Bu yazı 3 Nisan 2009 tarihinde Zinde Türkiye Dergisi tarafından yazılmıştır.
Sağlıklı Yaşlanma konusunda yazının özet kısmında da söylediğim gibi okuduğum en iyi yazılardan biri olan bu yazıyı siz de okurken, sağlıklı yaşama prensiplerini çok iyi anlamış, bunları yaşamında uygulayan birinin elinden çıktığını hissedeceksiniz. Bence bu yazının konusu yaşlılıkla sınırlı değil ve yaşamın her evresinde kulak verilecek öğütler taşıyor. (BodyTR Editör)
Dünya toplumlarının yaşam süresi giderek uzuyor, ülkemizde de ortalama yaşam beklentisi erkekler için 70, kadınlar için 75 yaş ve üzerine ulaştı. Yaşlılık sınırı 65 yaş ve üzeri olarak kabul ediliyor, 65-75 yaş arası genç-yaşlı, 75-85 yaş arası yaşlı ve 85 üzerinde çok yaşlı olarak sınıflanıyor. Yaş ilerledikçe bireylerde çeşitli sağlık sorunları bir arada bulunabileceğinden tedavide özen, dikkat ve geriatri bilgisi gerekiyor. 65 yaşın üzerindeki kişinin hareket sistemindeki yakınmaları ve ağrıyı değerlendirirken alınan ilaçlara, kalp ve akciğer hastalıkları ile diabet gibi metabolik hastalıklara dikkat edilmeli.
Yaşlı bireylerde görülen önemli hareket sorunları denge kusuru ve düşmeler, kırıklar, ağrı ve yürüme güçlükleri olarak sınıflanır. Sağlıklı yaşlanma için kişinin anti-aging’ yöntemleri peşinde koşmak yerine doğayla barışık, çevresiyle uyumlu ve üretken bir yaşam sürmesi gerekir.
Sağlıklı Yaşlanma için Yapılacaklar
Herkes yaşlanmaktan korkar. Yaşlılık hastalık, çirkinleşme, yalnızlık kavramlarını çağrıştırır. Saçların dökülmesi, yüzün kırışması, gövdenin eski diriliğini, gücünü ve güzelliğini yitirmesi, hastalıkların peş peşe gelerek kişiyi yıpratması, sosyal çevreden kopuş hep yaşlılığın doğal sonuçları gibidir. Aslında sağlıkla yaşlanmak, hastalanmadan dinç kalmak, çevreye her zaman mutluluk ve neşe saçmak mümkün.
İnsan çevresiyle, içinde yaşadığı toplumla uyum içinde mutlu ve üretken bir yaşam sürdürüyorsa sağlıklı sayılır. Mutlu olmak için akıl ve beden sağlığının bir arada bulunmalıdır. Akıl ve beden sağlığının korunması da 4 temel faktöre bağlıdır. Bunlar; iş ile özel yaşamı dengelemek, zihinsel, ruhsal ve bedensel stresleri en aza indirmek, spor ve egzersizle formda kalmak ve vücut ağırlığını kontrol ederek şişmanlıktan kaçınmak olarak sayılabilir.
“Anti-aging” yerine “healthy aging”: Yaşlanmama yerine sağlıklı yaşlanma!
Zihinsel, ruhsal ve bedensel stresleri en aza indirmek
Zihinsel stresleri en aza indirmek için kötü olasılıkları akıldan uzak tutun. Can sıkıcı haberleri, televizyon programlarını dinlememeye özen gösterin. Değiştiremeyeceğiniz gerçekleri kabullenin, çözümü olabilecek sorunlara yapıcı çözümler üretmeye çalışın. Bunun için meditasyon ve düzenli uyku faydalı olur. Zihinsel ve ruhsal stresler bağışıklık sistemini baskılayarak çeşitli hastalıklara neden olurlar.
Bedeninizi de aşırı streslerden koruyun. Sigaradan kesinlikle uzak durun. Sigarayı bırakanlar kilo aldıklarını farkederler. Bu doğrudur. Sigara insanın metabolizmasını hızlandırır, onu güçsüz düşürür. Sigarayı bırakınca metabolizma doğru çalışacağı için kilo alınabilir. Kafein içeren kola, kahve, çay gibi içeceklerin miktarını azaltın, bunlar yerine bol su için. Su hem içildiğinde faydalıdır, hem içinde egzersiz yapıldığında cilt, cilt altı yağ dokusu, kaslar ve eklemler için yararlı olur. Fazla ve gereksiz ilaç kullanımı da dokuları yaşlandırır.
