Binicilik Hakkında Temel Bilgiler

Binicilik Sporu Hakkında Temel Bilgiler

Yazan: Dr. Ali Fuat Ünver

* Bu yazı, Türkiye Binicilik Federasyonu (TBF) Eğitim Kurulu tarafından, 22 farklı kaynak kitabın derlenmesiyle oluşturulan “Binici Olmak / Ders Kitabı 2” adlı eserden alınmıştır. Bu kitap, TBF tarafından eğitim kaynağı olarak kullanılmak üzere yazılmış, çokyazarlı bir eserdir.

Binicilik Nedir?

1) Ata binilerek yapılan spor
2) At binme ustalığı

Temelinde barındırdığı doğa ve hayvan sevgisi sayesinde bir yaşam biçimi olan binicilik sporu; bireyin, yeryüzünün en soylu varlıklarından biri olan at ile birbirlerini tanıyarak, etkileyerek ve nihayette tamamlayarak oluşturdukları uyumu, kendilerini izleyenlere en estetik biçimde sundukları bir sanat olarak tarif edilebilir. Biniciliği aynı zamanda, at ve binicinin sahip oldukları kudret ve maharetleri sanatsal bir gösteriye dönüştürme süreci içerisinde, evrensel doğrulardan azami suretle istifade eden ve sürekli kendini geliştirme gayreti içerisinde olan bir bilim olarak da tanımlamak mümkündür.

İnsanoğlunun yaşamında tarihin ilk çağlarından itibaren yerini almış olan at, tarihî serüveni içinde değişik maksatlara hizmet etmiştir. İlk insanlarla beraber bir av hayvanı olarak beslenmek için kullanılan at, insanların onun diğer özelliklerini fark etmesi ve bunlardan faydalanmak üzere evcilleştirmesi ile 21’nci yüzyıla kadar birey ve toplum hayatında vazgeçilmez bir unsur olarak görev almıştır.

Gücü, sürati, heybeti ve dostluğu atı insanoğlunun ayrılmaz bir parçası yapmıştır. Sahip olduğu imkân ve kabiliyetler araştırıldıkça bir bir ortaya çıkmakta ve günümüzde binicilik sporu adı altında, birçok farklı branşta binicisi ile birlikte hünerlerini sergileyen yaşantısı, insanlar ve toplumlar tarafından büyük bir keyifle takip edilmektedir.

İnsanla at arasındaki arkadaşlığın kurulmasını sağlayan ve bilimsel bir sanat olarak yapılan binicilik, bugün gitgide teknikleşen çağımız insanını doğaya bağlayarak, fizik ve ruh gelişimini sağlayan en soylu sporlardan birisidir. Dolayısıyla sosyal ve kültürel kalkınmaya katkısı büyüktür. İnsan yaşamında, ata düşen ezeli ödevin sonsuza kadar önemini aynı düzeyde koruyarak sürdüreceğine kuşku yoktur.

Binicilikte Branşlar

Uluslararası Binicilik Federasyonu (FEI) tarafından resmî olarak kabul edilen yedi binicilik branşı mevcut olup bunlardan sadece ilk üç branş modern olimpiyatların başlangıcından bu yana olimpik olarak kabul edilmiş ve hâlen uygulamaya devam edilmektedir. Bu branşlar; At Terbiyesi, Engel Atlama, Üç Günlük Yarışma, Atlı Dayanıklılık, Atlı Araba, Atlı Jimnastik, Reining(Kovboy binişi).

Binicilikte Olimpik Branşlar

At Terbiyesi (Dresaj)

At Terbiyesi, biniciliğin esasını teşkil eder. Atın yürüyüşlerindeki serbesti, hareketlerindeki ahenk, yumuşaklık, sevk ve idaredeki kolaylık, atın doğru vaziyetini muhafaza etmesiyle kendisini gösterir. At terbiyesinin psikolojik yönü, binicinin ata isteğini iletmek, bunu seri bir şekilde icra etmenin kendi hesabına faydalı olacağını ona anlatmak ve nihayet bunu ona kendi isteğiyle kabul ettirmekten ibarettir.

Ulusal federasyonlar tarafından uluslararası kurallara uygun olarak tespit edilen esaslar dâhilinde çeşitli at ve binici kategorilerinde icra edilen yarışmalar 20×60 ebadında, dikdörtgen şeklinde ve tam anlamıyla düz bir alanda yapılır.

