiste yönlendirilmeli.
Daha İyi Testler: Her hastanın semptomlarını ayırt etmek şu anda uygulamalara göre değişiyor. Bu nedenle, OHSU’da devam eden araştırmanın önemli bir hedefi, daha iyi test standartları geliştirmek.

King, kafa travmaları (hafif travmatik beyin yaralanmaları) üzerine çalışmak için ABD Savunma Bakanlığı’ndan 10 milyon dolarlık araştırma hibesi aldı.

Kaynak:
Oregon Health & Science University tarafından sağlanan materyaller. Orijinal metin Erik Robinson tarafından yazıldı. Not: İçerik, stil ve uzunluk açısından düzenlenmiş olabilir.

Dergi Kaynağı:
Kody R Campbell, Prokopios Antonellis, Robert J Peterka, Jennifer L Wilhelm, Kathleen T Scanlan, Natalie C Pettigrew, Siting Chen, Lucy Parrington, Peter C Fino, James C Chesnutt, Fay B Horak, Timothy E Hullar, Laurie A King. “In People with Subacute Mild Traumatic Brain Injury, earlier Physical Therapy Improved Symptoms at a Faster Rate than Later Physical Therapy: Randomized Controlled Trial.” Physical Therapy, 2024; DOI: 10.1093/ptj/pzae180