İki İlacın Gücü: Binlerce Kalp Krizini Önleyebilir

İsveç Lund Üniversitesi ve Imperial College London’ın yeni araştırması, kalp krizi sonrası erken dönemde statin ve ezetimibe kombinasyon tedavisinin, binlerce yeni kalp krizini önleyebileceğini gösteriyor. 36.000 hastanın verilerine dayanan çalışma, bu ucuz ve etkili tedavinin erken uygulanmasının hayat kurtarabileceğini ve sağlık sistemine yükü azaltabileceğini ortaya koyuyor.

Kalbinizi Koruyan İkili: Statin ve Ezetimibe

Kalp krizi, dünya genelinde en yaygın ölüm nedeni olan kardiyovasküler hastalıkların en sık akut olayıdır. Ancak, Lund Üniversitesi ve Imperial College London’dan araştırmacıların yeni çalışması, kalp krizi sonrası erken dönemde uygulanan bir ilaç kombinasyonunun, hastaların prognozunu çarpıcı şekilde iyileştirebileceğini gösteriyor.

Journal of the American College of Cardiology’de yayınlanan çalışma, statin ve kolesterol düşürücü ezetimibe kombinasyonunun, kalp krizi sonrası ilk 12 hafta içinde uygulanmasının, daha sonra veya hiç uygulanmamasına kıyasla daha az kalp krizi, inme ve ölümle sonuçlandığını ortaya koyuyor.

Kalp Krizinden Sonra Zamanlama Her Şeydir

Kalp krizinden kurtulanlar için, ilk yıl yeni bir kriz riskinin en yüksek olduğu dönemdir. Bunun nedeni, kan damarlarının daha hassas hale gelmesi ve kan pıhtılarının oluşmasıdır. LDL veya “kötü” kolesterolü düşürmek, damarlardaki değişiklikleri stabilize ederek yeni olay riskini azaltabilir.

Mevcut tedavi kılavuzları, kalp krizi sonrası hemen yüksek potanslı statin kullanımını öneriyor. Ancak, hastaların çoğu sadece statinle önerilen kolesterol seviyelerine ulaşamıyor ve ezetimibe gibi ek bir tedaviye ihtiyaç duyuyor.

Lund Üniversitesi’nden Doç. Dr. Margrét Leósdóttir, “Bugünün kılavuzları, kademeli lipid düşürücü tedavi eklenmesini öneriyor. Ancak bu süreç genellikle çok uzun sürüyor, etkisiz oluyor ve hastalar takipte kayboluyor. Hastalara daha erken kombinasyon tedavisi vererek çok daha fazla kalp krizini önleyebiliriz,” diyor.

Çalışma: Erken Tedavi Hayat Kurtarıyor

Araştırmacılar, 2015-2022 yılları arasında İsveç’te kalp krizi geçiren 36.000 hastanın verilerini inceleyerek, şu üç senaryoyu karşılaştırdı:

1. Erken Kombinasyon Tedavisi: Kalp krizinden sonraki 12 hafta içinde statin ve ezetimibe kombinasyonu.
2. Geç Kombinasyon Tedavisi: 13 hafta ile 16 ay arasında ezetimibe eklenmesi.
3. Sadece Statin: Ezetimibe kullanılmaması.

İleri istatistiksel modellerle klinik bir deneyi taklit eden çalışma, erken kombinasyon tedavisi alan hastaların, kolesterolü hedef seviyeye daha hızlı düşürdüğünü ve daha az kardiyovasküler olay (kalp krizi, inme, ölüm) yaşadığını gösterdi.

Rakamlarla Etki:

• 10.000 hastadan oluşan bir popülasyonda, erken ezetimibe tedavisi ile 3 yılda 133 kalp krizi önlenebilir.
• Birleşik Krallık’ta, yılda yaklaşık 100.000 kalp krizi hastane başvurusu olduğu düşünüldüğünde, bu strateji 10 yılda 5.000 kalp krizini önleyebilir.

