
İrade Hakkında Kısaca
Zinde Türkiye için yazan: Prof. Dr. Mehmet Kerem Doksat
İrade kavramı hep psikolojik, hem sosyolojik, hem de metafizik anlamda çok tartışılmış ve tartışılmaya da devam edilecek bir şey.
Çünkü dünyaya gelirken bir boş sayfa hâlinde doğmuyoruz. Hem evrimsel, hem ebeveynden gelen kalıtsal, hem de ana rahmi döneminde yaşanan tecrübeler, doğum sırasında meydana gelen ruhsal ve bedensel travmalar… Hepsi dünyaya gözümüzü açarken bizimle beraber etki gösteriyor.
Daha sonra ise hayatın en kritik dönemi olan ilk 9 sene yaşanıyor.
İlk bir senede temel güven duygusunun ve anne başta olmak üzere, diğer aile bireylerinin sevgi dolu davranışları çok önemli. Daha anne karnındayken beşinci aydan itibaren işiten ve gören bebek, annesini daha baştan tanır. Annesinin tutarlı sevecenliği ve aynalama dediğimiz gözlerinin içine tatlı tatlı bakıp onu desteklemesi hayati öneme sahiptir.
İkinci sene itibarıyla çocuk konuşmaya, yürümeye ve annesiyle, çevresiyle olan ilişkilerini zorlar ve sınar. İki buçuk yaş krizi tipiktir. Çocuğun özerkliğini kazanıp ayrı bir birey olarak yaşayabilmesinde bu dönemdeki kararlı, sevecen ama hoş bir disiplinle verilen terbiye çok mühimdir.
3-4 yaş içerisinde çocuklara temel alışkanlıklar, sevgi, sahiplenme ve düzgün konuşma konularında mutlaka çok iyi yardımcı olunmalıdır. Mesela bu döneme kadar konuşmayı öğrenemeyen bir çocuk bir daha asla öğrenemez.
4-6 yaş arasında da ergenlik öncesi döneme atılan ilk krizli dönem bizi bekler. Anne babayla didişir; kızlar babalarına, erkekler annelerine çocukça bir aşk duyarlar. Bu dönemde de çocuğa sevgili ama disiplinli yaklaşmak şarttır. Sosyalleşme artar.
7 yaşında kendi başına iş yapabilir hâle gelse de, çocuğun sosyal empati kurmayı başarması ancak 9 yaşında gerçekleşir.
Daha sonra buluğa erme, ergenlik vb. gelecektir.
Ebeveynin çocuklarıyla arkadaş değil, anne baba olmaları çok önemlidir. Ne aşırı kollayıcı ve koruyucu, ne de aşırı serbest bırakıcı davranılmalıdır.
Anne baba ve çevredekiler içki, sigara kullanıyor ve kötü alışkanlıklar sergiliyorlarsa, çocuk da bunları aynen kopyalar.
Çocuklarımıza iyi örnek olur ve onların kafalarının karışmasına sebep de olmazsak, iradeleri de o denli gelişir ve kötü alışkanlıklar, özensizlik ve hastalıklı davranma riskleri o kadar az olur.
En erken yaştan itibaren onlara müzik, spor ve benzeri güzel alışkanlıkları kazandırmak, hayat boyu sürecek olumlu sonuçlar verecektir.

İrade gücü, iradesizlik, irade nasıl güçlendirilir, irade eğitimi, çocuklara irade kazandırmak gibi konular hakkında olup kişisel gelişim, kişilik gelişimi, ilişkiler konularıyla ilgili ve sağlıklı yaşam konularıyla dolaylı olarak ilgili olan bu yazıda kullanılan telif haklarıyla korunan görseller: David Dempsey ve Tim Hulme Creative Commons lisanslarına uygun olarak kullanılmıştır.

Çok güzel özetlemişsiniz, teşekkürler.