Megadağ 2023’ün Şifreleri

Megadağ 2023’ün Şifreleri

Yazan: İlşad Özkan

Asrın Projesi, Kaçkar Megadağ 2023 projesi sosyal medyayı olduğu kadar, ana akım medyanın internet sitelerinde de kendine yer buldu.

İnci Sözlük’ün “yayınladığı ilk reklam” olunca basın zokayı yuttu (!)

Videonun ses getirmesinin sebebi, sosyal medyanın aykırı, asi ve yaramaz çocukları İnciciler tarafından hazırlanmış olmasında yatıyor. İnci Sözlük, sahip olduğu geniş sosyal medya gücü dolayısıyla sadece üyeleri değil, basın mensupları tarafından da takip ediliyor. İnci Sözlük bağımsız ve özgür yayıncılığını göstermek için, olağanüstü reklam potansiyeline rağmen reklam almayan ve yayımlamayan bir yer ve zaten ciddi firmaların da reklam vermekten kaçındığı bir yer. Ancak yine de, özellikle viral reklam kapasiteleri göz önüne alındığında, en büyük firmalar için bile cazip tanıtım fırsatları sunuyor.

Tabii, İnci Sözlük reklam almayınca, bugün pat diye “çılgın bir proje” reklamı yayınlayınca basın bu haberi aldı ve kullandı. Sözlük’ten gelen resmî bir açıklama henüz olmasa da, reklamın adı bile bu reklamın uydurma olduğunu ve İncicilerin son oyunu olduğunu anlamaya yetiyor. Ancak ulusal basınımızın internet siteleri habere hemen atladı ve “İnci Sözlük reklam mı aldı?” sorusuyla bu olayı haberleştirdi. Elbette, ben basın mensuplarının bu haberi ciddiye aldığını sanmıyorum, onlar aslında, haberi sindirerek ve etkisini artırarak vermek için böyle yaptılar. Birkaç saat sonra ya da ertesi gün, hepsi düzmeceymiş bak işin aslı böyleymiş diyecekler ve bu “sahte reklamın” etkisini güçlendirecekler. Çünkü bu reklam, aslında önemli bir mesaj taşıyor.

İncicilerden “doğa katliamına” karşı orantısız mizah

Megadağ 2023 Projesi’ni araştırmaya kalktığınızda karşınıza bir tanıtım videosu çıkıyor, tanıtım filmini ilk izleyince gülmemek elde değil. Şimdi sizlere bu videoda benim yakalayabildiği mesajları açıklayacağım.

Megadağ 2023’ün şifreleri

Kaçkar Megadağ ismi ve logosu

Başlı başına bir komedi sayılabilecek “Megadağ” isminde, son zamanlarda inşaat projelerinde kullanılan “Ultra, Süper, Exclusive” gibi aslında anlamı olmayan birçok abartıya gönderme yapılıyor ve hemen ardından “dağ” denilerek bu havalı kelimeler gülünç duruma düşürülüyor. Proje isminin başında Kaçkar olması ise bu yine inşaat projelerine bulunduğu veya öykündüğü coğrafi bölgenin isminin getirilmesine bir gönderme. 2023 tarihi ise, çevreye karşı suç işlemekle itham edilen iktidar partisinin “Hedef 2023” sloganına bir gönderme olabilir. Fakat isimdeki temel alegori, mevcut iktidarın doğal alanları ekolojik ve bilimsel gerçekleri hiçe sayarak yapılaşmaya açması diye düşünüyorum. Yakın zamanda, çeşitli derecelerden pek çok SİT alanının kanun ve usullere aykırı şekilde yapılaşmaya açıldığı iddiaları çevrecilerin ve biliminsanlarının tepkisini çekmişken, hiçbirinin sesini sosyal medyada İnci Sözlük kadar duyuramadığını da hesaba katarsak bu “çakma projenin” çevre aktivistlerinin eline sosyal medyada büyük bir malzeme verdiğine kuşku yok.

Logonun, bir sıradağ ve zirvesinde henüz anlamadığımız sivri bir kulenin resmedilerek meydana getirildiğini görüyoruz. Yeşil renkli sıradağların Kaçkar Dağları’nı temsil ettiğine kuşkumuz olmuyor ancak dağın zirvesindeki ilginç kulenin ne olduğunu videonun sonunda öğreneceğiz.

“Gelin zirveleri beraber fethedelim” ifadesi ise logonun hemen altında kendine yer buluyor ve inşaat sektöründeki bazı kişilerin doğaya fethetme, yani “ele geçirme” mantığıyla yaklaştığı iddialarını anımsatıyor.

