Bomba haber az önce dış basına geçti, iddiayı dile getiren dergi: New England Journal of Medicine adlı bilim dergisi.
İddia bomba gibi, özellikle gelişigüzel herkes “antioksidan alın, süper yani, kanser falan nanay anacım” derken, bu iddia ayakları yere basan benim gibi septik ve realistleri rahatlattı. Neden mi rahatlattı? Çünkü bu iddia tek bir araştırmaya dayanmıyor, onun yerine bugüne kadarki tüm bilimel araştırmaların verilerini toplayıp bir analiz yapıyor. Yani, antioksidan havarileri biraz köşeye sıkışmış durumda. Üstelik, incelenen bazı araştırma sonuçlarına göre antioksidanlar kanser riskini artırmak şöyle dursun, dışarıdan fazla fazla haplarla falan alınınca kanser riskini artırabiliyormuş bile.
Araştırmanın anlamına geçmeden önce en önemli konuyu peşinen söyleyelim. Analizi yapan biliminsanlarına göre ve bana göre de, doğal antioksidan tüketimimiz devam etmeli ancak dışarıdan hapla zapla falan antioksidan takviyesine gerek yok, özellikle kanserden korunmayı hayal ederek bunları alıyorsanız. Yani, doğal kaynaklardan alacağımız antioksidanlar bizim sağlığımız için yardımcıyken, aşırı alınması riski de yok. Buna karşın, zaten insan gibi beslenen birinin dışarıdan antioksidan takviyesine ihtiyacı yok, hatta, dışarıdan alarak aşırı antioksidan alması sağlık açısından riskli de olabiliyor.
Neden işe yaramıyormuş?
Tabii araştırmacılar sadece analiz yapmakla kalmayarak pek çok yorumda da bulunmuşlar. Antioksidanların neden işe yaramadığı noktasındaki kilit bilgiyi, çalışmanın ortak yazarlarından Profesör David Tuveson şöyle açıklıyor: “Düşüncemize göre, antioksidanlar kansere dayalı hücre hasarını engellemek için ulaşmaları gereken yerlere zaten ulaşamıyorlar. Dolayısıyla da kanser kaynaklı hücresel hasarı (ve kanseri) önlemeleri olası görünmüyor.”
Bir işe yarıyor olabilirmiş ama söz konusu kanserse daha çok zarar veriyormuş
Antioksidanların yararlarını savunanlar, onların reaktif oksijen türlerinin (ROS) yıkıcı etkilerine karşı savunucu olduğunu düşünüyorlardı. Profesör bu konunun aydınlatılmadığını söyleyerek şöyle söylüyor: “Antioksidanlar belki de ROS’a dayalı hasarı engelleyebiliyor olabilir. Ancak söz konusu kanser olunca antioksidanlar kanser hücrelerini güçlendirip büyümelerini sağlamaktan başka bir işe yaramayacaktır.”
Yani antioksidan almayacak mıyız?
Eğer kanserden falan korunmak için antioksidan takviyesi yapıyorsanız, bunun fayda yerine zarar getirebileceği bu çalışmayla kesin olmasa da ciddi anlamda ortaya konmuş durumdadır. Yok eğer doğal gıdalardan falan aldığınız antioksidanları dert ediyorsanız, böyle bir şeyi dert etmeyin. Ayrıca, doğal tam gıdaların, ayrıştırılarak sunulan antioksidan tabletlerinden sayısız farkı vardır ve yapılarındaki onlarca başka madde nedeniyle etkileri de değişmektedir.
Görünen o ki, antioksidan tabletleri bu yeni gelişmeyle birlikte gerçekten şüpheli hâle geldi. Takviye gıdalar konusunda ihtiyaçlara göre başvuru her zaman bir seçenek, bazen de oldukça doğru bir seçenek olabilir, ancak durum her zaman böyle değildir ve gerçeklerle söylentiler arasında kesin bir çizgi vardır. Çizgiden her zaman haberdar olmanız dileğiyle, sağlık kalın.
Fotoğraf: Bu yazıdaki fotoğraf(lar) DepositPhotos.com veya ShutterStock.com’dan temin edilmiştir. Zinde Türkiye Sağlıklı Yaşam ve Spor Dergisi, bodytr.com
Mustafa Kemal İlşad ÖZKAN, 2009 yılından bu yana fitness ve spor camiasında çok çeşitli görev ve kademelerde çalışmıştır. Yüzlerce fitness makalesinin yanı sıra yayınlanmış 3 fitness kitabı bulunan Özkan, profesyonellere eğitim vermeye devam etmektedir.
İlk yorum yapan siz olun