Ses Kısıklığının 6 Sebebi ve Sesi Korumak İçin 14 Önlem

Yazan: İşitme ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı, Samime Ünlü Sonugüler

Kuşkusuz sesimiz iletişim kurarken kullandığımız en önemli araçtır. Birtakım sorunlar nedeni ile ses kalitesinin bozulması hem konuşan kişi açısından hem de dinleyen açısından rahatsız edicidir.

Ses kısıklığı sesin normal volüm ve tınısında çıkmadığı anlamına gelir. Parazitli ses, kısık ses ve çatallı ses bunlara örnektir.

Sesin oluşma mekanizmasına baktığımızda; ses telleri bir kas sisteminden oluşur ve kıkırdaklar ve sinirler aracılığı ile uyarılırlar. Nefes alırken açılırlar, sonrasında akciğerden gelen hava iki ses teli arasından geçerek bir titreşim oluşturur ve bu da sesin oluşmasını sağlar. Sesin karakterini ve rezonansını da ağız boşluğunun yapısı verir. Ses telleri üzerinde veya etrafında gelişen herhangi bir oluşum da ses kısıklığına neden olabilir.

Ses kısıklığı 2-3 haftadan fazla sürüyorsa mutlaka bir KBB hekimine başvurulmalıdır.

Ses kısıklığına sebeplerine baktığımızda;

1) Üst solunum yolu enfeksiyonları

Bu enfeksiyonlarda boğazdaki ödem ve geniz akıntısı sonucu oluşan öksürük sesin kısılmasına neden olacaktır. Bu durum hastalık geçtikten sonra genellikle düzelir.

2) Sesin yanlış kullanımı

Sesini yoğun biçimde kullanarak çalışan meslek grupları; örneğin, öğretmenler, çağrı merkezi çalışanları, sık telefon konuşması yapmak zorunda olanlar, pazarcılar ve ses sanatçıları risk altındadır. Sesin normal tonundan daha yüksek ve uzun süreli kullanılması ses kısıklığının en önemli sebeplerindendir.

3) Reflü ve alerji

Mide asidinin yemek borusu aracılığı ile ses tellerine kadar ulaşması ve ses telleri üzerinde yaptığı tahriş de ses kısıklığına neden olur.

Ayrıca alerji de boğazda oluşan ödem nedeni ile ses tellerini olumsuz etkileyecektir.

4) Cerrahi müdahale

Tiroit operasyonu gibi ses teline çok yakın geçirilen operasyonlar ses telinde felce sebep olabilir.

5) Nodül, polip ve kistler

Sesin uzun süre yanlış kullanımına bağlı olarak çeşitli oluşumlar ses teli üzerinde gelişirler. Ayrıca ses teli etrafındaki iyi huylu veya kötü huylu kitleler de sesi olumsuz etkileyen unsurlardandır.

6) Ödem

Özellikle sigara içen kadınlarda ödem nedeni ile seste kalınlaşma görülür.

Ses kısıklığınız ile ilgili KBB muayenesinden sonra hastanın tıbbi durumu uygunsa ve gerektiriyorsa hekim hastayı ses terapisine yönlendirebilir. Ses terapisi, bu konuda eğitim almış uzman kişiler tarafından yapılır. Bunun yanında kişi kendisi de yaşantısına ilişkin bazı önleyici tedbirler alabilir ve de bu tedbirler de çok önemlidir. Bunlar tedavinin çok önemli bir kısmını oluşturur.

Şimdi sesimizi korumak için neler yapabiliriz, bunlara bir bakalım.

Ses hijyeni ve sesi korumak için dikkat edilecek 14 kural

1) Boğazınızı kazır tarzda temizlemeyin, yüksek sesle bağırmayın ve öksürmeyin. Bu hareketler iki ses telinin birbirine sürtünmesine ve tahriş olmasına yol açar. Böyle durumlarda su için, boğazınızı yumuşatacaktır.

2) Ses tonunuzu çok yükseltmeden, yorucu olmayan bir perdede konuşun. Fısıldamak da ses tellerini olumsuz etkiler. Bunun yerine alçak sesle konuşmayı tercih edin.

3) Gereksiz yere uzun uzun konuşmayın. Düşüncenizi az ve öz cümlelerle ifade edin.

4) Gürültülü ortamlarda karşınızdaki kişiye duyurmak için mecburen yüksek ses kullanırsınız. Böyle ortamlarda konuşmaktan kaçının.

5) Sürekli alkol ve sigara tüketimi de tabi ki kaçınmanız gereken şeylerdendir.

6) Sürekli konuşmak zorunda olduğunuz bir iş yapıyorsanız daima yanınızda su bulundurun ve arada için.

7) Kahve ve çayın idrar söktürücü olması nedeni ile vücutta su kaybı yaşanır. Bu da boğazda kuruluğa sebep olacağı için tercih edilen bir durum değildir.

8) Sesinizi kullandığınız bir sanat dalıyla ilgileniyorsanız performanstan önce ve sonra ısınma ve soğuma egzersizleri yapın.

9) Ses kısıklığınız çok ciddi bir boyuttaysa yanınızda kağıt ve kalem bulundurun. Bu sesinizi kullanmamak adına iyi bir önlem olacaktır.

10) Yeterince uyuyun ve stresten uzak durun.

11) Reflünüz varsa tedavi olun.

12) Klimalı ve kaloriferli ortamlarda bulunuyorsanız havayı nemlendirin.

13) Bağıra bağıra ağlamak ya da kahkahalarla gülmek de sesinizi fazlasıyla yorar.

14) Nefesinizi iyi kullanın, baş ve boyun kaslarının gergin olmamasına dikkat edin.

Saydığımız önlemler ses telinizi tedavi etmeyecek fakat ses kısıklığı ile ilgili sorunun kaynağını büyük oranda ortadan kaldıracağı için iyileşmeye yardımcı olacaktır. Bu konudaki etkisi de küçümsenmeyecek kadar çoktur. Sağlıkla kalın.

Anahtar Kelimeler: ses kısıklığının sebepleri, ses hijyeni, ses kısıklığının tedavisi, sesi koruma, ses kısıklığını düzeltme, ses kısıklığı nasıl geçer, sesim kısıldı ne yapmalıyım.

Fotoğraf: Darren Rogers