Diyet Kola Bile Karaciğeri Tehdit Ediyor: Günde 1 Kutu %60 Risk Artırıyor!

Fotoğraf: Yaroslav Shuraev: https://www.pexels.com/tr-tr/fotograf/gida-yemek-yiyecek-adam-8844559/

Şekerli mi Diyet mi? İkisi de Karaciğere Düşman!

UEG Week 2025’te sunulan ve UK Biobank verileriyle yapılan bu dev çalışma (123.788 kişi, 10.3 yıl takip), karaciğer yağlanmasının (MASLD) en beklenmedik tetikleyicilerini ortaya koydu.

Ana Bulgular:

İçecek Türü	Günlük Tüketim (>250 g / 1 kutu)	MASLD Risk Artışı	Karaciğer Ölüm Riski
Şekerli gazlı içecekler (SSB)	Evet	%50 (HR: 1.469)	Artış yok
Diyet/Zero gazlı içecekler (LNSSB)	Evet	%60 (HR: 1.599)	Belirgin artış

→ Şaşırtıcı olan: Diyet içecekler şekerlilerden daha riskli çıktı!

Neden Diyet Kola Daha Tehlikili?

Araştırmacı Lihe Liu’nun açıklaması:

Şekerli olanlar → kan şekeri ve insülini patlatıyor, ürik asit artırıyor, yağ birikimi hızlanıyor
Diyet olanlar → yapay tatlandırıcılar bağırsak mikrobiyotasını bozuyor, tokluk hissini azaltıyor, tatlı krizini tetikliyor, insülin salgısını dolaylı artırıyor

Sonuç: Karaciğerde yağ birikimi aynı hızda oluyor.

Türkiye’de Durum Ne?

Türkiye’de kişi başı yıllık gazlı içecek tüketimi 150+ litre (dünya ortalamasının üstünde). Diyet cola pazar payı hızla artıyor – ama bu çalışma gösteriyor ki “zararsız” sanılan zero içecekler de karaciğeri aynı derecede tehdit ediyor.

Pratikte Ne Yapmalı? 5 Adım

Günde 1 kutudan fazlasını içme → risk zaten burada başlıyor
Şekerliyi diyetle değiştirme → aynı zarar!
En iyi alternatif: Su → şekerliyi suyla değiştirirsen risk %12.8, diyeti suyla değiştirirsen %15.2 düşüyor
Aromalı su dene → limon, nane, salatalık ekle – tatlı krizini bastırır
Karaciğerini kontrol ettir → 40+ yaşındaysan ultrason + ALT/AST testi yaptır

Zinde Türkiye’nin Son Sözü

“Diyet” etiketi bizi yanıltmasın. Günde 1 kutu bile karaciğeri sessizce yağlandırıyor.

En sağlıklı içecek hâlâ su. Bugünden itibaren kolayı azalt, karaciğerin sana teşekkür edecek.

Yayın Tarihi: 19 Ekim 2025
Kaynak: UEG Week 2025 (Berlin) – UK Biobank verileri
Orijinal Araştırma: Liu L ve ark. Sugar- and low/non-sugar-sweetened beverages and risks of metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease and liver-related mortality: A prospective analysis of the UK Biobank. UEG Week 2025 Sunumu (tam metin yakında yayınlanacak)

Referanslar: