Egzersiz Yaparken Neden Daha İyi Düşünüyoruz?

Egzersiz ve beyin fonksiyonları hakkındaki bu yazı, Scientific American dergisinden Emily Lenneville’in “Neden yürürken ya da koşarken daha iyi düşünüyor gibiyim?” sorusuna, İlinois Üniversitesi profesörlerinden Justin Rhodes’in yanıtıdır.

Egzersiz Yaparken Neden Daha İyi Düşünüyoruz?

Çeviren: İlşad Özkan

Gün boyu kapalı kaldıktan sonra biraz dolaştığınızda daha berrak bir zihne sahip olduğunuzu hissedersiniz. Bu duygu yalnızca sizin kafanızda uydurduğunuz bir şey değildir. Yeni bilimsel verilerin açtığı tartışmaya göre bizler yürüdüğümüzde ya da başka bir egzersiz gerçekleştirdiğimizde daha iyi düşünüyor, daha iyi öğreniyoruz. Ancak yine de bu olayın sebepleri tam olarak anlaşılabilmiş değil.

Egzersizin bilişsel gücümüzü artırmasının sebeplerinden biri kan akışını artırması olmalı. Araştırmaların gösterdiğine göre egzersiz yaptığımızda, kan basıncı ve kan akışı, beyin dâhil, vücudumuzun her yerinde artmaktadır. Daha fazla kan demek daha fazla enerji ve oksijen demektir, bu da bizim beynimizin daha iyi performans göstermesini sağlar.

Bu fenomenin başka bir açıklaması ise, antrenmanla ter döktüğümüzde zihinsel kapasitemizin artmasının nedenini hipokampüse bağlıyor. Hipokampüs (hippocampus) beynimizin öğrenme ve hafıza işlerinden sorumlu kritik öneme sahip bir bölümüdür. Bu bölümün egzersiz sırasında yüksek aktivite gösterdiği gözlemlenmiş. Bu yapıdaki nöronların hızı arttığında, araştırmanın gösterdiğine göre bilişsel fonksiyonlarımız da artış göstermektedir. Örnek olarak ele alınan fareler koşarken konumsal öğrenmelerinin arttığı gözlemlenmiş. Son yapılan başka bir çalışmanın işaret ettiğine göreyse, yaş artışıyla birlikte gerçekleşen hipokampal gerileme aerobik egzersizle geri alınabilmektedir, bu sayede ileri yaşlarda hafıza güçlenmektedir. Yeni bir çalışmanın gösterdiğine göreyse, egzersiz yapan öğrenciler egzersiz yapmayan akranlarına göre sınavlarından daha yüksek not almaktadır.

Atalarımız terleyince kadar hareket ettiklerinde, muhtemelen bir yırtıcıdan kaçıyorlar ya da bir sonraki yemeklerini kovalıyorlardı. Acil durumlarda beyne giden ekstra kan, muhtemelen onların yakın bir tehdit karşısında çabucak zekice reaksiyon göstermesini ya da avlarını öldürmelerini sağlıyordu; bunun onların hayatta kalmasında kritik öneme sahip olduğu aşikar. Ölümcül bir tehlike ya da hayati öneme sahip bir ödül söz konusu olmamasına rağmen spor salonuna gidip antrenman yaptığımızda neden zihinsel aktivitede bir artış yaşadığımız şeklindeki büyük soru ise hâlâ cevapsız.

Sonuçta, eğer zihinsel bir tıkanma yaşıyorsanız bir koşuya ya da yürüyüşe çıkın. Bunu yapmak, zihninizdeki sorunları, korkuları aşmanıza yardımcı olabilecektir.

Fotoğraf: Maxime Villalonga