Güneş vitamini ya da kolekalsiferol de denilen D vitamini, kemiklerin büyümesi ve gelişmesi için ihtiyaç duyulan kalsiyum ve fosforun incebağırsaklarda emilimine yardımcı olur. Hem yediğimiz bir besin hem de vücudumuz tarafından yapılan bir hormondur. Cilt tarafından emilen üç vitaminden biridir (diğerleri A ve E vitaminleridir).
Dünyanın yarısı eksik alıyor…
Eğer her gün güneşin altında 15 dakikalık bir yürüyüş yapmıyorsanız bu günlük D vitaminini eksik aldığınız anlamına gelir. Güneşteki ultraviyole ışınları vitamin üretmek için cildi tetikler. Ekvatorda bu ışıklar daha dik gelir, kutuplara gidildikçe de zayıflar ve yataylaşır. Bu nedenle kış aylarında kuzey yarıkürede kutuplara yakın yaşayan kişiler yeterince D vitamini alamazlar. Bazı araştırmalar belki de dünya nüfusunun yarısının D vitamini eksikliği yaşadığını göstermiştir. Gelişmiş ülkelerde bile Raşitizm hastalığı görülebilmektedir.
D vitamini yağda çözünen bir vitamindir. Isıya ve pişirmeye karşı dayanıklıdır. Bu vitamini vücudumuza üç yolla alırız; cildimizden, yiyeceklerden ve takviyelerden. Vücudumuz yeterince güneş ışığına maruz kalırsa doğal olarak D vitamini oluşturur. Çok fazla güneş ışığına maruz kalmak istemeyen kişiler genelde bu vitamini diğer kaynaklardan almayı tercih ederler.
Son yıllardaki araştırmalar göstermiştir ki D vitamini bazı hastalıklarla başa çıkmada, sanılandan çok daha büyük bir rol oynamaktadır.
D vitamininin başlıca faydaları
1) İnce bağırsaklarda kalsiyum ve fosforun emilimini sağlayarak kemiklerin büyümesini, gelişmesini ve tamirini sağlar.
2) Yeni deri hücrelerinin üretimi için gereklidir.
3) Bebeklerde ve çocuklarda kemik ve diş gelişimine yardımcı olarak sağlıklı bir büyüme sağlar.
4) Sinir sisteminin dengesini devam ettirmesini sağlar.
5) Laboratuvar çalışmaları kanserli hücrelerin büyümesini azalttığını göstermiştir.
6)Enfeksiyonları kontrol etmede önemli rolü vardır.
7) Kas gücünü artırarak yaşlılarda düşmeleri ve düşmelere bağlı ölümleri azaltır.
8)Aynı zamanda kas, sinir ve bağışıklık sistemi üzerinde önemli bir role sahiptir.
9) Kemik sağlığı ve kırıkların azalmasında önemli rol oynar.
10) Kalp hastalıklarını önler. Kalp kası da diğer iskelet kasları gibi büyük bir kastır ve D vitamini için reseptörler içerir.
11)Yapılan araştırmalara göre kolon kanseri riskini azalttığına ilişkin sonuçlara varılmıştır.
D vitamini içeren besinler
D vitamini başlıca; yumurta sarısı, yağlı balıklar (uskumru, somon, tuna, vs.) , karaciğer, süt ve süt ürünleri, balık yağı ve bazı tahıllarda bulunur. Ayrıca takviye olarak da alınabilir.
Eksikliğindeki neler ortaya çıkar
Kemik ağrısı, hassasiyet ve kas zayıflığı vardır. Raşitizm çocuklarda kalsiyum kaybından ortaya çıkar ve kemikler yumuşak ve kavisli hale gelir. Bacaklar çarpıktır ve kemiklerde ve eklemlerde deformiteler ortaya çıkar. Kemikler çabuk bir şekilde kırılır. Diş gelişiminde problem vardır. Bu vitaminin eksikliği tüberküloz, osteoplazi, mevsimsel grip, osteoporoz, kalp hastalığı, bazı kanserler, multipl skleroz ve bulaşıcı hastalıkların riskini artırabilir.
D vitamini eksikliği için risk grupları
1) Katı bir şekilde vejeteryan diyet uygulayanlarda, 2) Koyu renkli cilde sahip kişilerde, 3) Alkoliklerde, 4) Karaciğer ve böbrek rahatsızlığı olan kişilerde, 5) Hiperparotiroidizm olan kişilerde, 6) İlerlemiş prostat kanseri olan kişilerde, 7) Yaşlılarda, 8) Anne sütü alan bebeklerde, 9) Gastrik bypass ameliyatı geçirenlerde, 10) Obez ve aşırı kilolu kişilerde, 11) Güneş ışığını alamayacak şekilde örtünerek dışarı çıkan kişilerde, 12) Yetersiz gıda alan ve fazla enerji harcayan kişilerde, 13) Emziren ve hamile kadınlarda, 14) Ağır yanık vakalarında ve yaralanmalarda, D vitamini takviye olarak dışarıdan alınmalıdır.
Günlük alınması gereken doz
a) Erkeklerde: 50 yaş altı 200 IU 50 yaş üzeri 400 IU 70 yaş üzeri 600 IU
b) Kadınlarda: 50 yaş altı 200 IU 50 yaş üzeri 400 IU 70 yaş üzeri 600 IU
c) Hamilelerde: 200 IU
d) Emzirenlerde: 200 IU
İnsanların günlük D vitamini ihtiyaçları konusunda araştırmalar yapılmaktadır. Bu bölgeden bölgeye değişiklik göstermektedir. Kanada’da 1 ile 70 yaş arasındaki kişilerin günlük alması gereken doz 600 IU’dur. 70 yaşın üzerindeki kişilerde ise 800 IU’luk doz önerilir. Ayrıca günde 2000-4000 IU arasında alındığında zararlı bir etkisi olmadığı belirtilmiştir.
D vitamini, d vitamini besinler, d vitamini eksikliği, d vitamini yararları, d vitamini takviyeleri gibi konular hakkında olup vücut geliştirme, body building, fitness, sağlıklı yaşam ve spor konusuyla ilgili olan bu yazıda kullanılan telif haklarıyla korunan görseller: Luis Alves, bayat, Stuck in Customs, colindunn ve visualpanic Creative Commons lisanslarına uygun olarak kullanılmıştır.
Zinde Türkiye Sağlıklı Yaşam ve Spor Dergisi 2009 yılında kurularak bodytr.com adresinde 2014 yılındaki satışa kadar geçen sürede hizmet vermiş ve ülkenin en çok ziyaret edilen fitness sitesi olmuştu. 10 yıllık bir aradan sonra 2025 yılında tekrar etkinleşmiştir.
derslerimde yararlı oldu