Kas Geliştiren Fitoekdisteroidlerin Bilimsel Analizi

Fitoekdisteroidler

Çeviren: Seçkin Eroğlu

Giriş

Bitkiler binlerce yıldan beri diğer organizmaların ve çevresel streslerin saldırılarından sağ çıktılar. Bunu kalın kütiküllerine, dikenlerine, büyüme ve savunmada kullandıkları mekanizmalara ve de sentezledikleri defans kimyasallarına borçlular.

Hayvanların ve insanların kullandıkları savunma stratejileri ve maddeleri çoğunlukla birbirine benzer. Phytoecdysteroidler böceklere karşı savunmada kullanılan bitkilerin ürettiği bir savunma kimyasalları sınıfıdır. Bu bileşikler ecdysteroidlerin, yani böcek ve yengeçgillerin familyalarının deri değiştirme(ecydsis) işlemlerinde kullandıkları kimyasalların kopyalarıdır. Fitoecdysteroidleri sindiren böcekler eğer buna karşı adapte olmamışlarsa çok ciddi yan etkilerle karşılaşırlar. Bu yan etkiler ağırlık kaybı, deri değiştirme bozuklukları ve ölüm olabilir (Dinan 2001). 1966 da, fitoecdysteroidler bitkilerde keşfedildi ve bunların insanlarda ve hayvanlarda protein sentezini tetiklediği ve adaptojenik, antimutajenik, hipokolesterolemik, bağışıklık artırıcı, besleyici ve tonic özelliklerde artış sağlayan özellikleri olduğu gösterildi.

Fitoecdysteroidlerin kimyası

Böceklerde en yaygın bulunan iki ecdysteroid hormon, ecdysone ve sesquiterpenedir (sağdaki şekil). Bunlar genelde daha az önemli birkaç hormon ile birlikte bulunurlar. Mesela; ipek böceği (Bombxy mori L.)’nin en azından 19 tane ecdysteroid içerdiği bilinmektedir (Kamba 1994). Kimyasal açıdan, fitoecdysteroidler; saoninler ve fitoserolleri de içeren triterpenoidler sınıfındandır.

Bitkiler fitoecdysteroidleri acetyl-CoAyı yapı taşı olarak kullanarak mevalonic asitten mevalonat yolağını kullanarak sentezlerler. Hayvanlar ve insanlar da mevalonat yolağıyla aynı kimyasalları sentezleyebilirler. Ubiquinone ve steroller buna örnektir; ama fitoecdysteroidleri sentezleyemezler.

Bitkilerde şimdiye kadar 250 farklı ecdysteroid analoğu bulunmuştur. Tahminlere göre ise gerçek sayı doğada 1000’e kadar yükselmektedir (Dinan 2001a). Bitkilerin çoğunun ecdysteroid üretebilmek için genetik kapasitesi olmasına rağmen bu genler aktif olmadığı için üretemediklerine dair kanıtlar vardır (Dinan 2001a). Bu kapasitenin ecdysteroid sentezinde genetik mi yoksa çevresel olarak mı tetiklenebileceği sorusu henüz cevaplanamamıştır. İki ihtimalde de, genleri aktif hale getirerek tarım bitkilerinin kendini daha iyi koruması ve gıda endüstrisi için hammadde sunması sağlanabilir (Dinani 2001).

Ecdysteroidler polar steroidlerdir ve çözünürlük özellikleri olarak şekere yakındır (Gilbert, 2002). Memeli steroid hormonları daha çok çeşitlilik gösterirlerken, ecdysteroidlerin polyhydroksitlenmiş yan zincirlerine sahip olmayıp, bu yüzden lipofiliktirler (Gilbert, 2002).

Fitoecdysteroidlerin çoğu cholest-7-en-6-one carbon skeleton (C27)’a sahiptir, ki bunlar kolesterol ve fitosterolden biyosentetik olarak çoğunlukla 14. pozisyonda bir hidroksil grubu ile elde edilirler (Bathori 2002) . Karbon numarası C19 ile C29 arasında değişebilir (Lafont 1997).

