Hamilelikte Günlük Ürünler Bebeğin Gelişimini Etkiliyor

Hamilelikte Günlük Ürünlerin Kullanımı Yenidoğanın Metabolizmasını Etkileyebilir

Emory Üniversitesi’nin yeni bir çalışması, hamilelikte ftalatlara maruz kalmanın yenidoğanların metabolizmasını ve beyin gelişimini etkilediğini ortaya koydu. Şampuan, sabun, deterjan ve plastik kaplar gibi günlük ürünlerde bulunan bu kimyasallar, bebeklerin sinir sistemi gelişimini olumsuz etkileyebilir. Araştırma, ftalatların plasentayı geçerek bebeklerin biyolojisini doğum öncesi etkilediğini gösteriyor.

Emory Üniversitesi, Kuzey Carolina Üniversitesi Chapel Hill ve Columbia Üniversitesi’nden araştırmacıların yürüttüğü yeni bir çalışma, hamilelik sırasında annenin ftalatlara maruz kalmasının yenidoğanların metabolizmasını ve beyin gelişimini etkileyebileceğini ortaya koydu.

Ftalatlar, şampuan, sabun, deterjan gibi kişisel bakım ürünlerinde ve plastik yiyecek-içecek kaplarında yaygın olarak bulunan bir grup plastikleştirici kimyasaldır. Daha önceki çalışmalar, ftalatların hormonları etkilediğini ve anne ile bebek sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini öne sürmüştü.

Emory Üniversitesi Rollins Halk Sağlığı Okulu liderliğinde yürütülen ve Nature Communications dergisinde yayımlanan bu çalışma, hamile bir kadının ftalatlara maruz kalmasının bebeğin doğumdaki metabolizmasını nasıl etkilediğine dair ilk kanıtları sunuyor.

Araştırmanın Temel Bulguları

• Hamilelikte ftalat maruziyeti, annenin kanındaki ftalat seviyelerinin, yenidoğanların kanında beyin gelişimi için önemli olan nörotransmitter öncülleri (tirozin ve triptofan metabolizmasıyla ilgili) seviyelerinin azalmasıyla ilişkili bulundu.
• Daha yüksek ftalat seviyeleri, yenidoğanlarda bilgi işleme (dikkat) ve uyarılma (heyecan) skorlarının düşük olmasıyla bağlantılı biyolojik değişikliklerle ilişkilendirildi.
• Bu bulgular, annenin hamilelikteki ftalat maruziyetinin yenidoğan metabolizmasını doğumdan hemen sonra etkilediğini gösteriyor. Ayrıca, bebekler henüz rahimdeyken ftalatlara maruz kalmanın uzun vadeli beyin gelişimi üzerinde etkileri olabileceğini ortaya koyuyor.

Uzmanlar Ne Diyor?

Çalışmanın ilk yazarı ve Rollins Halk Sağlığı Okulu Epidemiyoloji Doktora Programı’ndan yeni mezun Susan Hoffman, şunları söylüyor:

“Bu çalışma, annenin ftalat maruziyetinin bebeğin metabolomunu etkilediğini ve bu biyolojik değişikliklerin yenidoğan gelişimini etkileyebileceğini gösteren ilk çalışma. Bu önemli, çünkü yaygın bir inanışa göre plasenta bebeği zararlı maddelerden korur. Ancak bu çalışma, ftalatların plasentayı geçerek bebeğin biyolojisini daha doğmadan etkilediğini ve gelişimini uzun vadede olumsuz etkilediğini destekliyor.”

Çalışmanın baş yazarı ve Rollins Halk Sağlığı Okulu’nda çevre sağlığı profesörü Donghai Liang ise şu yorumu yapıyor:

“Hamile kadınlar ftalatlara maruz kaldığında, bu kimyasallar sadece annenin vücuduna girip maternal metabolizmayı bozmakla kalmıyor, aynı zamanda yenidoğanların metabolizmasını ve nörodavranışsal işlevlerini de etkiliyor. Bu maddelerin bebeklerin vücudunda doğumdan sonra da kaldığını ve nörogelişim sistemine daha fazla biyolojik bozulmaya yol açtığını gözlemledik.”

Günlük Ürünlerdeki Gizli Tehlike

Ftalatlar, günlük hayatta sıkça kullanılan ürünlerde bulunmaları nedeniyle kaçınılması zor kimyasallardır. Ancak bu çalışma, hamilelik sırasında bu kimyasallara maruz kalmanın bebek sağlığı üzerindeki potansiyel risklerini vurguluyor. Araştırmacılar, ftalat içeren ürünlerin kullanımını azaltmanın ve daha güvenli alternatiflere yönelmenin önemine dikkat çekiyor.

Yayın Tarihi ve Kaynak

Yayın Tarihi: 2 Nisan 2025
Kaynak: Emory Üniversitesi
Referans: Hoffman, S.S., Tang, Z., Dunlop, A. et al. Impact of prenatal phthalate exposure on newborn metabolome and infant neurodevelopment. Nat Commun, 2025 DOI: 10.1038/s41467-025-57273-z