Eğer aerobik, tenis, koşu, bisiklete, binicilik, hızlı yürüme gibi birden fazla spor aktivitesini bir arada yapıyorsanız ayakkabınız da en az sizin kadar çok yönlü olmalıdır. İşte bu ayakkabılar kros ayakkabılarıdır.
Kros ayakkabıları koşuculara destek olmak için tasarlanmış ayakkabılardır. Bunlar evde, yolda ve spor salonunda kullanılabilirler. Hemen hemen her şeyi yapmak üzere tasarlanmışlardır. Yaptığı her şeyde olduğu gibi yastıklama ve kavrama üzerinde de uzlaşma vardır. Bu ayakkabının düşük performansta olduğunu göstermez, bunun anlamı her şeyi yapıyorsa onların arasında da hafif bir uzlaşma olması gerektiğindendir.
Kros ayakkabıları koşu ayakkabılarına göre çok daha ucuzdur. Genelde durağan koşullarda kullanıldıkları için daha uzun dayanırlar.
Kros Ayakkabılarının Yapısal Özellikleri
1) Çok Amaçlı Dıştaban
Kros ayakkabılarında dış taban, pek çok aktivitenin ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmıştır.
Yastıklama
Minimal basış ve kavrama açısından koşu ayakkabısı temeline dayanır. Fakat ayakkabının taban yüzeyi geniştir ve sağlamdır. Bunun amacı artan bir denge vermek ve destek sağlamaktır. Eğer ayak içeri doğru dönme ve yuvarlanma eğilimindeyse geniş taban desteği bu eğilimi azaltmaya yardımcı olur. Bazen bu ayakkabıyla koşarken biraz düz olduğu hissine kapılabilirsiniz fakat yine de koşu ayakkabısı olmayan diğer ayakkabılarla karşılaştırıldığında iyi yastıklamaya sahiptir. Bu ayakkabılar düz bir çizgide koşanlar için tasarlandığı kadar yanal hareketler içeren spor dalları için de tasarlanmıştır. Aerobik ve ağırlık çalışması için de kullanabilirsiniz.
Birçok kros ayakkabısı spor salonundan caddeye ya da tenis kortuna gitmek için oldukça dayanıklı bir dış tabana sahiptir. Dış taban, kauçuk ve türevlerinden yapılır.
2) Düşük Profilli Orta Taban
Kros ayakkabılarının topuk ve önayak bölümünde ılımlı bir yastıklama vardır. Yastıklama oldukça dayanıklı ve yoğundur, genel dengeyi artırır. Yastıklamada EVA ve poliüretan kullanılır. EVA daha hafiftir. Denge ve dayanıklılık sağlamaz. Dayanıklı olması için sıkıştırılarak kullanılması gerekir. Poliüretan ise yoğun ve daha dayanıklıdır. Denge sağlar fakat ağırdır.
3)Dayanıklı ve Nefes Alabilir Üst
Birçok kros ayakkabısı deri bir üste sahiptir. Ekstra bilek desteği için deri olması önemlidir. Eğer engebeli bir arazi üzerinde yürüyecekseniz deriden yapılan orta profil üst, en iyisidir. Halter kaldırmada da destekli ve sert olması önemlidir. Ayrıca üst, ayağın nefes almasına izin veren sentetik ağ örgüleri içermelidir.
Yeni tasarlanan ayakkabılarda parmak kutusu bölümü geniştir. Geniş parmak kutulu kros ayakkabıları, ayağı biraz büyük olan kadın ve erkekler için uygundur.
Kros ayakkabısı seçiminizi etkileyen şeylerden biri de ayak tipinizdir. Eğer ayak tipiniz hakkında fikriniz yoksa “Spor Ayakkabısı Nasıl Olmalı?” başlıklı yazımızı okuyunuz.
Şimdi de farklı ayak tiplerine göre kros ayakkabınızın taşıması gereken özelliklere bakalım.
a) Normal Ayaklar İçin Kros Ayakkabısı
Eğer ayağınız normal ayak tipine giriyorsa yastıklı bir kros ayakkabısı seçmeniz uygun olacaktır. Yastıklı ayakkabı normal kemerler için daha fazla koruma sunar ve ayakları sağlam bir pozisyonda tutar. Ayaklarınızı yere vurduğunuzda korumak için şok emme özelliği vardır.
b) Düztaban (Overpronated) Ayaklar İçin kros Ayakkabısı
Eğer ayak kemeriniz düzse dengeli bir ayakkabı seçin. Dengeli ayakkabılar ekstra yastıklama ve koruma içerirler ve bu sayede ayaklarınızı doğal pozisyonda tutmanıza yardımcı olurlar. Bu ayakkabılar dengeli bir pozisyonda olacağı için koşarken kendinizi rahat ve doğal hissedersiniz.
c) Çukurtaban (Underpronated) Ayaklar İçin Kros Ayakkabısı
Ayak kemeriniz yüksekse hareket kontrollü ve yastıklı ayakkabılar uygun olur. Yüksek kemerli ayaklarda ayakların dışa yuvarlanma eğilimi vardır ve bu, bacak dış yan kaslarında baskı oluşturur. Bu ayakkabılar ise ayağın bu konumunu değiştirmesine yardımcı olur.