Ecdysteroid içerdiği bilinen bitki aileleri

Bütün bitki türlerinin yaklaşık olarak 6%’sı fitoecdysteroid sentezlerler (Dinan, 2001). Bitkilerde fitoecdysteroid genelde kuru ağırlıklarının 0,1%’i veya daha az bir oranında bulunur. Bitkilerin bütün organlarından arthropodlara oranla çok daha büyük miktarlarda izole edilebilirler. Fitoecdysteroidlerin bazıları düşük konsantrasyonlarda dahi böcek kovucu etkiye sahiptir, yine de bazı böcekler bu maddelerin çok yüksek oranlarına karşı bile dayanıklılık gösterirler. Eldeki verilere göre fitoecdysteroid oranları bitkinin hayati organlarında daha yüksek miktardadır ve bu miktar bitki gelişimi süresince oynar. Bitkilerde en yaygın görülen fitoecdysteroid ecdysone’dur (Dinan 2001).

En çok fitoekdisteroid ıspanakta

Bitki ailelerinin çoğunda en azından birkaç tür ecdysteroid depolar, oysa dünyadaki bitki türlerinin yalnızca 2%’si ecdysteroid birikimi açısından incelenmiştir (Dinan 2001a, Dinan 2002)(Tablo1). İsteyenler bitkilerdeki ecdysteroid varlığını www.ecdybase.org sitesinden araştırabilirler. Bitki türleri arasında fitoecdysteroidleri en çok ihtiva eden tür ıspanak olup 50 µg/g FW dir (Grebenok 1994).

Ecdysteroidlerin çalışma mekanizması

Fitoecdysteroidlerin dizaynı ve biyoaktivitesi birbiriyle milyonlarca yıldır etkileşim halinde olan canlıların genetik evrimi tarafından şekillendirilmiş gibi durmaktadır. Önceleri basit organizmaların besin ve tehlike sinyali olarak evrimleşmiş olan biyoaktif maddeler sonradan memeli gibi kompleks canlılarda biyodüzenleyici sinyallere evrimleşmiş olabilir (Stoka 1999). Memeli hücreleri fitoecdysteroidleri tanırlar. Fitoecdysteroidlerin RNA sentezini tetiklediğine (Otaka 1969) , translokasyonu hızlandırdığına (Syrov 1984) ve hücre membranındaki protein ve fosfolipidleri dengelediğine (Tomaschko 1999, Melzig 2001) dair kanıtlar vardır. Ecdysteroidlerin kas gelişimini artırıcı etkisinin muhtemelen en iyi kanıtı tetiklenebilir gen ekspresyonu sistemleriyle kültürde büyütülen kas hücreleriyle yapılan deneylerdir (Xiao 2003).

Fitoecdysteroidleri de içeren birçok bitki bileşiğinin biyoaktivitesi genomik olmayan etkilerle ilişkilendirilmiştir (Ferguson 2001, Dixon 2002, Gohil 2002). Bu etkiler hormon ligandlarının hücre çekirdeği almaçlarına bağlanması sonucu aktive olan mRNA üretimi ve modifiyesi, proteine trasnslasyonu ve bu translasyonların hücre zarlarına yerleşimini de içeren bir grup hücrealtı işlemlerinin sonucu gerçekleşir. Cevabın görünmesi işlemi saatler sürebilir. Genomik olmayan etkiler de aynı cevap ile sonuçlanır fakat direk ligand almaç birleşmesini içermez ve cevap çok daha hızlıdır (Wehling 1995). Ecdysteroneların hücre zarını dengeleyerek zar proteinlerini modifiye ettiğini, ligand ve diğer hücre zarı ile ilişkili etkilerin birikmesini sağladığı düşünülmektedir (Tomaschko 1999, Kholodova 2001). Stres cevabının iki yöneticisi olan neurostreoidlerin (Reddy 2003) ve aldosterone (Losel 2003) genomik olmayan etkiler yoluyla çalıştığına inanılmaktadır.

Fitosteroidlerin arthropodlarda bağlanması steroid hormon almaçlarındaki çiftleşme (dimerization) mekanizmasını andırmaktadır. Arthropodlarda , ligandın ecdysteroid almacına bağlanması ultraspiracle almacının çiftlenmesini tetikler. Bu çiftlenme ecdysteroidin almacına bağlanmasını sağlar (Lafont, 2003).

Baker (1998) ecdysone, thyroid ve retinoid X almaçlarının evrimsel açıdan yakın akraba olduklarını ve ortak bir atadan evrildiklerini gösterdi. Hücre steroid almaçlarının filojenisi ecdysone ek gıdalarının insanlarda yakın zamanda ortaya çıkarılan geniş bir bağlanma yelpazesine sahip geniş bir almaç ailesinin bir üyesi tarafından tanındığı ihtimalini gösterdi (Baker 1998).