“Bir Baltaoğlu Şirketler Grubu Girişimi” ifadesi ise, Ağaoğlu Şirketler Grubu’na atılan bir taş olabilir. Zaten tanıtım filminin devamında başrolün “çakma Ali Ağaoğlu” diyebileceğimiz birine verildiğini görünce bundan şüpheniz kalmıyor. Bu ifadedeki “girişimi” kelimesi ise aslında inşaat sektöründe çok tercih edilmeyen bir kelime ancak bu tanıtım filminde bir komiklik unsuru olarak kullanılmış. Çünkü, doğayı katledecek bir inşaat projesinin altına “girişimi” dediğiniz zaman, bunun girişmek kelimesinin olumsuz manalarını çağrıştıracağı açıktır. Yani bir adama dövmek maksadıyla saldırmaya veya bir yapıyı yıkmaya “girişmek” deriz ya, onun gibi. Tanıtım filmine başlamadan, zihnimiz birilerinin “doğaya girişeceğini” görmeye hazırlanıyor.

Baltaoğlu Şirketler Grubu’nun övüldüğü bölümler

Liman işletmeciliği, denizcilik ve gemicilik yapıldığı imasını taşıyan ilk görüntülerde Baltaoğlu’nun ne kadar zengin ve güçlü olduğu mesajı veriliyor. Bu bölümde karşımızda kendi reklam filminde oynayan Sayın Baltaoğlu beliriyor. Yürüyüşündeki patron edasından kendisinin şirketlerin başı olduğunu anlıyoruz. Burada, aklımıza ister istemez yine Ali Ağaoğlu geliyor, çünkü o da kendi inşaat firmasının reklam filmlerinde oynamış ve bu yüzden eleştirildiği de olmuştu. Ancak bu filmlerde sergilemiş olduğu sıcak, samimi ve çok zengin olsa da sonuçta “halk adamı” imajı büyük bir kesimin de sempatisini kazanmıştı. Tanıtım videosunun bu bölümlerinde Sayın Baltaoğlu’nun şirketlerini bizzat denetlediği, her şeyle ilgilendiği görülüyor. Bu bölümün ne çok kötü ne de profesyonel olmayan bir şekilde çekilmesi ise tanıtım videosunun mizah amaçlı olduğunu anlamamızı sağlayan ilk ibare oluyor. Bu yön, videoya bir komedi de katıyor aslında, çünkü amatör imkânlarla kaliteli bir iş yapılmaya çalışıldığını hissediyoruz.

Bu bölümde Baltaoğlu şirketler grubunun inşaat, gemi inşaat ve enerji sektörlerinde öncü olduğunu öğreniyoruz. Baltaoğlu’nun barajını ve inşaatlarını görüyoruz. Zafer kazanmış, dirayetli bir komutan edasıyla mülklerini ve inşaatlarını seyreden Sayın Baltaoğlu ise kalpleri ısıtıyor, herkese güven telkin ediyor. O, kendinden çok emin, tıpkı ali Ali Ağaoğlu gibi. Zaten bu bölümde kendisini yine Ali Ağaoğlu gibi ormanın içinde, atın üstünde görüyoruz. Bu sahneyi gördükten sonra onun Ali ağaoğlu’nu tiye almak için kurgulandığından şüphemiz kalmamalı sanırım.

Avrupa’nın Alpler’ini Karadeniz’e taşımak

Evet, vaat edilen tam da bu. Bu ifade, inşaat şirketlerinin coğrafi bölgeleri, aslında olmadıkları başka yerlere “taşıma” hastalıklarına bir eleştiri. Bir hatırlayın, İstanbul Boğaz’ını Ankara’ya taşıyan, İzmir Körfez’ini İstanbul’a “taşıyan” inşaat projeleri yok mu? Bunlar gibi sayısız reklam yapılmıyor mu? İşte filmde bu eleştirilmek istenmiş ve olay tam anlamıyla abartılarak, sırf uzunluğu 1200 kilometreyi aşan Alpler’in Kaçkar’lara getirileceği ifade edilmiş. Komik olan bir başka nokta ise, Alpler kadar olmasa da Kaçkarların da zaten bir sıradağ olmasıdır. Yani burada inşaat proje reklamlarındaki “bilineni bilinmeyen için kullan” mantığı da gözler önüne seriliyor. Gerçeği boş ver ve dağ projesi yapacaksan, Alpler’in ismini ön plana çıkar çünkü Kaçkarlar’ı herkes bilmez ama Alpler’i herkes bilir.

Alışıldık inşaat proje reklamı ifadeleri

Tanıtım filminin ortaları artık klişe hâline gelmiş olan “yaşam ve turizm merkezine dönüştürmek” gibi ifadelerle seyrediyor. Tanıtım filmi boyunca bu yolla sürekli olarak reklam klişeleri eleştiriliyor ve bu yolla değersizleştiriliyor. İnşaat firmalarının seslendirme sanatçılarının etkileyici sesine dayanarak öne çıkardığı ifadelerin benzerlerinin mizah amaçlı bir reklam filminde kullanılması, aslında reklamlarda nasıl bir algı yönetiminin yapıldığını belirginleştiriyor. Ne kadar saçma ya da kötü bir projeniz olursa olsun, doğru şekilde ambalajlayıp lanse ederseniz insanları etkileyebilirsiniz denmek isteniyor.

