Tip 2 Diyabet Risk Grupları Yaşlılarda da Tespit Edilebilir

Alman Diyabet Araştırma Merkezi’nin Cardiovascular Diabetology’de yayınlanan çalışması, orta yaşlılarda tanımlanan altı kardiyometabolik risk grubunun, 61-82 yaş arası diyabetsiz yaşlılarda da uygulanabileceğini gösterdi. KORA F4/FF4 verilerine dayanan araştırma, yüksek inflamatuar yük ve insülin dirençli yağlı karaciğer ile karakterize bir grubun özellikle yüksek tip 2 diyabet riski taşıdığını ortaya koydu.

Yaşlılarda Tip 2 Diyabet Riski: Kişiselleştirilmiş Tespit Mümkün

Tip 2 diyabet ve buna bağlı komplikasyonlar, yaşlanan nüfuslarda ciddi bir sağlık sorunu olmaya devam ediyor. Alman Diyabet Araştırma Merkezi (DZD) ve Helmholtz Munich iş birliğiyle yürütülen yeni bir çalışma, orta yaşlı bireylerde tanımlanan altı kardiyometabolik risk grubunun, diyabetsiz yaşlı yetişkinlerde (61-82 yaş) de geçerli olduğunu gösterdi. Cardiovascular Diabetology’de yayınlanan bu araştırma, özellikle yüksek inflamatuar yük ve insülin dirençli yağlı karaciğerle karakterize bir risk grubunun, tip 2 diyabet ve komplikasyonları için yüksek risk taşıdığını vurguluyor.

DDZ Klinik Diyabetoloji Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Christian Herder, “Sonuçlar, risk gruplarının erken ayrıştırılmasının önemini gösteriyor – ileri yaşta bile. Bu, daha hassas erken teşhis ve önleme stratejilerine kapı aralıyor,” diyor.

KORA F4/FF4 Çalışması: Yaşlılarda Risk Profilleri

Çalışma, Augsburg Bölgesi Kooperatif Sağlık Araştırması (KORA F4/FF4) kapsamında, 61-82 yaş arası 843 diyabetsiz bireyin verilerini analiz etti. Katılımcılar, daha önce Prof. Dr. Robert Wagner tarafından tanımlanan altı risk kümesine (cluster) ayrıldı. Bu kümeler, tip 2 diyabet, kronik böbrek hastalığı, sinir hasarı ve kardiyovasküler hastalık gibi komplikasyon risklerine göre farklılık gösteriyor.

Risk Kümeleri ve Bulgular:

• Küme 2 (“Çok Düşük Risk”): En düşük kardiyovasküler hastalık riski ve en az inflamasyon seviyeleri.
• Küme 5 (“İnsülin Dirençli Yağlı Karaciğerle Yüksek Risk”): En yüksek inflamasyon seviyeleri ve ağır hastalık yükü.
• Tip 2 Diyabet İnsidansı: Kümeler 3, 4, 5 ve 6, küme 2’ye kıyasla belirgin şekilde daha yüksek diyabet insidansı gösterdi.
• İnflamatuar Yük: 73 inflamasyon belirtecine dayalı bir indeks, özellikle küme 5’te yüksekti, bu da inflamatuar süreçlerin metabolik bozuklukları tetikleyici olabileceğini gösteriyor.

DDZ Bilimsel Genel Müdürü Prof. Dr. Michael Roden, “Bu çalışma, diyabet ve ilgili hastalıkların riskindeki bireysel farklılıkları vurguluyor ve ileri yaşta daha kesin erken teşhis ile önleme yolunu açıyor,” diyor.

İnflamasyonun Rolü

Çalışma, inflamatuar yükün (sessiz inflamasyon süreçlerinin bir ölçüsü) tip 2 diyabet riskinde önemli bir faktör olduğunu gösterdi. Özellikle küme 5, yüksek inflamasyon seviyeleri ve insülin dirençli yağlı karaciğer kombinasyonuyla dikkat çekiyor. Bu küme, tip 2 diyabetin yanı sıra şu komplikasyonlar için de yüksek risk taşıyor:

• Kronik Böbrek Hastalığı: Böbrek fonksiyonlarının kaybı.
• Nöropati: Sinir hasarı.
• Kardiyovasküler Hastalık: Kalp krizi ve inme riski.

İnflamasyonun bu rolü, erken müdahale stratejilerinin inflamasyonu hedef alması gerektiğini öne sürüyor.

