Uzun Ömür Sırları: 10 Yıllık Bilimsel Keşif

İnsan Uzun Ömürlülüğü ve Sağlıklı Yaşlanmanın Sırlarına Uzun ve Sürekli Bir Bakış

Sanford Burnham Prebys’in CIAO Çalışması, İtalya’nın Cilento bölgesindeki 100 yaş üstü sağlıklı bireylerin uzun ömürlülük sırlarını araştırıyor. 2016’dan beri devam eden çalışma, biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörleri inceleyerek sağlıklı yaşlanmanın anahtarlarını ortaya koyuyor. Akdeniz diyeti, güçlü mikro dolaşım ve pozitif yaşam tutumu gibi bulgular, uzun ve sağlıklı bir yaşam için ipuçları sunuyor.

Cilento’nun Uzun Ömür Laboratuvarı

İtalya’nın güneyindeki Cilento bölgesi, yaklaşık 300 sağlıklı 100 yaş üstü birey ile uzun ömürlülüğün doğal bir laboratuvarı. Bu bölge, Akdeniz diyetinin sağlık üzerindeki etkilerini ilk kez ortaya koyan Amerikalı fizyolog Ancel Keys’in araştırmalarına da ev sahipliği yaptı. 2016’da başlatılan Cilento Initiative on Aging Outcomes (CIAO) Çalışması, sağlıklı yaşlanma ve aşırı uzun ömürlülüğü destekleyen biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörleri belirlemeyi amaçlıyor.

22-23 Mayıs 2025’te Acciaroli’de düzenlenecek sempozyumda, Sanford Burnham Prebys, UC San Diego Sanford Kök Hücre Enstitüsü, Roma La Sapienza Üniversitesi ve Great Health Science’ten araştırmacılar, 10 yıllık bulguları değerlendirecek ve geleceğe yönelik planlar yapacak.

Çalışmanın İtalyan lideri Dr. Salvatore Di Somma, “Uzun ve sağlıklı bir yaşamın tek bir sırrı yok. Birçok sır var ve biz bunları yeni yeni anlamaya başlıyoruz. Çalışmamızdaki olağanüstü yüz yaş üstü bireyler, bu yolda öncülük ediyor,” diyor.

CIAO Çalışması: Yöntem ve Bulgular

CIAO, metabolomik, biyomlar, bilişsel işlev bozuklukları ve kalp hastalığı, Alzheimer, böbrek hastalığı ve kanser için protein biyobelirteçlerini ölçen araçlar kullanıyor. Ayrıca psikolojik, sosyal ve yaşam tarzı anketleriyle bütüncül bir yaklaşım benimsiyor.

Önemli Bulgular:

1. 2016: Güçlü Mikro Dolaşım
   • 100 yaş üstü katılımcılar, 30 yaş genç bireylerle karşılaştırılabilir mikro dolaşıma sahipti.
   • Düşük adrenomedullin hormonu seviyeleri, iyi mikro dolaşımın bir göstergesiydi.
2. 2018: Psikolojik Dayanıklılık
   • 90 yaş üstü 29 birey ve 51-75 yaş arası 51 aile üyesi incelendi.
   • Yaşlı grup, fiziksel sağlıkları daha kötü olmasına rağmen daha iyi zihinsel sağlık sergiledi.
   • Uzun ömürlülük, zorlukları kabul etme, mücadele ruhu, pozitif tutum ve aile, din ve doğayla güçlü bağlarla karakterize edildi.
3. 2020: Kardiyovasküler Profil
   • 90+ yaş grubu, genç bölge sakinlerine kıyasla sigara içmiyordu, daha düşük oruç glikoz ve LDL kolesterol seviyelerine sahipti ve statin kullanım oranı yarı yarıyaydı.
   • Fiziksel olarak aktiftiler ve kardiyovasküler hastalık oranları düşüktü; yapısal kalp anomalileri olanlar bile daha az semptom gösterdi.
4. 2020: Bilişsel Sağlık
   • 90+ yaş grubunun bilişsel durumu, 50-75 yaş arası bireylerle benzerdi.
   • Oksidatif stres belirteçleri veya Alzheimer riskiyle ilişkili APOE genotipi’nde anlamlı fark yoktu.
   • Akdeniz diyetine sıkı bağlılık, diğer yaşam tarzı faktörleri ve olumlu kişilik özellikleri sağlıklı yaşlanmaya katkıda bulundu.
5. Yalnızlık ve Bilgelik
   • San Diego ve Cilento’daki farklı yaş gruplarında yalnızlık ve bilgelik karşılaştırıldı.
   • Yalnızlık seviyelerinde fark yoktu, ancak yalnızlık ile bilgelik arasında güçlü bir ters korelasyon bulundu.
   • Yalnızlık, genel sağlık, uyku kalitesi ve mutluluğu kötüleştirirken, bilgelik bu ölçümleri iyileştirdi.