Yarışmalar en az üç ayrı hakem tarafından değerlendirilir. Tüm yarışmacılar yarışmadan önce belirtilen izi takip ederler.

Engel Atlama

Binicilikteki branşlar arasında en popüler olanıdır. Parkur düzenleyicilerin manej içerisinde gerek konumları gerekse aralarındaki mesafeleri dikkate alarak hazırladıkları engeller üzerinde, ulusal federasyonlarca belirlenen kategorilerine göre at ve binicilerin denendikleri engel atlama yarışmalarının amacı, bir atın engele karşı olan dikkati ile binicisinin atını sevk ve idaresindeki hünerini ortaya çıkarmaktır.

Bu yarışma dalında at ve binicinin, yarışma alanı içerisinde değişik tipte ve yükseklikte düz veya kavisli hatlara yerleştirilmiş 10-15 engel içeren bir parkuru, belirli bir sıra ve zaman dâhilinde kurallara uygun olarak tamamlaması istenir.

Üç Günlük Yarışma

Üç günlük yarışma, ilk olarak süvari atlarını test etmek amacıyla başlamıştır. O dönemde bu atların uzun mesafeler kat etmeye, arazideki doğal engelleri atlamaya ve eğitimlerde manevraları tam manasıyla yapmalarına ihtiyaç duyuluyordu. Bu amaçla ilk yarışmalar Avrupa’da 1902 yılında yapıldı ve hâlâ devam etmektedir.

Diğer branşlarda olduğu gibi ulusal ve uluslar arası federasyonlarca zorluk derecelerine göre çeşitli kategorilerde gerçekleştirilen üç günlük yarışma, bir binicinin aynı atla üç gün üst üste ve birbirinden tamamen ayrı olarak icra edeceği, ilk gün at terbiyesi, ikinci gün arazideki doğal engeller üzerinde çeşitli fasıla ve bölümlerde yapılacak kros ve nihayette son gün yapılacak engel atlama yarışmalarından ibarettir. Her bir günde yapılan yarışmalar kendi branşları ile ilgili ulusal veya uluslararası yarışma yönetmeliklerine göre icra edilirler.

Binicilikte Diğer Branşlar

Atlı Dayanıklılık

Atlı dayanıklılık yarışması; atın sürat ve dayanma yeteneğinin test edildiği bir yarışma türüdür. Arazide 40, 60, 80, 100, 120, 140 ve 160 km.lik güzergâh üzerinde atın her türlü yürüyüş kararlarının uygulanabildiği, at ve binicinin dayanıklılıklarının denendiği yarışmalardır.

Atlı Araba

Atlı araba yarışı tek, çift veya grup atların çektiği atlı araba ile sınırları belirli bir alanda atın, uyarı ve yardımlara itaatinin denendiği at terbiyesi, arazide yapılan ve bir sıra dâhilinde yerleştirilmiş engeller arasından hatasız ve en kısa sürede geçilerek bitişe varılan kros yarışmalarını içerir.

Atlı Jimnastik

At çılbır (lonj) ipi ile dairede yürürken, bireysel veya ekip olarak at üzerinde çeşitli jimnastik hareketlerin icra edildiği bir branş olup, değerlendirmeler, hakemler tarafından hareketlerin artistik ve zorluk derecelerine göre verilen puanlamalara göre yapılmaktadır.

Reining (Kovboy Binişi)

Western binişi olarak Amerika’da çok yaygın olan bu branş FEI tarafından yakın zamanda tanınarak kabul edilmiştir. Yarışmada binici tek elini kullanarak zorunlu bir iz üzerinde atına tam ve estetik olarak hükmedebildiğini göstermeye gayret etmektedir.

Binicilik sporu hakkında olup sağlıklı yaşam (fitness) konularıyla dolaylı yoldan ilgili olan bu yazıda kullanılan telif haklarıyla korunan görseller: Saparevo, cmaccubbin, tanakowho, cmaccubbin, cmaccubbin, Michele Eve Photography, Andrew Pescod, valeehill, Andrew Pescod, nonoq8 mcsdwarken, ~Oryctes~, amandine299, Ennor, just.jim, inspir8tion ve Dainis Matisons Creative Commons lisanslarına uygun olarak kullanılmıştır.