Sağlıklı Uyku Süresi Kültüre Göre Değişiyor

Sağlıklı Uyku Miktarı Nerede Yaşadığınıza Bağlı Olabilir

British Columbia Üniversitesi’nin PNAS’ta yayınlanan araştırması, sağlıklı uyku süresinin yaşanılan ülkeye ve kültüre bağlı olarak değiştiğini ortaya koydu. 20 ülkede 5.000 kişinin verilerini inceleyen çalışma, Japonya’da 6 saat 18 dakika, Fransa’da 7 saat 52 dakika olan ortalama uyku sürelerinin sağlık üzerinde farklı etkiler yarattığını, ancak kültürel normlara uygun uyumanın daha iyi sağlıkla ilişkili olduğunu gösteriyor.

Uyku ve Kültür: Tek Bede Uyumaz

Herkesin sekiz saat uyuması gerektiği yaygın bir inanış olsa da, British Columbia Üniversitesi (UBC)’nin yeni bir araştırması, sağlıklı uyku süresinin kültürel bağlama göre değiştiğini ortaya koydu. 20 ülkede yaklaşık 5.000 kişinin uyku verileri ve sağlık sonuçlarını analiz eden çalışma, uyku ihtiyacının evrensel olmadığını ve kültürel normların bu süreçte önemli bir rol oynadığını gösteriyor.

UBC Sosyal ve Kültürel Psikoloji Profesörü Dr. Steven Heine, “Sekiz saat uyku tavsiyesine rağmen, bulgularımız uyku önerilerinin kültürel normlara göre uyarlanması gerektiğini gösteriyor. Herkes için tek bir ideal uyku miktarı yok,” diyor.

Ülkeler Arası Uyku Farklılıkları

Çalışma, farklı ülkelerde ortalama uyku sürelerinin büyük ölçüde değiştiğini doğruladı:

• Japonya: 6 saat 18 dakika
• Fransa: 7 saat 52 dakika
• Kanada: 7 saat 27 dakika

Daha önceki araştırmalar, kısa uyku sürelerini kötü sağlık sonuçlarıyla ilişkilendirmişti. Ancak UBC ve Victoria Üniversitesi’nden araştırmacıların işbirliğiyle yürütülen bu çalışma, kısa uyku sürelerinin yaygın olduğu ülkelerde yaşayan insanların daha kötü sağlık sonuçlarına sahip olduğuna dair bir kanıt bulmadı.

Çalışmanın baş yazarı ve Victoria Üniversitesi Hemşirelik Okulu’ndan Dr. Christine Ou, “Kendi kültürlerinin uyku süresi normlarına daha yakın uyuyan insanlar, genel olarak daha iyi sağlık sonuçlarına sahip. Bu, ideal uyku miktarının, kişinin kültürel bağlamında uygun görülen uyku miktarıyla uyumlu olduğunu gösteriyor,” diyor.

Kültürel Normlar ve Sağlık

Çalışma, şu önemli bulguları ortaya koydu:

• Kültürel Uyum: Kendi ülkesinin uyku normlarına uygun uyuyan bireyler, daha iyi fiziksel ve zihinsel sağlık bildirdi. Örneğin, Japonya’da 6 saat uyumak, kültürel olarak normal kabul edildiği için sağlık üzerinde olumsuz bir etki yaratmıyor.
• Evrensel Kayıp: 20 ülkenin tümünde, insanlar kültürel olarak “optimal” kabul edilen uyku süresinden en az bir saat daha az uyuyor.
• Sağlık Çıkarımları: Daha az uyumanın sağlık üzerindeki etkisi, kültürel beklentilere bağlı olarak değişiyor; bu nedenle global uyku kılavuzları her popülasyona uymayabilir.

Çalışmanın Detayları

Veriler, Kuzey Amerika, Avrupa, Asya, Afrika ve Güney Amerika’daki bireylerden toplandı. Araştırmacılar, uyku süresi ve sağlık sonuçlarını karşılaştırmak için kapsamlı bir veri seti kullandı. Çalışma, şu soruya odaklandı: Kısa uyku sürelerinin yaygın olduğu ülkelerdeki insanlar, daha uzun uyuyan ülkelere kıyasla daha mı kötü sağlık sonuçlarına sahip? Cevap: Hayır.

Bu, uyku süresinin sağlık üzerindeki etkisinin, kültürel bağlamdan bağımsız olarak değerlendirilemeyeceğini gösteriyor. Örneğin, Japonya gibi kısa uyku sürelerinin norm olduğu bir ülkede, 6 saatlik uyku sağlık için yeterli olabilirken, Fransa’da bu süre yetersiz bulunabilir.