Dağların arasındaki gökdelenler

Projenin görsel şekilde anlatıldığı bölümde yemyeşil dağların ve masmavi bir gölün arasında yükselen pek çok gökdelen görüyoruz. Bu resim, doğanın bağrına hançer gibi saplanabilecek modern yapılaşmaya abartı yoluyla bir eleştiri taşıyor. Bilindiği gibi, doğaya uygun kitle yerleşim yeri sağlamak oldukça güçtür. Modern hayatın gerekliliklerini doğanın ortasına taşımak istediğinizde, altyapı, üstyapı ihtiyaçları derken doğayı katletmeniz gerekir. Doğayı katlettikten sonra, içindeki tüm canlılığı ve ekosistemi öldürdüğünüz arazilere kendi ellerinizle sönük yeşillikler yerleştirirsiniz ve sadece “görüntüyü” kurtarırsınız. Yine bu resimde, doğaya karşı inşaatı desteklemekteki ölçüsüz cüret eleştirilmektedir. Kaçkar Dağları gibi ülkemizin en önemli doğa aktiviteleri merkezlerinden birine, ülkemizin en önemli ve eşsiz ekolojik özelliklere sahip bir yerine bunu yapmayı düşünebilecek birileri olduğu mesajı veriliyor. Kaçkar Dağları’nın önemli bir kısmı bugün millî park statüsünde olduğundan şu an için böyle bir tehlike yok ancak SİT alanları konusunda yeterince gösterilmediği düşünülen duyarlılığın yarattığı endişeyi bu gökdelen resimlerinde daha bir kuvvetli hissediyoruz.

Mega Outlet = dev penis

Megadağ 2023’ün projesindeki sayısız özellik, güzellik ve yerleşim yeri sayılırken “Mega Outlet” adı altındaki yapıyı görüyoruz. Üç ana kısımdan oluşan binanın, sağ ve sol kubbesel yapılarının ortasında uzun ve dev bir mantar sapına benzeyen ana kısmı yükseliyor. Bu görüntü, penisle ilgili espriler yapan ve bunu çok komik bulan İncicilerin mizah anlayışını yansıtıyor ancak bu sefer beni güldürmeyi başarıyor! Bu kadar saçmalığa da bu yakışırdı diyorsunuz, “Dev bir penise benzeyen bir outlet mağazası”.

“Seçkin bir geleceği coşkuyla kucaklatan” minare

Megadağ 2023’ün tanıtım videosunun sonlarına doğru yaklaşırken, tanıtım filminin başındaki sivri kulenin de ne olduğu netlik kazanıyor. Bu, oldukça modern bir minareye benziyor. Yine bu vesileyle, gördüğü yüksekliklere cami ve minare yaparak gelişmemiş egolara hitap eden bir anlayış eleştiriliyor olabilir. Şahsen bunun canlı örneğini Ankara’da bir TOKİ yerleşkesinde gördüm. Ulaşım ve diğer şeyler sanki hiç düşünülmemişcesine en yüksek yerlere yapılan bu camilerin işlevselliğinden çok, vereceği zannedilen mesajlar önemseniyor olmalı.

Ve son…

Sayın Baltaoğlu’nun atının içinde ormana doğru yol almasıyla tanıtım filmimiz bitiyor ve slogan tekrar ediliyor: “Gelin, zirveleri beraber fethedelim!” Böyle denilerek, gelin güzelim yeşil Karadeniz doğasının içine edelim deniyor sanki. Filmin sonunda Baltaoğlu Şirketler Grubunun logosunu da görme fırsatımız oluyor, grubun logosu bir ayı. Bunun da gönderme taşıdığını düşünmemek elde değil.

Bazen akıllıların yapamadığını “deliler” yapar, bir laf vardır: “Akıllı düşünene kadar deli yardan atlar,” diye. Tıpkı bu laftaki gibi, değerli çevre dostları hukuksal yönden çevre için savaşırken gülüp geçtiğimiz “deliler” çok daha etkili bir tanıtım yaparak çevre duyarlılığı yaratmada etkili olabiliyor.

Evet, tanıtım videosu ve yayınlanan reklamlarda açıkça hiçbir şahıs, firma, kurum ya da kuruluş hedef alınmamıştır. Yazdıklarım tamamen benim düşüncelerimdir. Muhtemelen İnci Sözlük de hukuki bir sorun yaşamamak için kimseyi hedef almadan mizah amaçlı bir eylem gerçekleştirdiklerini söyleyecektir. Benim çıkardığım mesajların ilgili yerlere gitmesini ve doğaya karşı gereken hassasiyetin ilgililer ve sorumlular tarafından alınmasını temenni ediyorum. Çünkü, yapı inşa edebiliriz ancak binlerce yılda oluşan, sayısız canlı popülasyonu barındırarak havamızı, suyumuzu, toprağımızı zenginleştiren, güzelleştiren doğamızı yeniden inşa etme şansımız yok. Bunu bu kadar neşeli bir biçimde hatırlattığın için teşekkürler İnci Sözlük.