Araştırmacılar Polikistik Böbrek Hastalığına Nasıl Işık Tutuyor?
Polikistik böbrek hastalığı (PKH), dünya genelinde 12,4 milyondan fazla kişiyi etkileyen genetik bir rahatsızlıktır. Rutgers Üniversitesi’nden genetikçiler, hastalığın ilerleyişine dair yeni bulgular elde etti. Araştırma, hücrelerin iletişim araçları olan ekstraselüler veziküllerin (EV) taşıdığı maddeleri izleyerek, PKH proteinlerinin nasıl paketlendiğini ortaya koyuyor. Bu keşif, yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi için umut vadediyor.
Polikistik Böbrek Hastalığı ve Mevcut Tedaviler
Polikistik böbrek hastalığı (PKH), böbreklerde kist oluşumuna yol açarak bu atık temizleyici organı tahrip eden yaygın bir genetik bozukluktur. Dünya genelinde 12,4 milyondan fazla kişi bu hastalığın baskın formundan muzdariptir. Günümüzde hastalar için başlıca tedavi seçenekleri diyaliz ve böbrek nakli ile sınırlıdır. Ancak, Rutgers Üniversitesi’nden genetikçiler, hastalığın ilerleyişine dair yeni bilgiler ortaya koyarak yeni tedavi yollarının önünü açabilecek bir çalışma gerçekleştirdi.
Ekstraselüler Veziküllerin Rolü
Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışmada, Rutgers Sanat ve Bilim Okulu Genetik Bölümü’nden araştırma görevlisi doçent Dr. Inna Nikonorova, hücrelerin attığı submikroskopik iletişim araçları olan ekstraselüler veziküllerin (EV) taşıdığı maddeleri izlemek için yenilikçi bir yöntem sundu. EV’ler, kanser, nörodejenerasyon ve PKH gibi böbrek hastalıklarının gelişiminde önemli bir rol oynar.
Dr. Maureen Barr, Rutgers Üniversitesi-New Brunswick’te genetik alanında seçkin bir profesör ve çalışmanın ortak yazarı, “Inna, polikistik proteinlerle birlikte EV’lerde seyahat eden diğer proteinleri tanımlayabildi; bu proteinler daha önce bilinmiyordu,” diyor. Barr, bu bulgunun PKH araştırmacıları için oldukça heyecan verici olduğunu vurguluyor.
EV’lerin Sağlık ve Hastalıktaki Çift Yönlü Etkisi
Bir zamanlar hücrelerin atık ürünü olarak görülen EV’lerin, artık sağlık üzerindeki etkileri daha iyi anlaşılıyor. Dr. Nikonorova, “Bu taşıyıcıların içindeki faydalı yükler, örneğin proteinler, yara iyileşmesini ve doku yenilenmesini destekler,” diyor. Ancak, aynı zamanda toksik yükleri yayarak hastalık aracı olarak da işlev görebilirler. EV’lerin hangi yükleri taşıdığı ve nasıl paketlendiği ise bugüne kadar bir sır olarak kalmıştı.
Yenilikçi İzleme Yöntemi
Dr. Nikonorova ve Dr. Barr, PKH gen proteinlerini ve ilgili maddeleri taşıyan bir EV’ye odaklandı. Polikistin adı verilen PKH proteinlerindeki değişiklikler, hastalığın ilerlemesiyle bağlantılıdır. Nikonorova, önceki bir çalışmadan elde edilen bulguları kullanarak, C. elegans adlı şeffaf gövdeli ve hızlı üreyen bir laboratuvar solucanında EV yüklerini izlemek için bir etiketleme aracı geliştirdi. Polikistin-2’ye bağlanan yeşil floresan bir protein kullanarak, EV yükünün solucanın vücudundaki hareketini izledi ve etkileşimlerini haritalandırdı.
Nikonorova, “Polikistinlerin gittiği her yerde mikroskop altında yeşil bir ışık görüyorsunuz,” diyor. “Bu, karanlık bir evde birinin el feneriyle odadan odaya dolaşmasını izlemek gibi.”
Yakınlık Etiketleme ile Derinlemesine Analiz
Nikonorova’nın kullandığı yakınlık etiketleme yöntemi, polikistinlerin EV’lere nasıl paketlendiğini ve vücutta hangi proteinlerle birlikte hareket ettiğini belirlemesine olanak tanıdı. Nikonorova, “Sadece proteinleri tanımlamakla yetinmedik,” diyor. Geçmişte yapılan çalışmalar yalnızca EV’lerin içindeki proteinleri adlandırmıştı. Ancak bu çalışmada, “Her bir aday proteini inceleyerek, polikistinlerle birlikte veziküllere gidip gitmediğini ve onlarla etkileşime girip girmediğini araştırdık,” diye ekliyor.
Bulguların Önemi
Bu bilgiler, polikistin proteinlerinin eksik olduğu hücrelerde neler olduğunu anlamak için kritik önem taşıyor. Nikonorova’ya göre, bu bilgi, polikistik böbrek hastalığını tedavi etme veya ilerlemesini yavaşlatma yollarını bulmak için temel bir adım. Bulgular, yalnızca PKH değil, EV’lerin rol oynadığı diğer hastalıklar için de yeni araştırma yolları açabilir.
Çalışmanın Destekçileri
Araştırma, Ulusal Sağlık Enstitüleri’nden sağlanan hibelerle desteklendi. Çalışmada, Rutgers Üniversitesi’nden E. desRanleau, K.C. Jacobs ve diğer araştırmacılar da yer aldı.
Yayın Tarihi: 3 Nisan 2025 Kaynak:Rutgers Üniversitesi Referans: Nikonorova, I.A., desRanleau, E., Jacobs, K.C. et al. Polycystins recruit cargo to distinct ciliary extracellular vesicle subtypes in C. elegans. Nat Commun, 2025; DOI: 10.1038/s41467-025-57512-3
Zinde Türkiye Sağlıklı Yaşam ve Spor Dergisi 2009 yılında kurularak bodytr.com adresinde 2014 yılındaki satışa kadar geçen sürede hizmet vermiş ve ülkenin en çok ziyaret edilen fitness sitesi olmuştu. 10 yıllık bir aradan sonra 2025 yılında tekrar etkinleşmiştir.
İlk yorum yapan siz olun