Kamu Sağlığı İçin Öneriler

Araştırma, uyku önerilerinin kültürel normlara göre özelleştirilmesi gerektiğini vurguluyor:

• Kültüre Özel Kılavuzlar: Halk sağlığı politikaları, farklı popülasyonların uyku alışkanlıklarını dikkate almalı.
• Eğitim ve Farkındalık: İnsanlar, kendi kültürlerinde “normal” kabul edilen uyku sürelerine yakın uyumaya teşvik edilmeli.
• Esneklik: Tek tip bir uyku önerisi (ör. 8 saat) yerine, bireysel ve kültürel farklılıkları gözeten esnek yaklaşımlar benimsenmeli.

Dr. Heine, “Kültürel bağlamı dikkate almak, daha iyi sağlık sonuçları için kritik. Uyku önerileri, farklı popülasyonların ihtiyaçlarına uygun şekilde uyarlanmalı,” diyor.

Çalışmanın Önemli Noktaları

• Kültürel Varyasyon: Ortalama uyku süreleri ülkeler arasında büyük farklılıklar gösteriyor (ör. Japonya: 6 saat 18 dakika, Fransa: 7 saat 52 dakika).
• Sağlık ve Normlar: Kültürel uyku normlarına uygun uyumak, daha iyi sağlıkla ilişkilendiriliyor.
• Kısa Uyku Sorunu Değil: Kısa uyku süreleri, kültürel olarak normalse, kötü sağlık sonuçlarıyla bağlantılı değil.
• Evrensel Eksiklik: Tüm ülkelerde insanlar, kültürel olarak optimal uyku süresinden yaklaşık bir saat az uyuyor.
• Politika İhtiyacı: Uyku kılavuzları, kültürel farklılıkları yansıtacak şekilde yeniden düzenlenmeli.

Sınırlamalar ve Gelecek Adımlar

• Veri Kapsamı: Çalışma, 20 ülkeyi kapsasa da, daha fazla bölgeden veri eklenmesi genellemeyi güçlendirebilir.
• Kendi Bildirimi: Uyku süresi verileri, katılımcıların bildirimlerine dayanıyor, bu da öznel önyargılara yol açabilir.
• Neden-Sonuç: Çalışma, uyku süresi ile sağlık arasındaki ilişkiyi gösteriyor, ancak doğrudan neden-sonuç kanıtlamıyor.

Araştırmacılar, şu alanlarda daha fazla çalışma öneriyor:

• Daha Geniş Popülasyonlar: Farklı kültürel ve etnik gruplarda uyku normlarının etkilerinin incelenmesi.
• Uzun Vadeli Etkiler: Kültürel uyku normlarına uygunluğun uzun vadeli sağlık üzerindeki etkilerinin araştırılması.
• Müdahale Çalışmaları: Kültüre özel uyku eğitim programlarının sağlık sonuçlarını iyileştirip iyileştirmediğinin test edilmesi.

Çalışmanın Kahramanları

Çalışma, UBC’den Dr. Steven Heine ve Victoria Üniversitesi’nden Dr. Christine Ou liderliğinde, Nigel Mantou Lou, Charul Maheshka, Marc Shi, Kosuke Takemura ve Benjamin Cheung’in katkılarıyla gerçekleştirildi.

Finansman ve Destek

Makalede spesifik finansman kaynakları belirtilmemiş, ancak UBC ve Victoria Üniversitesi gibi kurumlar genellikle Kanada Sosyal Bilimler ve Beşeri Bilimler Araştırma Konseyi (SSHRC) veya diğer ulusal fonlarla desteklenir.

Yayın Tarihi ve Kaynak

Yayın Tarihi: 6 Mayıs 2025
Kaynak: University of British Columbia
Referans: Christine Ou, Nigel Mantou Lou, Charul Maheshka, Marc Shi, Kosuke Takemura, Benjamin Cheung, Steven J. Heine. Healthy Sleep Durations Appear to Vary Across Cultures. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2025; 122 (19) DOI: 10.1073/pnas.2419269122

Ek Notlar

• Pratik Öneri: Uyku düzeninizi değerlendirirken, kendi kültürel normlarınızı ve kişisel ihtiyaçlarınızı dikkate alın. Japonya’da 6-7 saat uyku normalse, bu süreyi hedefleyebilirsiniz; ancak yorgun hissediyorsanız, bir uyku uzmanına danışın.
• Toplumsal Etki: Kültüre özel uyku kılavuzları, halk sağlığı politikalarını daha etkili hale getirerek uykuyla ilişkili sağlık sorunlarını azaltabilir.
• Gelecek Beklentileri: 2030’lara doğru, uyku önerileri kişiselleştirilmiş ve kültürel olarak uyarlanmış bir yaklaşımla standart hale gelebilir, bu da küresel sağlık sonuçlarını iyileştirebilir.

Bu çalışma, uyku ihtiyacının evrensel olmadığını ve kültürel bağlamın sağlıklı bir uyku düzeni oluşturmada ne kadar önemli olduğunu vurguluyor.