Ağız ve Diş Bakımı

Yazan: Uzman Diş Hekimi Mehmet Oğuzcan

Doğru bir diş fırçalama, diş ve diş etlerinizin sağlığını korumada ilk adımdır. Tavsiye edilen fırçalama tekniği ile en az iki dakika diş fırçalamak gerekir. İster manuel ister şarj edilebilir diş fırçası kullanın, ağzınızın her bölgesini (üst sağ ve sol, alt sağ ve sol) 30’ar saniyelik sürelerle fırçalamalısınız.

En iyi diş fırçalama yöntemi hangisidir?

Dişlerinizi fırçalamak için bir sürü yöntem vardır. Size en uygun fırçalama için diş hekiminize danışın. Bununla birlikte işte size sıkça tavsiye edilen yöntemlerden bir örnek (manuel diş fırçası kullanılmaktadır);

İlk adım

Dişlerinizin dış yüzeylerinin temizliği için, diş fırçanızı diş eti çizgisine 45 derecelik bir açıyla yaklaştırın.

Fırçanızı ileri-geri hareket ettirerek, kısa ve yumuşak fırça dokunuşlarıyla diş ve diş etlerinizi fırçalayın.

İkinci adım

Dişlerinizin çiğneyici ve iç yüzeylerini temizlemek için de aynı yöntemi kullanın.

Üçüncü adım

Ön dişlerinizin iç yüzeylerini temizlemek için, fırçayı dik tutun ve fırçanın ucuyla aşağı yukarı yumuşak hareketlerle fırçalayın.

Dördüncü adım

Dilinizi de fırçalayın, dilinizi fırçalamak nefesinizi taze tutmaya yardımcı olacaktır.

Diş ipi kullanımı

Dişlerinizin aralarını temizlemek, diş fırçalarının ulaşamadığı yüzeylere ulaşmanızı sağladığı için dişeti hastalıklarını, nefes kokusunu ve diş çürümelerini önlemede önemli bir rol oynar. Diş ipi kullanımı diş aralarını temizlemede en çok kullanılan yöntemlerden biridir.

Diş ipini nasıl kullanmalıyım?

Birinci adım

Yaklaşık 50 cm uzunluğunda diş ipini alarak her iki elinizin orta parmaklarına, aralarında 5 cm boşluk kalacak şekilde fazla sıkı olmamak koşuluyla dolayın (parmaklarınızdan birine daha fazla diş ipi dolamalısınız).

İkinci adım

Baş ve işaret parmaklarınızla diş ipini gerginleştirerek, yavaşça dişlerinizin arasına geçirin. Bu arada diş ipini koparmamaya ve diş etlerini zedelememeye dikkat edin.

Üçüncü adım

Diş ipini “C” şeklinde eğerek dişlerinizi kavrayacak şekilde diş aralarında aşağıya ve yukarıya doğru yavaşça gezdirin; diş eti çizgisinin altını da temizleyin. Her bir dişe geçtiğinizde parmağınıza doladığınız diş ipinden yeni bir bölüm kullanın.

Diş ipi kullanımı başlangıçta size değişik gelebilir. Ancak kullanmaya devam edin! Biraz sabır ve pratik yapmakla, dişlerinizi fırçalamak kadar doğal gelmeye başlayacak.

Diş ipi kullandığım sırada diş etlerim kanıyor; kanama halinde diş ipi kullanımını bırakmalı mıyım?

Diş ipini ilk kullanmaya başladığınızda diş etlerinizin kanaması sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bu bir tür diş eti hastalığına sahip olduğunuzun işareti de olabilir. Ancak birkaç günlük kullanımdan sonra diş etleriniz daha sağlıklı bir hale geleceği için kanamanın durması gerekir. Kanamanın devam etmesi durumunda diş hekiminize danışın.

Diş eti iltihabı nedir, tedavisi nasıldır?

Uygun yöntem ve yeterli düzeyde diş fırçalanmaması sonucunda içerisinde birçok mikroorganizmayı barındıran bakteriyel plak dişler üzerinde birikmekte ve zaman içerisinde bu plağın uzaklaştırılmaması sonucunda diş taşları meydana gelmektedir. İşte dişeti hastalıklarının temel nedeni de dişler üzerinde biriken bu eklentilerdir.

Dişeti hastalıkları temel olarak iki grup altında incelenmektedir. İltihabın dişeti ile sınırlı kaldığı durumlar gingivitis (dişeti iltihabı), hastalığın dişin destek ve çevre dokularını etkileyerek bu dokularda yıkıma yol açtığı durumlar ise periodontitis olarak isimlendirilmektedir.

Dişeti hastalıklarının tedavileri yapılmaktadır. Doktora başvuran bir hasta öncelikle dişeti hastalıkları yönünden değerlendirilmekte ve dişeti sağlığı açısından teşhisleri konularak uygun tedavi planları yapılmaktadır. Teşhis konularak tedavi planlaması yapılan tüm hastalara, öncelikle hastalık etkenlerinin uzaklaştırıldığı diş taşı temizliği yapılmakta, uygun fırçalama yöntemleri gösterilerek oral hijyen eğitimi verilmelidir. Diş taşı temizliği yapılarak etkenlerin uzaklaştırıldığı ve uygun fırçalama yönteminin öğretilerek uygulandığı dişeti iltihabına sahip hastalar böylelikle tedavi olmaktadır. Ancak iltihabın çevre ve destek dokulara yayıldığı, dişleri çevreleyen kemikte yıkıma yol açtığı periodontitiste sadece diş taşı temizliği tedavi yöntemi olarak yeterli olmamakta ayrıca mutlaka ileri periodontal cerrahi (periodontal ameliyatlar) tekniklerinin de uygulanması gerekmektedir. Bu cerrahi teknikler hastalığın şiddetine, yayılımına, dokuların durumuna göre değişmektedir. İyi bir hekim hastaya en uygun cerrahi tekniği seçmeli ve uygulamalıdır. Bu cerrahi tekniklerin amacı dişeti altındaki iltihaplı dokuların ve diş taşlarının uzaklaştırılmasını sağlayarak dişeti hastalığının ilerlemesine engel olmak ve dişeti sağlığını belirli bir düzeyde tutmaktır.