İnsanlarda üreme artırıcı etki

Ecdysteroidlerin hayvanlarda ve insanlarda üreme dokularına üreme aktivitesini artırıcı etkide bulunduğu gösterildi (Lafont 2003). Ecdysterodilerin beyinde asetilkolin esteraz aktivitesini artırıcı, glukagonlara hiperglisemik cevabını azaltıcı ve kolestrolün safra ile atılımını tetikleyerek hepatic kolestrolü azaltıcı pek çok farmakolojik etkisi bulundu (Slama 1995). Bu etkilerin patolojilerle ilişkili kortizol gibi stres yönlendiricilerinin salınımına bağlı fonksiyonal olmayan stres adaptasyonları açısından büyük önemi vardır (McEwen 2002). Hayvanlarda ve insanlarda ecdysteroid metabolizması sonucunda steroidlere yapısal olarak benzeyen metabolitlerin ortaya çıkma ihtimali vardır.

Çok yüksek miktarlarda bile yan etkisi veya toksik etkisi görülememiştir

Sentetik anabolik steroidlerin yan etkileri arasında akne, yüz ve gövdede kıllanma, güçsüzlük, prostat büyümesi, jinekomasti, yüksek kan basıncı, karaciğer yetmezliği ve nörolojik bozukluklar (agresyon, paranoya ve yanılgı gibi) görülebilir. Şimdiye kadar ecdysteroidlerin insanlarda yan etkisi gösterilememiştir. Slama (1995) yaptığı toksisite çalışmalarında ecdysteroidlerin hayvanlarda toksik etkiye neden olmadığını göstermiştir. Fitoecdysteroidler memeli steroid hormon almaçlarını çok yüksek konsantrasyonlarda bile aktive etmemiştir (Dinan 2001). Kilogramında 20 grama kadar 20-hydroxyecdysone içeren tohumlarla beslenen fareler ve kuşlarda herhangi bir problem gözlenmemiştir. Ecdysteroidlerin hormonal etkileri arthropodlarla sınırlı gibi görünmektedir.

Fitosteroid içeren ticari ilaçlar

Ecdysteroid içeren ek gıdaların tarihi 40 yıl önce Burdette (1962) ile ecdysterone’un memeli dokularında protein sentezini artırdığının keşfiyle başladı. Ecdysterone’un anabolik etkileri farede 1969’da Hikino ve aynı zamanda Otaka tarafından bağımsız iki çalışmayla gösterildi. Syrov 1984’te yayımlanan çalışmasıyla Pfaffia paniculata ekstraktındaki anabolic etkiyi ecdysterona bağladı. Bundan sonra Rus ve Çinli olimpik atletlerin ecdysteroid ek gıdalarını kullandıklarına dair kuvvetli şüpheler dile getirildi (Tsitsimpikou 2001). Bugün ecdysone içeren 140’dan fazla ürün pek çok yerde ve internette satılmaktadır (Lafont 2003). Anabolik ve büyüme tetikleyici etkisi olduğuna inanılan bu ek gıdaların başta ağırlık çalışanlar ve spor tutkunları arasında yalancı-steroid kas geliştiriciler olarak kullanıldığı düşünülüyor (Slama 1995). (Editor notu: Buradaki yalancı steroid ifadesi bilimsel bir ifadedir. Phyto kelimesi yalancı anlamı verir. Bu adı alma sebebi, ekdisteroid gerçek bir steroid olmadığı halde steroid gibi kas geliştirici ve üreme özelliğini artırıcı etki göstermektedir.)

Yüksek miktarlarda fitoecdysteroid içeren bitkilerin Avrupa’da ek gıda sanayinde kullanılmak üzere yaygın şekilde ekildiğini görüyoruz. Ekilen bu bitiler arasında Leuzea carthamoides, Rhaponticum uniflorum, ve Serratula coronate başı çekiyor. Saflaştırılmış ecdysteroidler veya ecdysteroid içeren bitki ekstrelerinin kaynağı olarak ise şu bitkilerden de yararlanıldığını görüyoruz: Cyanotis somaliensis (Commelinaceae), Achyranthes aspera, Cyanthula officinalis (Amaranthaceae), Leuzea carthamoides (Asteraceae), Pfaffia paniculata, P. İresinoides (Amaranthaceae), Polypodium vulgare, P. aurea, P. glycyrrhiza (Pteridophyta), ve Ajuga turkestanica (Lamiaceae) (Lafont et al 2004).

