Evde Koku Testiyle Alzheimer’ı Erken Tespit

Evde Koku Testi Alzheimer’ın Erken Tespiti İçin Umut Vadediyor

Bilişsel bozukluğun erken tespiti söz konusu olduğunda, yeni bir çalışma burnun önemli ipuçları verebileceğini öne sürüyor. Mass General Brigham araştırmacıları, katılımcıların bir kart üzerindeki koku etiketlerini koklayarak ayırt etme, tanıma ve hatırlama yeteneklerini değerlendiren koku testleri geliştirdi. Bulgular, katılımcıların testi evde başarıyla uygulayabildiğini ve bilişsel bozukluğu olan yaşlı yetişkinlerin, bilişsel olarak normal yetişkinlere kıyasla testte daha düşük puan aldığını gösterdi. Çalışma, 24 Mart 2025 tarihinde Scientific Reports dergisinde yayımlandı.

Koku Testinin Amacı

Massachusetts General Hastanesi’nde Nöroloji Bölümü, McCance Beyin Sağlığı Merkezi ve Koku Nöroçeviri Laboratuvarı’ndan kıdemli yazar Mark Albers, MD, PhD, “Bilişsel bozukluğun erken tespiti, Alzheimer hastalığı riski taşıyan kişileri belirlememize ve hafıza semptomları başlamadan yıllar önce müdahale etmemize yardımcı olabilir,” diyor. Albers, Mass General Brigham sağlık sisteminin kurucu üyelerinden olan hastanede görev yapıyor ve ekliyor: “Amacımız, uygun maliyetli, non-invaziv ve evde uygulanabilen bir test geliştirip doğrulamak; böylece Alzheimer araştırmalarını ve tedavisini ilerletmek için zemin hazırlamak.”

Albers ve ekibi, koku duyusundaki kaybın – bazen fark edilmesi zor olan bu durum – Alzheimer, Parkinson, kronik travmatik ensefalopati ve travmatik beyin hasarı gibi nörodejeneratif hastalıklar için erken bir uyarı işareti olup olamayacağını araştırıyor. Albers, bu çalışmada kullanılan Aromha Beyin Sağlığı Testi’ni geliştiren şirketin kurucularından biri.

Test Nasıl Değerlendirildi?

Araştırma ekibi, İngilizce ve İspanyolca konuşan, öznel bilişsel şikayetleri olan (kendi bildirdiği hafıza sorunları) ve hafif bilişsel bozukluğu bulunan katılımcıları işe aldı. Bu katılımcıların test sonuçlarını, koku duyusu olmayanlar ve bilişsel olarak normal bireylerle karşılaştırdı.

Bulgular, koku tanıma, hatırlama ve ayırt etme yeteneklerinin yaşla birlikte azaldığını gösterdi. Ayrıca, hafif bilişsel bozukluğu olan yaşlı yetişkinlerin, bilişsel olarak normal yaşlı yetişkinlere kıyasla koku ayırt etme ve tanıma testlerinde daha düşük puanlar aldığı tespit edildi. Test sonuçlarının İngilizce ve İspanyolca konuşanlar arasında benzer olduğu ve katılımcıların, bir araştırma asistanı tarafından gözlemlenip gözlemlenmediğine bakılmaksızın testi eşit derecede başarıyla uyguladığı gözlendi.

Gelecekteki Adımlar

Yazarlar, gelecekteki çalışmaların nöropsikolojik testleri içerebileceğini ve aracı kullanarak bilişsel gerilemeyi öngörüp öngöremeyeceğini görmek için hastaları zaman içinde takip edebileceğini belirtiyor. Albers, “Sonuçlarımız, koku testlerinin farklı dillerde ve yaşlı yetişkinler arasında klinik araştırma ortamlarında kullanılarak nörodejeneratif hastalıkları ve klinik semptomların gelişimini öngörebileceğini gösteriyor,” diyor.

Araştırma Ekibi ve Çıkar Çatışmaları

Albers’a ek olarak, Mass General Brigham’dan yazarlar arasında Benoît Jobin, Colin Magdamo, Daniela Delphus, Andreas Runde, Alysa Alejandro Soto, Beyzanur Ergun, Sasha Mukhija ve Alefiya Dhilla Albers yer alıyor. Diğer yazarlar arasında Sean Reineke bulunuyor.

Mark Albers ve Alefiya Albers, nörodejeneratif bozukluklar ve COVID-19 için koku temelli taramalar geliştiren Aromha, Inc. şirketinde maddi çıkarlara sahip. Reineke ve M. Albers, şirketin kurucuları arasında ve hisse sahibi. Reineke, Aromha, Inc.’in CEO’su; Magdamo ve A. Albers ise danışman. M. Albers ve A. Albers’ın çıkarları, MGH ve Mass General Brigham tarafından çatışma politikalarına uygun şekilde gözden geçirilip yönetiliyor. M. Albers ayrıca Sudo Bioscience Limited ve Transposon Therapeutics için danışmanlık yapıyor, IFF ve Eli Lilly’den ayni bağışlar aldı ve Biohaven ile Incyte’den konuşma ücretleri aldı.

Finansman ve Referans

Çalışma, Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından finanse edildi (hibe numaraları: R41AG062130, NIHR42AG 062130, U01DC019579).

Bilimsel Referans:
Benoît Jobin, Colin Magdamo, Daniela Delphus, Andreas Runde, Sean Reineke, Alysa Alejandro Soto, Beyzanur Ergun, Sasha Mukhija, Alefiya Dhilla Albers, Mark W. Albers. The AROMHA brain health test is a remote olfactory assessment to screen for cognitive impairment. Scientific Reports, 2025; 15 (1) DOI: 10.1038/s41598-025-92826-8