Kanal Tedavisi Nedir?

Endodonti, pulpa (diş siniri) ve periapikal dokuların (çevre dokuların) hastalıkları ile bu hastalıkların tanı ve tedavisini konu edinen diş hekimliği dalıdır.
İlk bilinen endodontik tedavi vakası 2000 yıl öncesine dayanmaktadır.

Pulpa ağrısı basınç nedeniyle meydana gelir. İltihaplı pulpada pulpa içi basınç artar. Normalde pulpa içi basınç 6-10mmHg iken iltihaplandığında 16mmHgdir.

Sağlıklı pulpa soğuğa tepki gösterirken hastalıklı pulpada ağrı olmaz. Ama sıcak vazodilatasyona (damar genişlemesi) neden olduğu için ağrının artmasına neden olur.

Ağrının temel özellikleri nedir?

1) Niteliği

Kısa süreli ve keskindir. Ağrının niteliği pulpanın hastalığının safhasını gösterir. Kendiliğinden başlayan ya da bir uyarandan sonra devam eden ağrı hiperemi bulgusudur. Zonklayıcı nabız gibi atıcı bir nitelik kazandıysa ağrı pulpanın akut iltihabını geri dönülmez hasarını düşündürmelidir.

2) Yerleşim ve dağılımı

Bazen hastanın tarif ettiği ağrının veya eşlik ettiği kas spazmının diş ağrısının kendisinden daha fazla olabileceğini göz önünde bulundurmak gerekir.

3) Zaman

Gündüz ve gece, ağrının geliş sıklığı ve her nöbetin uzunluğu diş ağrısını diğer ağrılardan ayırır. İltihaplı pulpa özellikle gece uykudan uyandırır ve uzun sürelidir.

4) Artıran ve azaltan nedenler

Şekerli, ekşi, soğuk ve sıcak yiyecek ve içecekler klasik olarak pulpa ağrısına neden olur. Yürürken veya yatarken olan akut pulpa ağrısına neden olur. Oysa ısırırken veya çiğnerken olan ağrı periodontium (kök ucu) iltihabını düşündürür.

5) Yardımcı özellikler

Şişlik veya fistül ağzı hastalıklı dişin yerini saptamada yardımcı olur.

Pulpanın zedelenme nedenleri

A. Diş çürümesi

B. Diş üzerinde yapılan işlemler sırasında olan zedelenme
– Diş çürümesi
– Diş üzerinde yapılan işlemler sırasında oluşan zedelenme
– Restorasyon yerleştirilmesi sırasında ve sonrasında olan zedelenme

C. Diş üzerinde yapılan işlemlerle ilgili olmayan travma
– Kazaya bağlı
– Fizyolojik
– İyatrojenik (nedeni belli olmayan)

Kök kanal tedavisi

Kron ve kök pulpasının tamamının anestezi altında ya da devitalize edilerek çıkartılması ve takibinde kanalların genişletilmesi, irrigan maddelerle temizlenmesinden sonra kök ucuna kadar tamamen doldurulması işlemine denir. Bu tedavinin başarısında hastanın yaşı ve genel sağlık durumunun da çok önemi vardır.

Kliniğe gelen hastanın anamnezi alındıktan sonra ağız içi muayenesi yapılır. Teşhis ve tedaviye yardımcı olarak film alınır. Gerekli anestezi sağlandıktan sonra kron kısmındaki çürük tamamen temizlenir, pulpa odasına girilir. Kron pulpası el aletleriyle temizlendikten sonra kanal ağızları tespit edilir. Kanal sayısı her dişte farklılık gösterdiği gibi alt ve üst çenelerde de farklılık gösterir. Konumları da her dişe göre farklıdır.

Türlü cihazlarla ya da el aletleriyle kök kanalı içerisindeki pulpa ekstirpe edilir. Bu işlem sonrasında dezenfektan solüsyonlarla iyice irige edilir. Gangrenli bir diş değilse tek seansta kök kanal dolgusu yapılarak bitirilir. Ama gangrenli ise pansuman işlemlerine birkaç seans devam edilir. İyileşme sağlandıktan sonra doldurulur.

Kanal dolgusunun gutaperkayla yapıldığı dişlerde apikal bölgedeki dolgunun sıkıştırılması ve deforme edilmemesi gerekir. Apekste (kök ucu) bu şartların sağlanamadığı koşullarda ideal bir kanal dolgusundan söz etmek güçtür.

Kısacası endodontik tedavi (kök kanal tedavisi) dişi kurtarmak için yapılan son tedavi şeklidir.

Ağız ve diş bakımı, nasıl diş fırçalanır, ağız bakımı nasıl yapılır, diş ipi kullanımı, diş ve diş eti hastalıkları, diş tedavisi ve ağız diş sağlığı hakkında olup sağlıklı yaşamla ilgili olan bu yazıda kullanılan görseller: Dimi P, Tooth Fairy Family Dental, LLC, Wagner Cesar Munhoz ve Iso Bellies Creative Commons lisanslarına uygun olarak kullanılmıştır.