Spor kemiklerinizi koruyacak mı?

Çeviren: Alperen Kademli

Kemik sağlığı en başarılı spor yıllarını geride bırakan çoğu insanı endişelendirir. Sağlıklı beslenip antrenmanlarınızı yaparsanız kemiklerinizin uzun bir koşuda sorun yaşamayacaklarını düşünebilirsiniz ancak bu ay yapılan Journal of Strength and Conditioning Research çalışması bunun tam tersini düşünmenize sebep olabilir.

Kemiklerimiz birçok açıdan ağaçlara benzerler. Güçlü ve elastiklerdir. Esneklikleri sayesinde kırılmadan muazzam kuvvetlere dayanabilirler. Bu özelliklerini korumak için kemiklerdeki mineral içeriği ve yoğunluğu çok önemlidir. Değerlerden herhangi birinin değişmesi kemiğin kuvvet direncini veya darbeler karşısında dayanıklı olmasını sağlayan esnekliğini düşürür.

Kemiklerimiz antrenmanlara tepki vererek aynı zamanda kaslara da benzerler. Sağlıklı yetişkinlerde uygun bir diyetle beraber yapılan direnç egzersizlerinin kemik yoğunluğunu arttırdığı bilinen bir gerçektir. Esas sorun, yaşımız ilerledikçe kemiklerimiz zayıflayabilmesidir. Hatta daha kötüsü, bu uyarıcı etkilere cevap vermemeye başlayabilirler.

Araştırmacılar kemik sağlığıyla ilgili bu konuya ışık tutmak için 65 yaş ve üstü çeşitli farklı popülasyonlardan oluşturulmuş bir örneklem üzerinde çalışma yaptılar. Araştırmada özellikle yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı, kalsiyum ve D vitamini emilimi, bacak gücü kriterlerine dikkat edildi. Deneklerin bir kısmı halihazırda elit düzeyde spor yapan kişilerden oluşuyordu. Kalanlar ise sporcu olmayan ama sağlıklı kişilerdi.

Sonuçların bir kısmı beklenilen gibiydi. Cinsiyet, yaş, vücut ağırlığı ve beslenme kemik yoğunluğu üzerinde çok ciddi etkilere sahipti. Diz fleksiyon gücünün (ilginç bir şekilde ekstansiyon gücünün etkisi önemli değil) kalça kemikleri üzerinde ayrıca etkisi olduğu da tespit edildi. Sürpriz olan ciddi bir sonuç da araştırmada ortaya çıktı: görünen o ki elit atlet olmanın daha güçlü kemikler için anlamlı bir etkisi yok.

Bence sonuçları değerlendirirken şu üç faktörü dikkate almalıyız:

1. Vücut ağırlığı: Kemik yoğunluğunun en önemli faktörlerinden birisi vücut ağırlığıdır. Kişinin kütlesi, kemikleri daha dayanıklı olma yönünde etkilemektedir. Ancak araştırmadaki sporcular diğerlerinden daha hafif olmasına rağmen kemikleri diğer deneklerinki kadar güçlü gözlemlenmiştir. Sporcuların daha hafif olmasına rağmen ortaya çıkan sonuçların benzer olmasının sebebi ise muhtemelen spordan kaynaklamaktadır.

2. Yapılan spor çeşidi: Sporcuların yarısından azı koşucuydu. Araştırmacılar koşunun vücuttaki tüm kemiklerin yoğunluğunu arttırdığını tespit etmişlerdir. Bisikletçilerde ve yüzücülerde ise bu denli bir fark gözlemlenmemiştir. (ZT editor notu: Bunun sebebi, koşunun “darbeli” bir spor olmasıdır. Darbeli sporların kemikler üzerine olumlu etkisi kanıtlanmıştır.)

3. Sporcu olmayanların genel hareketliliği: Sporcu olmayan bireylerin hepsinin kemik sağlığı beklenmedik şekilde iyi düzeydedir. Sporcu olmadıkları için tamamen hareketsiz olmak zorunda değiller tabii ki. Galiba araştırma için seçilen sporcu olmayan bireyler gerçek popülasyonları için iyi bir örneklem değildiler.

Sonuç olarak, spor yapıyorsunuz diye kemikleriniz diğer insanlardan daha güçlü olmak zorunda değil. Buna rağmen sporcular kemik sağlıklarını koruyarak daha düşük kilolara ulaşabilmektedirler. (ZT editor notu: Ağırlık-kuvvet çalışmalarının ise kemikleri koruduğu ve geliştirebildiği öteden beri bilinmektedir. Bu yazıda bu konuya değinilmemiştir.)

Kaynak: Doug Dupont, BreakingMuscle.com
Fotoğraf: Bu yazıdaki fotoğraf(lar) DepositPhotos.com veya ShutterStock.com’dan temin edilmiştir. Zinde Türkiye Sağlıklı Yaşam ve Spor Dergisi, bodytr.com