Düşük Kan Şekeri, Görme Kaybını Tetikliyor

Düşük Kan Şekeri, Diyabetik Retinopatide Göz Hasarına ve Görme Kaybına Katkıda Bulunuyor; Deneysel İlaç Tedaviye Yardımcı Olabilir

Johns Hopkins Tıp Fakültesi’nin Science Translational Medicine’da yayınlanan çalışması, düşük kan şekerinin (hipoglisemi) diyabetik retinopatide kan-retina bariyerinin bozulmasına neden olduğunu ortaya koydu. Diyabetik fareler üzerinde yapılan araştırma, hipoglisemi sırasında HIF proteininin birikerek retina damarlarında sızıntıya yol açtığını gösterdi. Deneysel ilaç 32-134D, bu süreci engelleyerek tedavi potansiyeli sundu.

Düşük Kan Şekeri ve Diyabetik Retinopati

Diyabetik retinopati, tip 1 ve tip 2 diyabetin ciddi bir komplikasyonu olup, tedavi edilmezse kalıcı görme kaybına yol açabilir. Johns Hopkins Tıp Fakültesi Wilmer Göz Enstitüsü’nden bilim insanlarının Science Translational Medicine’da 30 Nisan 2025’te yayınlanan yeni bir çalışması, düşük kan şekeri (hipoglisemi)’nin, retina içinde besin, atık ve su akışını düzenleyen kritik bir sınır olan kan-retina bariyerinin bozulmasını tetiklediğini ortaya koydu.

Çalışmanın karşılık gelen yazarı Doç. Dr. Akrit Sodhi, “Bu çalışmalar, sıkı glikoz kontrolüne yeni başlayan veya yüksek glisemik değişkenlik (çok düşük ve çok yüksek kan şekeri atakları) yaşayan diyabet hastalarında diyabetik göz hastalığının neden kötüleştiğini açıklıyor. Bulgularımız, HIF’yi hedefleyen tedavilerin diyabetik retinopatiyi önlemede veya tedavi etmede etkili bir yaklaşım olacağını vurguluyor,” diyor.

Çalışmanın Bulguları

Ulusal Göz Enstitüsü (NEI) ve Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) tarafından finanse edilen çalışma, diyabetik farelerde hipogliseminin diyabetik retinopatiye nasıl katkıda bulunduğunu araştırdı. Araştırmacılar, hipoglisemi sırasında retinadaki belirli hücrelerde hipoksi-indüklenebilir faktör (HIF) adı verilen bir proteinin biriktiğini tespit etti.

HIF, daha önce diyabetik retinopati ve diğer göz hastalıklarıyla ilişkilendirilmişti. Bu protein, bir zincir reaksiyonu başlatarak retina damarlarında aşırı büyüme ve sızıntıya yol açan diğer proteinlerin aşırı üretimini tetikleyebiliyor. Yeni çalışma, HIF’nin hipoglisemi sırasında kan-retina bariyerinin bozulmasında da kilit bir rol oynadığını gösterdi.

Deneyler:

• Hipoglisemi Testi: Diyabetli ve diyabetsiz farelerde düşük kan şekeri dönemleri indüklendi. Diyabetli fareler, hipoglisemi sırasında daha yüksek HIF seviyeleri göstererek kan-retina bariyerinin bozulmasına ve retina damarlarında sızıntıya yol açtı. Diyabetsiz farelerde ise HIF seviyeleri artmadı.
• Deneysel İlaç 32-134D: HIF proteinini inhibe eden 32-134D adlı deneysel bir ilaç, bazı diyabetli farelere hipoglisemi öncesinde enjekte edildi. Bu farelerde HIF seviyeleri düştü, kan-retina bariyerinin bozulmasını ve damar sızıntısını önleyen proteinlerin ekspresyonu engellendi.

Bu bulgular, hipogliseminin diyabetik retinopatide retina hasarını nasıl hızlandırdığını ve 32-134D’nin bu süreci durdurma potansiyelini ortaya koydu.

Diyabetik Retinopati ve Hipoglisemi

Diyabetik retinopati, retina damarlarının hasar görmesiyle karakterizedir ve genellikle yüksek kan şekeri (hiperglisemi) ile ilişkilendirilir. Ancak bu çalışma, hipoglisemi’nin de retina hasarına katkıda bulunduğunu gösteriyor. Özellikle:

• Sıkı Glikoz Kontrolü: Diyabet yönetiminde sıkı glikoz kontrolüne yeni başlayan hastalarda hipoglisemi atakları, retinopatiyi kötüleştirebilir.
• Glisemik Değişkenlik: Çok düşük ve çok yüksek kan şekeri atakları arasında gidip gelen hastalar, retina hasarı için daha yüksek risk altında.