Devam Eden Projeler

CIAO’nun mevcut projelerinden biri, yüz yaş üstü bireylerden alınan indüklenmiş pluripotent kök hücreler (iPSC) kullanıyor. UC San Diego Sanford Kök Hücre Enstitüsü’nün desteğiyle, araştırmacılar genetik, epigenetik, transkriptomik, metabolik, proteomik ve çevresel analizlerle uzun ömürlülüğün temel katkılarını belirliyor.

Bu proje, yaşa bağlı ve metabolik stresleri modellemek için 3D organoidler kullanıyor. UC San Diego Tıp Fakültesi Cerrahi Profesörü Dr. Tatiana Kisseleva, “Bu çalışma, sağlıklı yaşlanmayı teşvik eden ve yaşa bağlı hastalıkları tedavi eden rejeneratif tıp stratejilerinin geliştirilmesine yeni içgörüler sağlayacak,” diyor. İlk bulguların sempozyumda sunulması bekleniyor.

Çalışmanın Önemli Noktaları

• Çok Yönlü Yaklaşım: Biyolojik (mikro dolaşım, biyobelirteçler), psikolojik (dayanıklılık, bilgelik) ve sosyal (aile, doğa bağları) faktörler uzun ömürlülüğü destekliyor.
• Akdeniz Diyeti: Düşük glikoz, LDL kolesterol ve yüksek lifli diyet, sağlıklı yaşlanmada kilit rol oynuyor.
• Bilişsel Direnç: 90+ yaş grubu, gençlerle benzer bilişsel sağlık sergiliyor.
• Bilgelik ve Yalnızlık: Bilgelik, yalnızlığın olumsuz etkilerini azaltarak yaşam kalitesini artırıyor.
• Kök Hücre Araştırması: iPSC tabanlı modeller, uzun ömürlülüğün moleküler temellerini aydınlatıyor.

Sınırlamalar ve Gelecek Adımlar

• Örnekleme Kapsamı: Çalışma, Cilento bölgesine odaklanıyor; bulguların diğer popülasyonlara genellenmesi için daha geniş çalışmalar gerekiyor.
• Kendi Bildirimi: Psikolojik ve yaşam tarzı verileri anketlere dayanıyor, bu da öznel önyargılara yol açabilir.
• Uzun Vadeli Takip: 10 yıllık veri değerli olsa da, daha uzun süreli gözlemler gerekli.

Araştırmacılar, şu alanlarda ilerlemeyi planlıyor:

• Küresel Karşılaştırmalar: Diğer uzun ömürlü popülasyonlarla (ör. Okinawa, Sardunya) karşılaştırmalı çalışmalar.
• Kişiselleştirilmiş Tıp: Genetik ve epigenetik verilere dayalı sağlıklı yaşlanma stratejileri.
• Rejeneratif Tıp: Kök hücre temelli tedavilerin yaşa bağlı hastalıkları önlemedeki rolünün araştırılması.

Çalışmanın Kahramanları

Çalışma, Sanford Burnham Prebys’ten Dr. David Brenner ve Great Health Science’tan Dr. Salvatore Di Somma liderliğinde, UC San Diego Sanford Kök Hücre Enstitüsü ve Roma La Sapienza Üniversitesi’nden katkılarla yürütülüyor.

Finansman ve Destek

Çalışma, Sanford Burnham Prebys, UC San Diego Sanford Kök Hücre Enstitüsü ve Great Health Science tarafından destekleniyor. Spesifik finansman kaynakları belirtilmemiş.

Yayın Tarihi ve Kaynak

Yayın Tarihi: 5 Mayıs 2025
Kaynak: Sanford Burnham Prebys
Referans: Sanford Burnham Prebys. “A long and ongoing look at the secrets of human longevity and healthy aging.” ScienceDaily, 5 May 2025. www.sciencedaily.com/releases/2025/05/250505171023.htm.

Ek Notlar

• Pratik Öneri: Akdeniz diyetine (meyve, sebze, tam tahıllar, zeytinyağı) bağlı kalmak, fiziksel aktiviteyi sürdürmek ve aile/doğa ile güçlü bağlar kurmak, sağlıklı yaşlanmayı destekleyebilir.
• Toplumsal Etki: Cilento’nun bulguları, küresel sağlıklı yaşlanma politikalarını şekillendirebilir, özellikle yaşlı nüfusun arttığı ülkelerde.
• Gelecek Beklentileri: 2030’lara doğru, CIAO’nun kök hücre ve moleküler araştırmaları, yaşa bağlı hastalıkları önleyen kişiselleştirilmiş tedavilere yol açabilir.

Bu çalışma, Cilento’nun yüz yaş üstü bireylerinin yaşam tarzı ve biyolojisinden öğrenerek, sağlıklı ve uzun bir yaşamın sırlarını çözmek için güçlü bir temel sunuyor.