Hareket Hastalığı ve Obeziteye Yeni Çözüm

Hareket Hastalığı Beyin Devresi Obezite Tedavisinde Yeni Seçenekler Sunabilir

Hareket hastalığı, her 3 kişiden 1’ini etkileyen yaygın bir durumdur, ancak bu rahatsızlığın arkasındaki beyin devreleri büyük ölçüde bilinmezliğini koruyor. Baylor College of Medicine, University of Texas Health Science Center at Houston ve Jan and Dan Duncan Nörolojik Araştırma Enstitüsü’nden araştırmacılar, Nature Metabolism dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmada, hareket hastalığında rol oynayan bir beyin devresini ortaya çıkardı. Bu devrenin aynı zamanda vücut ısısını düzenlediği ve metabolik dengeyi etkilediği belirlendi. Bulgular, obezite tedavisinde alışılmadık stratejiler sunabilir.

Araştırmayı yöneten Dr. Yong Xu, “Laboratuvarımın asistanı Dr. Longlong Tu, hareket hastalığı beyin devrelerini araştırmayı önerdiğinde, bu konu ana ilgi alanlarımızdan biri olmadığı için ilk başta pek heyecanlanmamıştım. Ancak Tu’nun, hareket hastalığı ile metabolik denge arasındaki bağlantıya dair yeni kanıtları açıklaması üzerine ilgim arttı ve fikrini destekledim,” diyor. Xu’nun laboratuvarı, beyin metabolizmasını nasıl düzenlediğini ve bunun obeziteyle ilişkisini anlamak için fare modelleriyle çalışıyor.

Fareler, insanlardaki hareket hastalığının temel belirtisi olan kusma tepkisini gösteremese de, hem fareler hem de insanlar hareket uyarılarına maruz kaldığında hipotermi (vücut ısısında düşüş) yaşıyor. Araştırmacılar, bu durumu bir fare modeli geliştirerek inceledi. Modelde, farelerin çekirdek vücut sıcaklığı, fiziksel aktiviteleri ve beyin aktiviteleri, hareket uyarıları sırasında ölçüldü.

Hareket Hastalığının Beyin Devresi

Ekip, hareketin beyindeki medial vestibüler nükleus parvosellüler bölümünde (MVePCGlu) bulunan glutamaterjik nöronları (glutamat üreten nöronlar) aktive ettiğini buldu. Glutamat, merkezi sinir sistemindeki temel uyarıcı nörotransmitterdir. Bu nöronların aktivasyonu, hareketle tetiklenen termal adaptasyonlar için hem gerekli hem de yeterlidir. Model, hareket hastalığına bağlı hipoterminin, bulantı önleyici ilaç skopolamin verildiğinde ortadan kalkmasıyla doğrulandı.

Dr. Xu, “Bu hareket hastalığı devresini daha derinlemesine inceledik ve MVePCGlu nöronlarını hareket uyarıları olmadan inhibe ettik. Bu inhibisyon, vücut sıcaklığında artışa ve fiziksel aktivitede yükselmeye yol açtı. Bu değişiklikler, MVePCGlu nöronlarının kronik inhibisyonunun farelerde daha yüksek enerji harcamasına neden olabileceğini gösteriyor,” diye açıklıyor.

Obezite Tedavisine Yeni Bir Yaklaşım

MVePCGlu nöronlarının kronik inhibisyonunun metabolik faydaları araştırıldığında, farelerin daha fazla yemesine rağmen daha az kilo aldığı, glikoz toleransının ve insülin hassasiyetinin iyileştiği gözlendi. Bu fizyolojik tepkiler, daha iyi sağlıkla ilişkilendiriliyor. Dr. Xu, “Bu sonuçlar, vestibüler sistemin metabolik dengedeki az bilinen rolünü vurguluyor ve hareket hastalığı sırasındaki termoregülasyonun sinirsel temelini daha iyi anlamanın, obezite tedavisi için alışılmadık hedefler sunabileceğini gösteriyor,” diyor.

Çalışmanın ilk yazarı Longlong Tu için ise bu bulgular, hareket hastalığına yönelik daha iyi ilaçların geliştirilmesi umudunu taşıyor. Çalışma, 24 Mart 2025 tarihinde Nature Metabolism dergisinde yayımlandı.

Referans:
Longlong Tu, Xing Fang, Yongjie Yang, Meng Yu, Hailan Liu, Hesong Liu, Na Yin, Jonathan C. Bean, Kristine M. Conde, Mengjie Wang, Yongxiang Li, Olivia Z. Ginnard, Qingzhuo Liu, Yuhan Shi, Junying Han, Yi Zhu, Makoto Fukuda, Qingchun Tong, Benjamin Arenkiel, Mingshan Xue, Yang He, Chunmei Wang, Yong Xu. Vestibular neurons link motion sickness, behavioural thermoregulation and metabolic balance in mice. Nature Metabolism, 2025; DOI: 10.1038/s42255-025-01234-9