Sonuç

Yararlı özellikleri ve güvenliliğine dair olan profillerinin mükemmelliği ile fitoecdysteroid içeren ek gıdalar, bitkisel temelli ek gıdalar arasında fitoecdysteroidlerin önemini ortaya koymaktadır. Fitoecdysteroidlerin hali hazırda ilaç olarak kullanılan bitkilerde iyileştirici mekanizmaya katkısı yüksek düzeyde olabilir. Fitoecdysteroidlerin yararlı özellikleri market tarafından da kısa sürede keşfedilmiştir. Yine de herbalistler ve ethnobotanistler tarafından bu kimyasalların ilaç amaçlı kullanılan bitkilerdeki potansiyellerinin yeterince incelendiğini söyleyemeyiz. Dünya bitkilerinin sadece ufak bir miktarı fitoecdysteroidlerin varlığı açısından test edilmiştir. Fitosteroid çalışmaları daha çok böcek bilimi ve arthropod endokrinolojisi üzerine kurulmuştur, ki bu belki de neden klinik herbalistlerin biyoaktif bileşik olarak ecdysteroidleri ıskaladığını açıklayabilir.

ÖNEMLİ ZİNDE TÜRKİYE NOTU: Türkiye’nin amatör ve profesyonel sporcularına yoğun mesai harcayarak tanıttığımız bu ürün kısa sürede çok yüksek satış oranları yakalamıştır. Bu ilgi üzerine ürünü karalamak isteyenlere bilimsel yanıtı, değerli biliminsanımız ve yazarımız Seçkin Eroğlu’nun bu çalışmasıyla vermiş olduk. Bu ürünün orijinalini ilk günkü gibi yine bizden alabilirsiniz, aşağıdaki tanıtım bantına tıklayarak Spinat Extract satış sayfasına gidebilirsiniz. Ürünün gördüğü yoğun ilgiden sonra yurda ekdisteron oranı düşük kalitesiz ıspanak özütlerinin getirildiği bilgisini aldık. Lütfen oransal olarak çok az ekdisteron içeren bu ucuz ve sportif açıdan verimsiz ürünlere prim vermeyin. En yüksek ekdisteron içeren formülasyonu sizler için satışa koymuş bulunmaktayız. Sağlıkla kalın, bilimsellikten ayrılmayın.

Makalenin orijinali: Journal of the American Herbalists Guild (JAHG), Winter 2004, “Phytoecdysteroids” by Robyn Klein, RH (AHG), MS, Medical Botanist