Kan-retina bariyerinin bozulması, retina damarlarında sızıntıya ve ödem oluşumuna yol açarak geri dönüşü olmayan görme kaybına neden olabilir.

Çalışmanın Önemli Noktaları

• Hipoglisemi ve HIF: Düşük kan şekeri, diyabetli farelerde HIF birikimini artırarak kan-retina bariyerini bozuyor.
• Bariyer Bozulması: Bu bozulma, retina damarlarında sızıntıya ve diyabetik retinopatiye yol açıyor.
• 32-134D Potansiyeli: Deneysel ilaç, HIF’yi inhibe ederek bariyer bozulmasını ve damar sızıntısını önlüyor.
• Klinik Çıkarımlar: HIF’yi hedefleyen tedaviler, diyabetik retinopatiyi önlemede veya tedavi etmede umut vadediyor.
• Hasta Grupları: Sıkı glikoz kontrolü veya glisemik değişkenlik yaşayan hastalar için özel önlemler gerekebilir.

Gelecek Adımlar

Araştırmacılar, şu alanlarda çalışmalar planlıyor:

• Klinik Denemeler: 32-134D’nin diyabetik retinopatili hastalarda güvenliği ve etkinliğinin test edilmesi.
• HIF Mekanizmaları: HIF’nin kan-retina bariyeri bozulmasındaki rolünün daha ayrıntılı incelenmesi.
• Uzun Vadeli Etkiler: İlaç tedavisinin retina hasarını önlemedeki uzun vadeli etkilerinin araştırılması.
• Hasta Odaklı Stratejiler: Hipoglisemi riskini azaltan glikoz kontrol yöntemlerinin geliştirilmesi.

Çalışmanın Sınırlamaları

• Fare Modeli: Çalışma fareler üzerinde yapıldı; insanlarda benzer etkilerin doğrulanması gerekiyor.
• Kısa Süreli Deneyler: İlaç etkileri kısa süreli hipoglisemi dönemlerinde test edildi; uzun vadeli etkiler belirsiz.
• Tek İlaç: Sadece 32-134D test edildi; diğer HIF inhibitörlerinin etkinliği araştırılmalı.

Çalışmanın Kahramanları

Çalışma, Johns Hopkins Tıp Fakültesi Wilmer Göz Enstitüsü’nden Doç. Dr. Akrit Sodhi liderliğinde, Chuanyu Guo, Yueqi Niu, Xuemei Pan, Deepti Sharma, Evan Lau, Yang Jin, Md Amanullah, Kevin Lo ve Jiang Qian ile California Üniversitesi Davis’ten Guillaume Luxardi ve Ala Moshiri ve Maryland Üniversitesi’nden Silvia Montaner’in katkılarıyla gerçekleştirildi.

Finansman ve Destek

Çalışma, Ulusal Göz Enstitüsü (NEI), Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) (R01EY029750, EY035889, EY032104, EY001765), Research to Prevent Blindness, Inc., Norman Raab Vakfı ve Branna ve Irving Sisenwein Oftalmoloji Profesörlüğü tarafından finanse edildi.

Yayın Tarihi ve Kaynak

Yayın Tarihi: 30 Nisan 2025
Kaynak: Johns Hopkins Medicine
Referans: Chuanyu Guo, Yueqi Niu, Xuemei Pan, Deepti Sharma, Evan Lau, Yang Jin, Guillaume Luxardi, Md Amanullah, Kevin Lo, Ala Moshiri, Jiang Qian, Silvia Montaner, Akrit Sodhi. Hypoglycemia Promotes Inner Blood-Retinal Barrier Breakdown and Retinal Vascular Leakage in Diabetic Mice. Science Translational Medicine, 2025; 17 (796) DOI: 10.1126/scitranslmed.adq5355

Ek Notlar

• Pratik Öneri: Diyabet hastaları, hipoglisemi riskini azaltmak için kan şekeri seviyelerini düzenli izlemeli ve doktorlarıyla sıkı glikoz kontrol planlarını tartışmalı. Dengeli bir diyet ve düzenli egzersiz de yardımcı olabilir.
• Toplumsal Etki: HIF’yi hedefleyen tedaviler, diyabetik retinopatiye bağlı görme kaybını azaltarak sağlık sistemlerindeki yükü hafifletebilir.
• Gelecek Beklentileri: 2030’lara doğru, 32-134D gibi HIF inhibitörleri, diyabetik retinopati tedavisinde standart bir seçenek haline gelebilir, özellikle yüksek riskli hasta grupları için.

Bu çalışma, düşük kan şekerinin diyabetik retinopatideki rolünü aydınlatarak, yeni tedavi yaklaşımlarının geliştirilmesi için önemli bir temel sunuyor.