Spor ve egzersizle formda kalmak
İnsan vücudu hareket etmek için yaratılmıştır. Kullanılmayan bir aletin çürümesi gibi insan organizmasında da kullanılmayan dokular zedelenir, hastalanır. Kas-iskelet sistemi hareketsiz kaldığında kas ağrıları, kemiklerde zayıflama, eklemlerde hareket güçlüğü görülür. Çağımızda ofis çalışanlarında sık görülen boyun ve bel ağrıları aralıksız masa başında oturmaya bağlıdır. Hareketsizlik tüm dokularda yaşlanmayı hızlandırır. Kalp, akciğerler, mide ve barsaklar, idrar yolları doğru çalışabilmek için egzersize muhtaçtır.
Spor ve egzersiz kas gücü ve dayanıklılığını arttırır, kalp hastalığı riskini azaltır, kan basıncını düşürür, şeker hastalığını düzene sokar, kişinin kendini iyi hissetmesini sağlar, ruhsal gerginlikleri azaltır ve zayıflamaya yardımcı olur. Spor yapanlar kendilerini daha iyi hissederler, daha az hastalanırlar. Bunun nedeni vücudun ağrı kesici iç salgılarının (endorfinler) artması, bağışıklık sisteminin güçlenmesidir.
Egzersiz ve spor bir yaşam biçimi olmalıdır. Vücudun sağlığı ve dokuların genç kalabilmesi için egzersiz şarttır. Her yaşta spora başlanabilir, ancak kırk yaş üzerindeki bireyler tamamen sağlıklı da olsalar spora ve egzersize başlamadan önce doktora görünmeli ve kendilerine uygun bir program çizilmelidir. Önceden spor yapmamış bir insan 40 yaş sonrasında spora başlamak istiyorsa kontak sporlar olarak adlandırdığımız basketbol, futbol gibi çarpışmalı ve sıçramalı sporlardan kaçınmalıdır. Bu dönemin ideal sporları yüzme, kürek, bisiklet ve yürüyüştür. Aerobik egzersizler ve sporlar olarak adlandırılan bu tür sporlarda insan vücudundaki tüm ana adaleleri kullanarak kalbinin ve akciğerlerinin kapasitesini arttırır, güçlenir, zindeleşir. Üstelik bu sırada eklemlerine ve kaslarına herhangi bir zarar vermez. Hareket hangi şekilde olursa olsun insan vücudunu diri ve genç tutan en önemli faktördür. Ancak özellikle gençken egzersiz yapmaya alışmamış bireyler için motivasyon büyük önem taşır. İlk günler hatta haftalar alışma dönemidir. Bu dönemde kas ağrıları, yorgunluk ve zaman darlığı gibi bahanelerle egzersizi bırakma oranı yüksektir. Direnin, egzersiz programlarının başarılı sonuçları 6-8 haftada alınır. İki ay dayanabilirseniz bir daha asla hareketsiz günlerinize dönmek istemezsiniz.
Türkiye’nin duayen matbaacılarından emektar denizci 94 yaşında bir genç, İsmail Akgün Bodrum Turgut Reis’te yaşıyor, her sabah Akyarlar limanında duran teknesi 11.5 metre boyunda fiber yelkenli Santa Fe’ye gidiyor, yüzüyor, misafirlerini ağırlıyor, haftanın iki günü yelken açıp civar koyları geziyor. Denizle ve sporla iç içe yaşam belindeki çeşitli hastalıklara ve taşıdığı çelik korseye rağmen onu genç tutuyor.
Türk Fizik Tedavi Rehabilitasyon camiasının yakından tanıdığı hocamız Prof. Dr. Ender Berker her sabah saat beş buçukta kalkıp egzersizlerini yapıyor, çalışmadan yaşamayı asla düşünemiyor. Hastane çalışanlarının bir kısmının nükleer çekirdek’ olarak tanımladıkları Ender Hoca’nın yaşını yazmasak da 40 yıldan uzun bir süredir aktif hekimlik yaptığını biliniz. İnsan aklı yaşı ile birlikte olgunlaşıyor ama egzersiz ve spor yapmazsa vücudunda yaşlanmanın etkileri görülüyor. Vücudunu dinç tutabilenler ise orta ve ileri yaş dönemini sağlıklı, verimli ve her şeyden önemlisi mutlu geçirmeyi beceriyorlar.
Zinde Türkiye Sağlıklı Yaşam ve Spor Dergisi 2009 yılında kurularak bodytr.com adresinde 2014 yılındaki satışa kadar geçen sürede hizmet vermiş ve ülkenin en çok ziyaret edilen fitness sitesi olmuştu. 10 yıllık bir aradan sonra 2025 yılında tekrar etkinleşmiştir.
İlk yorum yapan siz olun