Bilimsel Referans Listesi: Asano K, Takahashi T, Miyashita M, Matsuzaka A, MuramatsuS, Kuboyama M, Kugo H, Imai J. 1986, Effect ofEleutherococcus senticosus extract on human physicalworking capacity. Planta Medica 175-176.
Baker ME 1998, Flavonoids as hormones. A perspective froman analysis of molecular fossils. Adv Exp Med Biol439:249-276
Bathori M, Kalasz H, Csikkelne SA et al 1999, Components ofSerratula species; screening for ecdysteroid and inorganicconstitutents of some Serratula plants. ActaPharmacology Hungary 69(2):72-76
Bathori M 2002, Phytoecdysteroids effects on mammalians,isolation and analysis. Mini Reviews in MedicinalChemistry 2:285-293
Brekhman II & IV Dardymov 1969, New substances of plantorigin which increase nonspecific resistance. AnnualReview of Pharmacology 9:419-430
Buenz EJ, Bauer BA, Osmundson TW, Motley TJ. 2005, Thetraditional Chinese medicine Cordyceps sinensis and itseffects on apoptotic homeostasis. Journal ofEthnopharmacology 96:19-29
Burdette WJ 1962, Effect of invertebrate hormones onvertebrate tissues. Science 139:987
Carlstedt-Duke J. 1999, Glucocorticoid receptor beta: view II.Trends in Endocrinology and Metabolism 10(8):339-342
Campbell NA & JB Reece 2002, Biology. 6th edition. BenjaminCummings, CA: San Francisco
Chattopadhyay RR. 1999, A comparative evaluation of someblood sugar lowering agents of plant origin. Journal ofEthnopharmacology 67(3): 367-372
Chen WC, Hau DM, Chen KT, Wang MI, Lin IH 1996,Protective effects of Gynostemma pentaphyllum ingamma-irradiated mice. American Journal of ChineseMedicine 24(1): 83-92
Chermnykh NS, Shimanovski¨i NL, Shutko GV et al 1988, Theaction of methandrostenolone and ecdysterone on thephysical endurance of animals and on protein metabolismin the skeletal muscles. Farmakol Toksikol 51(6):57-60
Clouse SD 2002, Brassinosteroids: plant counterparts toanimal steroid hormones? In: Gerald Litwack (Ed.),Vitamins and Hormones. Advances in Research andApplications. Academic Press, San Diego, pp. 195-223
Cock JM, Vanoosthuyse V, Gaude T 2002, Receptor kinasesignaling in plants and animals: distinct molecularsystems with mechanistic similarities. Current Opinion inCell Biology 14:230-236
Courtheyn D, Le Bizec B, Brambilla G et al 2002, Recentdevelopments in the use and abuse of growth promoters.Analytica Chemica Acta 473:71-82
Cui R, He J, Wang B, Zhang F, Chen G, Yin S, Shen H 2003,Suppressive effect of Astragalus membranaceus Bungeon chemical hepatocarcinogenesis in rats. CancerChemotherapy and Pharmacology 51:75-80
Davydov M and Krikorian AD 2000, Eleutherococcussenticosus (Rupr. & Maxim.) Maxim. (Araliaceae) as anadaptogen: a closer look. Journal of Ethnopharmacology72(3): 345-393
Dinan L, Whiting P, Scott A 1998, Taxonomic distribution ofphytoecdysteroids in seeds of members of theChenopodiaceae. Biochemical Systematics and Ecology26:553-576
Dinan L. 2001, Phytoecdysteroids: biological aspects.Phytochemistry 57:325-339Dinan L, Savchenko T, Whiting P 2001, On the distribution ofphytoecdysteroids in plants. Cellular and Molecular LifeSciences 58(8):1121-1132Dinan L, Savchenko T, Whiting P 2001b, Phytoecdysteroids inthe genus Asparagus (Asparagaceae). Phytochemistry56:569-576
Dinan L. 2001, Phytoecdysteroids: biological aspects. Phytochemistry 57:325-339
Dinan L, Savchenko T, Whiting P 2001, On the distribution of phytoecdysteroids in plants. Cellular and Molecular Life Sciences 58(8):1121-1132
Dinan L, Savchenko T, Whiting P 2001b, Phytoecdysteroids in the genus Asparagus (Asparagaceae). Phytochemistry 56:569-576
Dinan L, Savchenko T, Whiting P 2002, Chemotaxonomicsignificance of ecdysteroid agonists and antagonists inthe Ranunculaceae: phytoecdysteroids in the generaHelleborus and Hepatica. Biochemical Systematics andEcology 30:171-182
Dinan, L. 2004, Compilation of the literature reports for thescreening of vascular plants, algae, fungi and nonarthropodinvertebrates for the presence of ecdysteroids.Published online: http://www.ecdybase.org