Neden Erken Tedavi?

Imperial College London’dan Prof. Kausik Ray, “Bu çalışma, iki ucuz ilacın kombinasyonuyla hayat kurtarabileceğimizi ve yeni kalp krizlerini önleyebileceğimizi gösteriyor. Ancak şu anda dünya genelinde hastalar bu ilaçları birlikte almıyor. Bu, gereksiz kalp krizlerine ve ölümlere yol açıyor, ayrıca sağlık sistemlerine ek maliyetler yüklüyor,” diyor.

Leósdóttir, kombinasyon terapisinin erken uygulanmamasının iki ana nedenini açıklıyor:

1. Mevcut kılavuzlarda bu yaklaşımın genel bir öneri olarak yer almaması.
2. Yan etkilerden ve aşırı ilaç kullanımından kaçınmak için ihtiyatlı bir yaklaşım benimsenmesi.

Ancak, ezetimibe’nin az yan etkiye sahip olduğu, birçok ülkede kolayca erişilebilir ve ucuz olduğu belirtiliyor. Ray, “Ezetimibe, hasta başına yılda yaklaşık 350 £’lik bir maliyetle uygulanabilir. Kalp krizlerinin tedavisi ve hastalar üzerindeki uzun vadeli etkileri düşünüldüğünde, bu büyük bir tasarruf sağlar,” diyor.

Gerçek Dünyada Uygulama

İsveç’teki Skåne Üniversitesi Hastanesi’nde, Leósdóttir’in ekibi, kalp krizi geçiren hastalara uygun lipid düşürücü tedavi reçete etmeyi kolaylaştıran bir tedavi algoritması geliştirdi. Bu algoritma sayesinde:

• Hastalar daha erken tedavi hedeflerine ulaşıyor.
• Kalp krizinden iki ay sonra, kötü kolesterolü hedef seviyeye düşüren hasta sayısı iki katına çıktı.

İsveç’teki diğer hastaneler ve bazı ülkeler de benzer algoritmalar benimsedi ve olumlu sonuçlar elde etti. Leósdóttir, “Umarım daha fazla hastane prosedürlerini gözden geçirir. Böylece hastalar doğru tedaviyi zamanında alır, gereksiz acılar önlenir ve hayatlar kurtulur,” diyor.

Kalp Sağlığı İçin Yeni Bir Yol Haritası

Bu çalışma, tedavi kılavuzlarında basit bir değişikliğin büyük bir etki yaratabileceğini gösteriyor. Erken kombinasyon tedavisi, sadece hastaların yaşam kalitesini iyileştirmekle kalmıyor, aynı zamanda sağlık sistemlerinin yükünü azaltıyor.

Prof. Ray, “Bulgularımız, NHS gibi sistemlerin talebini azaltabilir. Ezetimibe zaten yaygın ve düşük maliyetli bir ilaç. Bu ek tedavi, kalp krizi sonrası hastalara hızla yaygınlaştırılabilir,” diyor.

Gelecek İçin Öneriler

Araştırmacılar, mevcut kılavuzların gözden geçirilerek erken kombinasyon tedavisinin standart bir öneri haline getirilmesini öneriyor. Ayrıca, farklı popülasyonlarda ve sağlık sistemlerinde bu yaklaşımın etkisini değerlendirmek için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini belirtiyor.

Yayın Tarihi ve Kaynak

Yayın Tarihi: 14 Nisan 2025
Kaynak: Imperial College London
Referans: Margret Leosdottir, Jessica Schubert, Julia Brandts, Stefan Gustafsson, Thomas Cars, Johan Sundström, Tomas Jernberg, Kausik K. Ray, Emil Hagström. Early Ezetimibe Initiation After Myocardial Infarction Protects Against Later Cardiovascular Outcomes in the SWEDEHEART Registry. Journal of the American College of Cardiology, 2025; 85 (15): 1550 DOI: 10.1016/j.jacc.2025.02.007