Alkol Bağımlılığı Beyne Nasıl Zarar Veriyor?

Fotoğraf: Inga Seliverstova: https://www.pexels.com/tr-tr/fotograf/sarap-bardagi-tutan-iki-kadin-3394225/

Johns Hopkins Üniversitesi’nin çalışması, yoğun alkol kullanımının karar verme süreçlerini uzun süreli bozduğunu ortaya koydu. Alkol bağımlısı sıçanlarda, üç aylık çekilme döneminden sonra bile beyin devrelerinde ciddi hasar gözlendi. Dorsomedial striatum bölgesindeki işlevsel değişiklikler, zayıf karar verme yeteneğine yol açıyor. Bu bulgular, alkol bağımlılığının bilişsel etkilerini anlamak için yeni bir model sunuyor. Zinde Türkiye, sağlıklı yaşam için bu önemli araştırmayı sizlere aktarıyor.

Çalışma, Alkol Bağımlılığının Bilişsel Yeteneklere Nasıl Zarar Verdiğini Ortaya Koyuyor

Johns Hopkins Üniversitesi araştırmacıları, yoğun alkol kullanımının karar verme süreçleri için kritik olan beyin devrelerine nasıl kalıcı olarak zarar verdiğini ilk kez bir hayvan modelinde gösterdi. Yüksek miktarda alkole maruz kalan sıçanlar, yaklaşık üç aylık çekilme döneminden sonra bile karmaşık bir görevde zayıf karar verme performansı sergiledi. Beyinlerinin kilit bölgelerinde, sağlıklı sıçanlara kıyasla dramatik işlevsel değişiklikler gözlendi.

Yeni Bir Model: Alkolün Uzun Vadeli Etkileri

Science Advances dergisinde yayımlanan bulgular, alkolün bilişsel yetenekler üzerindeki uzun vadeli etkilerine yeni bir açıklama getiriyor. Çalışmanın yazarı ve bağımlılık biyolojisi uzmanı Patricia Janak, “Alkol bağımlılığı olan insanlarda öğrenme ve karar verme eksiklikleri görülüyor. Bu, alkolle ilgili kötü kararlar almalarına katkıda bulunuyor. Kronik alkol kötüye kullanımının beyni nasıl etkilediğini anlamak için bir hayvan modeline ihtiyacımız vardı,” diyor.

Zorlu Bir Deney Tasarımı

Yifeng Cheng liderliğindeki deneylerde, sıçanlar bir ay boyunca yüksek miktarda alkole maruz bırakıldı. Yaklaşık üç aylık çekilme döneminin ardından, alkole maruz kalmamış kontrol grubuyla birlikte ödüle dayalı bir karar verme testine tabi tutuldu. Testte, sıçanlar iki kol arasında seçim yaptı; bir kol daha yüksek ödül olasılığı sunuyordu. Ancak, her birkaç dakikada bir hangi kolun daha fazla ödül sunduğu değişiyordu. En fazla ödülü almak için sıçanların, ödül olasılığının değiştiğini fark ettiklerinde hızla davranışlarını değiştirmesi gerekiyordu.

Bu, hafıza ve strateji gerektiren zorlu bir görevdi. Alkol bağımlısı sıçanlar, bu görevde önemli ölçüde daha kötü performans gösterdi. Janak, “Önceki hayvan deneyleri, hızlı karar verme eksikliklerini gösteremiyordu çünkü görevler çok kolaydı. Bizim deneyimiz oldukça zordu ve alkole maruz kalan sıçanlar bunu kontrol grubuna kıyasla iyi yapamadı,” diyor.

Beyindeki Hasar: Dorsomedial Striatum

Ekip, sıçanların davranışsal zorluklarını, karar verme için kritik bir beyin bölgesi olan dorsomedial striatum’daki dramatik işlevsel dönüşümlere bağladı. Alkol, bu bölgedeki sinir devrelerine zarar vererek, alkole maruz kalan sıçanların bilgiyi daha az etkili işlemesine neden oldu. Kontrol grubu sıçanlarının karar alma ile ilgili sinir sinyalleri daha güçlüydü ve daha stratejik kararlar alabildiler.

Şaşırtıcı Uzun Vadeli Etkiler

Alkol bağımlılığının bilişsel işlevleri ve sinir sistemini, çekilme döneminden sonra bile bu kadar uzun süre etkilemesi şaşırtıcıydı. Janak, “Bu, alkol bağımlısı insanların nüks oranlarının neden bu kadar yüksek olduğuna dair bir ipucu verebilir. Alkolün neden olduğu sinirsel eksiklikler, rehabilitasyondan sonra bile içme kararlarına katkıda bulunabilir,” diyor.

Cinsiyet Farklılıkları

Çalışmada, davranışsal ve sinirsel bozukluklar yalnızca erkek sıçanlarda gözlendi. Ekip, bu durumun dişi sıçanların alkolün etkilerinden tamamen bağışık olduğunu göstermediğini, ancak alkolün uzun vadeli etkilerinde cinsiyete bağlı hassasiyetler olabileceğini düşünüyor.

Gelecek Araştırmalar

Araştırmacılar, alkol bağımlılığının dorsomedial striatum ile etkileşime giren diğer beyin bölgelerini nasıl etkilediğini ve erkek ile dişi sıçanlar arasındaki farklılıkların nedenlerini incelemeyi planlıyor.