Dixon RA & D Ferreira 2002, Genistein. Phytochemistry60:205-211
Ferguson LR 2001, Role of plant polyphenols in genomicstability. Mutation Research 475:89-111
Fu Y & LL Ji 2003, Chronic ginseng consumption attenuatesage-associated oxidative stress in rats. Nutrition133(11):3603-3609
Gao XY, Wang DW, Li FM 2000, Determination ofecdysterone in Achyranthes bidentata Bl. and its activitypromoting proliferation of osteoblast-like cells. Yao XueXue Bao 35(11):868-870
Gilbert LI, Rybczynski R, Warren JT 2002, Control andbiochemical nature of the ectysteroidogenic pathway.Annual Review of Entomology 47: 883-916
Gohil, K 2002, Genomic responses to herbal extracts: lessonsfrom in vitro and in vivo studies with an extract ofGingko biloba. Biochemical Pharmacology 64:913-917
Grassman J, Hippeli S, Elstner EF 2002, Plant’s defence and itsbenefits for animals and medicine: role of phenolics andterpenoids in avoiding oxygen stress. Plant Physiologyand Biochemistry 40:471-478
Grebenok, RJ et al 1994, Biosynthesis of ecdysone andecdysone phosphates in spinach. Phytochemistry36:1399-1408
Hikino H, Arihara S, Takemoto T. 1969 Ponasteroside A, aglycoside of insect metamorphosing substance from Pteridium aquilinum var. latiusculum: structure andabsolute configuration. Tetrahedron 25(17):3909-17
Hippeli S, Heiser I Elstner EF 1999, Activated oxygen and freeoxygen radicals in pathology: new insights and analogiesbetween animals and plants. Plant Physiology and Biochemistry 37(3):167-178
Hsu et al 2002, A comparison of the chemical composition26 and bioactive ingredients of the Chinese medicinalmushroom DongChongXiaCao, its counterfeit and mimic,and fermented mycelium of Cordyceps sinensis. FoodChemistry 78:463-469
Kala C Prakash, Personal communication, October 27, 2003
Kamba M et al 1994, 22-deoxy-20-hydroxyecdysone and itsphosphoric ester from ovaries of the silkworm, Bombyxmori. Insect Biochem Molec Biol 24:395-402
Khanna N & J Bhatia 2003, Antinociceptive action of Ocimumsanctum (Tulsi) in mice: possible mechanisms involved.Journal of Ethnopharmacology 88: 293-296
Kholodova YD 2001, Phytoecdysteroids: biological effects,application in agriculture and complementary medicine.Ukr Biokhim Z. 73(3):21-29
Koh JH, Kim KM, Kim JM, Song JC, Suh HJ 2003, Antifatigueand antistress effect of the hot-water fraction frommycelia of Cordyceps sinensis. Biol Pharm Bull 26(5):691-694
Kosovskii MI, Syrov VN, Mirakhmedov MM, Katkova SP,Khushbaktov, ZA 1989, The effect of nerobol andecdysterone on insulin-dependent processes linkednormall and in insulin resistance. Probl Endokrinol (Mosk).35(5):77-81
Koudela K, Tenora J, Bajer J, Mathova A, Slama K 1995,Stimulation of growth and development in Japanesequails after oral administration of ecdysteroid-containingdiet. European Journal of Entomology 92: 349-354
Kutepova TA, Syrov VN, Kushbaktova ZA, Saatov Z 2001,Hypoglycemic activity of the total ecdysteroid extractfrom Ajuga turkestanica. Pharmaceutical ChemistryJournal 35(11): 608-609
Kuz’menko AI, Morozova RP, Nikolenko IA et al 1997, Effectsof vitamin D3 and ecdysterone on free-radical lipidperoxidation. Biochemistry (Mosc) 62(6):609-612
Kuz’menko AI, Morozova RP, Nikolenko YA, Kornyets HV,Donchenko, HV 1999, Effect of vitamin D3, arginine, anda biologically active complex from Serratula coronata onfree radical oxidation of lipids in vitamin D deficiency. UkrBiokhim Zh. 71(2):69-74
Kuz’menko AI 1999, Antioxidant effect of 20-hydroxyecdysone in a model system. Ukr Biokhim Zh71(3):35-38
Kuz’menko AI, Morozova RP, Nikolenko YA, Donchenko, HV2001, Vitamin D3 and 20-hydroxyecdysone—inhibitors offree radical lipid oxidation during D-hypervitaminosis. UkrBiokhim Zh. 73(3):44-50
Lafont R 1997, Ecdysteroids and related molecules in animalsand plants. Archives of Insect Biochemistry andPhysiology 35:3-20
Lafont R & L Dinan 2002, Abstracts from the XV InternationalEcdysone Workshop. Journal of Insect Science 2:16, Available online: insectscience.org/2.16