Çalışmanın Önemli Noktaları

• Risk Grupları Geçerli: Orta yaşlılarda tanımlanan altı kardiyometabolik risk kümesi, yaşlılarda da uygulanabilir.
• Yüksek Riskli Küme: Küme 5, yüksek inflamasyon ve yağlı karaciğerle en yüksek diyabet ve komplikasyon riskini taşıyor.
• İnflamasyon Önemli: Yüksek inflamatuar yük, metabolik bozuklukların ana tetikleyicisi olabilir.
• Kişiselleştirilmiş Yaklaşım: Bireysel risk profillerine dayalı erken teşhis ve önleme kritik.
• İleri Yaşta Fırsat: Yaşlılarda bile risk değerlendirmesi ve önleme etkili olabilir.

Klinik ve Toplumsal Etki

• Erken Tespit: Risk kümelerinin yaşlılarda tanımlanması, kişiselleştirilmiş tarama programlarını destekleyebilir.
• Önleme Stratejileri: Diyet, egzersiz ve anti-inflamatuar tedaviler, yüksek riskli bireylerde diyabeti önleyebilir.
• Sağlık Sistemi: Erken müdahaleler, diyabet komplikasyonlarının maliyetini azaltabilir.
• Yaşlı Nüfus: Yaşlanan toplumlarda, bu tür yaklaşımlar yaşam kalitesini artırabilir.

Çalışmanın Sınırlamaları

• Popülasyon Kapsamı: Çalışma, Almanya’daki (Augsburg bölgesi) yaşlı bireylere odaklandı; farklı etnik veya coğrafi gruplarda sonuçların genellenmesi için daha fazla araştırma gerekiyor.
• Neden-Sonuç: İnflamatuar yük ile diyabet riski arasındaki ilişki güçlü, ancak doğrudan neden-sonuç kanıtlanmadı.
• Veri Zamanlaması: KORA verileri, yaşam tarzı değişiklikleri veya yeni tedavilerin etkisini tam yansıtmayabilir.

Gelecek İçin Öneriler

Araştırmacılar, aşağıdaki alanlarda daha fazla çalışma öneriyor:

• Küresel Doğrulama: Farklı popülasyonlarda risk kümelerinin geçerliliğinin test edilmesi.
• İnflamasyon Müdahaleleri: Anti-inflamatuar diyetler veya ilaçların yüksek riskli kümelerde diyabeti önlemedeki etkisinin incelenmesi.
• Erken Tarama: Yaşlılarda rutin risk kümesi değerlendirmelerinin klinik uygulamalara entegrasyonu.
• Uzun Vadeli Takip: Kümelerin diyabet ve komplikasyon riskini uzun vadede nasıl öngördüğünün araştırılması.

Çalışmanın Kahramanları

Çalışma, DDZ Klinik Diyabetoloji Enstitüsü’nden Prof. Dr. Christian Herder ve Prof. Dr. Robert Wagner liderliğinde, Prof. Dr. Michael Roden, Marie-Theres Huemer, Maria C. Spagnuolo ve Helmholtz Munich ile Augsburg Üniversitesi’nden diğer araştırmacıların katkılarıyla gerçekleştirildi.

Finansman ve Destek

Makalede spesifik finansman kaynakları belirtilmemiş, ancak DZD ve Helmholtz Munich gibi kurumlar genellikle Alman Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Avrupa Birliği veya diğer ulusal fonlarla desteklenir.

Yayın Tarihi ve Kaynak

Yayın Tarihi: 7 Mayıs 2025
Kaynak: Deutsches Zentrum fuer Diabetesforschung (DZD)
Referans: Marie-Theres Huemer, Maria C. Spagnuolo, Haifa Maalmi ve diğerleri. Phenotype-based Clusters, Inflammation and Cardiometabolic Complications in Older People Before the Diagnosis of Type 2 Diabetes: KORA F4/FF4 Cohort Study. Cardiovascular Diabetology, 2025; 24 (1) DOI: 10.1186/s12933-025-02617-8

Ek Notlar

• Pratik Öneri: 60 yaş üstü bireyler, tip 2 diyabet riskini azaltmak için düzenli sağlık kontrollerine gitmeli, Akdeniz diyeti gibi anti-inflamatuar beslenme alışkanlıkları benimsemeli ve haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmalı.
• Toplumsal Etki: Yaşlılarda kişiselleştirilmiş risk değerlendirmesi, sağlık sistemlerindeki diyabet yükünü azaltabilir ve erken müdahalelerle yaşam kalitesini artırabilir.
• Gelecek Beklentileri: 2030’lara doğru, risk kümesi temelli taramalar, yaşlı nüfus için rutin diyabet önleme programlarının bir parçası haline gelebilir.

Bu çalışma, yaşlılarda tip 2 diyabet riskinin bireysel farklılıklar gözetilerek değerlendirilebileceğini ve erken önleme stratejilerinin hala etkili olabileceğini gösteriyor.