Mpox Küresel Bir Tehdit Olabilir

Mpox Ciddi Bir Küresel Tehdit Haline Gelebilir, Bilim İnsanları Uyarıyor

Mpox’un Yükselen Riski

Surrey Üniversitesi bilim insanları, mpox hastalığının hafife alınması durumunda ciddi bir küresel sağlık tehdidine dönüşebileceği konusunda uyarıyor. Nature Medicine dergisinde yayımlanan bir mektupta (DOI: 10.1038/s41591-025-03589-8), araştırmacılar, geleneksel olarak hayvanlardan insanlara bulaşan mpox’un artık sürekli insan-insan bulaşı gösterdiğine dikkat çekiyor.

Mpox, çiçek hastalığı ile aynı aileden gelen bir virüsün neden olduğu viral bir enfeksiyondur. Bu virüs, ağrılı döküntüler, ateş ve lenf bezlerinde şişlik gibi belirtilere yol açabilir; bazı durumlarda ise daha ciddi hastalıklara neden olabilir. Genellikle enfekte bir kişi veya hayvanla yakın temas yoluyla yayılır.

Bulaşma Şeklindeki Değişim

Surrey Üniversitesi’nde Moleküler Viroloji Okutmanı Carlos Maluquer de Motes, “Son salgınlar, virüsün artık yakın temas yoluyla önemli ölçüde yayıldığını gösteriyor. Bulaşma şeklindeki bu değişim, daha uzun bulaş zincirlerine ve kalıcı salgınlara yol açıyor,” diyor.

Makalede, bu değişimin clade IIb mpox virüslerinin hızlı yayılımıyla eş zamanlı olduğu belirtiliyor (clade, ortak bir atadan gelen virüs grubunu ifade eder). Ancak şu anda clade I varyantları da yükselişte ve araştırmacılar, bu virüslerin daha agresif olduğundan endişe duyuyor. Clade I virüsleri, insan vücudundaki enzimlerin etkisiyle belirli genetik mutasyonlar biriktiriyor gibi görünüyor. Bu mutasyonlar, virüsün özelliklerini değiştirebilir ve mpox’un insanlara uyum sağlama olasılığını artırabilir.

Küresel Yayılım ve Risk Grupları

Mpox bir zamanlar ağırlıklı olarak Orta Afrika’da görülürken, 2022’de dünya çapında bir salgın başlattı ve şu anda birden fazla Sahra-altı Afrika ülkesinde salgınlara neden oluyor. Şu an için en çok yetişkinleri etkilese de, araştırmacılar virüsün diğer gruplara, özellikle çocuklara yayılma potansiyeline sahip olduğunu vurguluyor. Çocuklar, ciddi hastalık riski açısından daha savunmasız bir grup olmasına rağmen, henüz çocuklarda sürekli bulaş rapor edilmemiştir.

Kontrol ve Hazırlık Eksikliği

Dr. Maluquer de Motes, “Mpox kontrolü küresel sağlık gündeminde daha üst sıralara çıkmalı. Tanı araçlarımız sınırlı ve antiviral tedavilerimiz daha da az. Daha iyi gözetim ve yerel veya bölgesel üretim kapasitesine acilen ihtiyacımız var; aksi takdirde gelecekteki salgın riskiyle karşı karşıyayız,” diye ekliyor.

Çiçek hastalığından farklı olarak, mpox’un bir hayvan rezervuarı bulunması, tamamen ortadan kaldırılamayacağı anlamına geliyor. Yazarlar, şu anda uluslararası eylem alınmazsa –yerinde test yatırımları ve yeni tedaviler dahil- mpox’un tekrar ortaya çıkmaya devam edeceği ve küresel sağlığı tehdit edeceği konusunda uyarıyor.

Küresel Eylem Çağrısı

Araştırmacılar, mpox’un potansiyel bir pandemiye dönüşmesini önlemek için hızlı ve koordineli bir yanıt gerektiğini vurguluyor. Genetik mutasyonların virüsü daha bulaşıcı veya tehlikeli hale getirme riski, tanı ve tedavi kapasitesinin artırılmasını zorunlu kılıyor. Surrey Üniversitesi ekibi, bu tehdidin ciddiye alınması gerektiğini ve uluslararası işbirliğinin önemini bir kez daha ortaya koyuyor.

Yayın Tarihi ve Kaynak:

• Tarih: 1 Nisan 2025
• Kaynak: Surrey Üniversitesi
• Referans: Maluquer de Motes, C., & Ulaeto, D. O. (2025). Mpox poses an ever-increasing epidemic and pandemic risk. Nature Medicine. DOI: 10.1038/s41591-025-03589-8