Lafont R & L Dinan 2003, Practical uses for ecdysteroids inmammals including humans: an update. Journal of InsectScience 3:7, Available online: insectscience.org/3.7
Lafont R, Harmatha J, Marion-Poll F et al 2004, The EcdysoneHandbook, 3rd edition, on-line, http://ecdybase.org
Lazarev NV 1946, Experimental data for the evaluation of theFar East Schisandra as a stimulant. Transactions of theScientific and Medical Board of the Administration of theMedical-Sanitary Department of the USSR Navy,Leningrad, pp. 62-69
Lazarev NV 1962, Actual problems in studies of the action ofadaptogens, particularly preparations of Eleutherococcus,Symposium on Ginseng and Eleutherococcus. TwentiethMeeting on Investigations of Ginseng and OtherMedicinal Plants of the Far East. Dalne Vostochnoiy FilialSibirskogo Otdeleniya Academii Nauk SSSR, Vladivostok,pp. 7-14
Leshem YY 2000, Nitric Oxide in Plants: Occurrence, Functionand Use. Kluwer Academic Publishers, Boston.
Lin CC, Huang PC, Lin JM 2000, Antioxidant andhepatoprotective effects of Anoectochilus formosanusand Gynostemma pentaphyllum. American Journal ofChinese Medicine 28(1):87-96.
Losel R, Feuring M, Wehling M 2003, Non-genomicaldosterone action: from the cell membrane to humanphysiology. Journal of Steroid Biochemistry & MolecularBiology, 83, 167-171.
Melzig MF, Bader G, Loose R 2001, Investigations of themechanism of membrane activity of selected triterpenoidsaponins. Planta Medica 67:43-48
McEwen BS 2002, The End of Stress As We Know It. JosephHenry Press, Washington:DC.
Nurnberger T & F Brunner 2002, Innate immunity in plantsand animals: emerging parallels between the recognitionof general elicitors and pathogen-associated molecularpatterns. Current Opinion in Plant Biology 5(4):318-324
Otaka T, Okui S, Uchiyama M 1969, Stimulation of proteinsynthesis in mouse liver by ecdysone. Chemical & Pharmaceutical Bulletin (Japan) 17(1):75-81
Pahadiya S & J Sharma 2003, Alteration of lethal effects ofgamma rays in Swiss albino mice by Tinospora cordifolia.Phytotherapy Research 17(5): 552-554
Panossian AG 2003, Adaptogens: a historical overview andperspective. Natural Pharmacy 7(4):1, 19-20
Pis J, Budesinsky M, Vokac K et al 1994, Ecdysteroids fromthe roots of Leuzea carthamoides. Phytochemistry37(3):707-711
Reddy DS 2003, Is there a physiological role for theneurosteroid THDOC in stress-sensitive conditions? Trendsin Pharmacological Sciences 24(3): 103-106
Rosati F, Danza G, Guarna A et al 2003, New evidence ofsimilarity between human and plant steroid metabolism:5a-reductase activity in Solanum malacoxylon.Endocrinology 144(1):20-229
Salam, O, Nada, S, Arbid, M. 2002, The effect of ginseng onbile-pancreatic secretion in the rat. Increase in proteinsand inhibition of total lipids and cholesterol secretion.Pharmacological Research 45(4): 349-353
Sarker SD, Savchenko T, Whiting, P, Sik V, Lafont R, Dinan L1997, Occurrence of ecdysteroids in the genus Centaurea(Compositae): 20-hydroxyecdysone from Centaureamoschata. Biochemical Systematics and Ecology25(4):367-368
Sasorith et al 2002, Abstracts from the XV InternationalEcdysone Workshop. Journal of Insect Science, 2:16
Savchenko T, Whiting P, Sarker SD, Dinan L 1998, Distribution27
MATERIA MEDICAFall/Winter 2004 Journal of the American Herbalists Guild J A H Gand identity of phytoecdysteroids in Gomphrena spp.(Amaranthaceae). Biochemical Systematics and Ecology26: 337-346.
Savchenko T, Blackford M, Sarker SD, Dinan L 2001,Phytoecdysteroids from Lamium spp: identification anddistribution within plants. Biochemical Systematics andEcology 29: 891-900
Sharma MK, Kumar M, Kumar A. 2002, Ocimum sanctumaqueous leaf extract provides protection against mercuryinduced toxicity in Swiss albino mice. Indian Journal ofExperimental Biology 40(9): 1079-1082
Shuya C, Xingguo C, Zhide H 2003, Identification anddetermination of ecdysone and phenylpropanoidglucoside and flavonoids in Lamium maculatum bycapillary zone electrophoresis. BiomedicalChromatography 17, 477-482
Slama K & R Lafont 1995, Insect hormones – ecdysteroids:their presence and actions in vertebrates. Eur JEntomol 92:355-377
Song CQ & RS Xu 1991, Phytoecdysones from the roots ofTinospora capillipes. Chinese Chemical Letters 2(1):13-14
Spasov AA, Wikman GK, Mandrikov VB, Mironova IA,Neumoin VV 2000, A double-blind, placebo-controlledpilot study of the stimulating and adaptogenic effect of Rhodiola rosea SHR-5 extract on the fatigue of studentscaused by stress during an examination period with arepeated low-dose regimen. Phytomedicine 7(2):85-89.
Stanley MPP & VP Menon 2003, Hypoglycaemic andhypolipidaemic action of alcohol extract of Tinosporacordifolia roots in chemical induced diabetic rats.Phytotherapy Research 17(4): 410-413
Stoka AM. 1999, Phylogeny and evolution of chemicalcommunication: an endocrine approach. Journal of Molecular Endocrinology 22:207-225
Syrov VN 1984, Mechanism of the anabolic action ofphytoecdisteroids in mammals. Nauchnye Doki VyssShkoly Biol Nauki 11:16-20
Syrov VN, Nabiev AN, Sultanov MB 1986, Action ofphytoecdysteroids on the bile-secretory function of thenormal liver and in experimental hepatitis. FarmakolToksikol 49(3):100-103.
Syrov VN, Khushbaktova ZA, Nabiev AN 1992a, Anexperimental study of the hepatoprotective properties of phytoecdysteroids and nerobol in carbon tetrachlorideinducedliver lesion. Eksp Klin Farmakol 55(3):61-65
Syrov VN, Tashmukhamedov MS, Khushbaktova ZA, Mirtalipov DT, Mamatkhanov AU 1992b, Effect ofphytoecdysteroids and nerobol on parameters ofcarbohydrate and lipid metabolism and phospholipidspectrum of liver mitochondrial membrane inexperimental diabetes mellitus of rats. Ukr Biokhim Zh.64(4):61-67
Syrov VN, Nasyrova SS, Khushbaktova ZA 1997, The results ofexperimental study of phytoecdysteroids as erythropoiesisstimulators in laboratory animals. Eksp Klin Farmakol60(3):41-44
Syrov VN & ZA Khushbaktova 2001, Experimental study ofpharmacotherapeutic effect of phytoecdysteroids andnerobol in toxic liver damage. Eksp Klin Farmakol64(4):56-58
Syrov VN, Saatov V, Sagdullaev ShSh et al 2001, Study of thestructure—anabolic activity relationship for thephytoecdysteroids extracted from some plants of central Asia. Pharmaceutical Chemistry Journal 35:667-671
Takahashi H & K Nishimoto 1992, Antidiabetic agentscontaining ecdysterone or inokosterone. Jpn KokaiTokkyo Koho J.P. 04, 125,135 [92, 124, 135]. (Chem.Abstr. 117:84874b)Tashmukhamedova MA, Almatov KT, Syrov VN, Sultanov MB, Abidov AA 1986, Comparative study of the effect ofecdysterone, turkesterone and nerobol on the function ofrat liver mitochondria in experimental diabetes. Vopr MedKhim 32(5):24-28
Tomaschko KH 1999, Nongenomic effects of ecdysteroids.Archives of Insect Biochemistry and Physiology 41:89-98
Tsitsimpikou C, Tsamis GD, Siskos PA, Spyridaki MHE, Georgakopoulos, CG 2001, Study of excretion ofecdysterone in human urine. Rapid Commun MassSpectrom 15:1796-1801
Vuksan V, Sievenpiper JL, Wong J et al. 2001, Americanginseng (Panax quinquefolius L.) attenuates postprandial Glycemia in a time-dependent but not dose-dependentmanner in healthy individuals. American Journal of Clinical Nutrition 73:753-758
Wehling M 1995, Looking beyond the dogma of genomicsteroid action: insights and facts of the 1990s. Journal ofMolecular Medicine 73: 439-447
Xiao YY, Beilstein MA, Wang MC, Purintrapiban J, ForsbergNE 2003, Development of a ponasterone A-induciblegene expression system for application in culturedskeletal muscle cells. The International Journal of Biochemistry & Cell Biology 35:79-85
Yang C, Zhang G, Liu X et al 2001, Oral antidiabeticcompositions containing beta-ecdysone from Cyanothisarachnoids. Appl. CN-2000-10637/20000612 (Chem.Abstr. 135: 127188)
Yu CY, Kim SH, Lim JD, Kim MJ, Chung, IM 2003,Intraspecific relationship analysis by DNA markers and invitro cytotoxic and antioxidant activity in Eleutherococcussenticosus. Toxicology In Vitro 17: 229-236.
Zhang YH, Cheng JK, Yang L et al 2002, Triterpenoids fromRhaponticum uniflorum. Journal of the Chinese ChemicalSociety 49:117-124