Spor ayakkabıları hakkında genel anlamda bilgi sahibi olmak için “Spor Ayakkabıları” başlıklı yazımızı okuyunuz. Orada yazdıklarımızın yanında krosa özgü ayakkabının seçiminde ayırıcı olan kriterlere de dikkat etmeniz gerekecektir.
Kros Ayakkabısı Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
• Birçok spor dalını bir arada yapıyorsanız kros ayakkabısı sizin için çok uygundur. Fakat koşuya diğer spor dallarına göre daha fazla zaman ayırıyorsanız koşu için özel ayakkabı almanız önerilir, çünkü kros ayakkabıları kaygan zeminler ve yol dışı koşular için uygun değildir.
• Kros ayakkabısının geniş ve sağlam bir dış tabanı olmalıdır.
• Orta tabandaki yastıklama ihtiyacınızı karşılayacak nitelikte olmalıdır.
• Ayakkabının yüzü, dayanıklı olması açısından deri olmalı ve yüzeyinde ayağınızın nefes alması için delikler olmalıdır.
• Eğer çeşitli aktivitelerde ayakkabımızı kullanıyorsanız yılda iki kez yenilemeniz gerekebilir. Ayakkabınızı yenileme zamanının geldiğini altındaki aşınmalardan anlayabilirsiniz.
• Farklı markaların ürünlerini deneyin. Bazen aynı marka içinde farklı dizaynlardaki ürünlerde bile farklılıklar olacaktır. Bunlardan size en uygun olanını seçin.
• Mağazada her iki ayakkabıyı da giyip uygunluğuna bakın. Parmaklarınız rahat hareket ediyor mu? Topuk bölümü rahatça oturuyor mu?
• Egzersiz anında giydiğiniz çorapla ayakkabıyı deneyin. Ayağınızın desteği ve yastıklamayı hissedip hissetmediğine bakın. Seçtiğiniz aktivite için ayakkabı yeteri kadar hafif mi? Eğer bu sorulardan birine bile hayır diyorsanız farklı bir ayakkabı denemelisiniz.
• Ayak tipiniz hakkında bilgi sahibi olun ve bu konuda BodyTR’de verilen bilgileri mutlaka değerlendirin.
• Spor yapacağınız zeminlerin özelliklerini ve gerektirdiklerini dikkate alın .
• Sağlamlık açısından deri ayakkabı seçiniz, halter de kaldırıyorsanız ayakkabının üst yüzü sert olmalıdır.
Bu yazıyı okuyup kros ayakkabısı konusunda size hitap eden özellikleri belirledikten sonra satıcıya bunlar hakkında bilgi verirseniz eminim ki en doğru seçimi yapmış olacaksınız. Sporda da çok yönlü olmanız dileğiyle…
Kros ayakkabıları nedir, nasıl olmalıdır, nasıl seçilir, en iyi kros ayakkabısı hangisidir konuları hakkında olup spor ayakkabısı, sağlıklı yaşam (fitness) ve spor konularıyla dolaylı yoldan ilgili olan bu yazıda kullanılan telif haklarıyla korunan görseller: chunghow33, Thorin, e_walk ve patries71 Creative Commons lisanslarına uygun olarak kullanılmıştır.
Zinde Türkiye Sağlıklı Yaşam ve Spor Dergisi 2009 yılında kurularak bodytr.com adresinde 2014 yılındaki satışa kadar geçen sürede hizmet vermiş ve ülkenin en çok ziyaret edilen fitness sitesi olmuştu. 10 yıllık bir aradan sonra 2025 yılında tekrar etkinleşmiştir.
Aziz Samime, spor ayakkabıları hakkındaki yazına da küçük ama bence önemli bir yorum yapacağım. Düşük taban (overpronate), vasat taban (normal) ve yüksek taban (underpronate) tabanların nasıl belirleneceğine dair küçük bir resimleme veya kroki koyabilse idin, bu açıklamalar çok daha verimli olacak idi. Bu konuda benim yazdığım (Sağlık içi spor, sağlıklı spor – 2003) konulu kitabımda krokili bilgiler yer almış idi. Adresini bilseydim bu açıklama ile birlikte sana imzalı bir nüshayı göndermekten büyük keyif alırdım. Başarılar dileği ile.
Samime Ünlü Sonugüler
2 Temmuz 2011
Merhaba Hayri Bey,
öncelikle eklemeleriniz ve eleştirileriniz için teşekkürler.
Bu yazıya eklememizi önerdiğiniz ayak tipini belirleme konusuna doğru spor ayakkabısı nasıl seçilir başlıklı yazımızda görseller eşliğinde ayrıntılı yer verilmiştir. Bu yazıdan da o yazıya bağlantı verilmiştir. Aslında ayaktipinin belirlenmesine her spor ayakkabısı çeşidinde özellikle yer vermedim. Böyle olsaydı sıkıcı biçimde kendini tekrar edecekti yazılar içinde. Tekrar teşekkür ederim.
Aziz Samime, spor ayakkabıları hakkındaki yazına da küçük ama bence önemli bir yorum yapacağım. Düşük taban (overpronate), vasat taban (normal) ve yüksek taban (underpronate) tabanların nasıl belirleneceğine dair küçük bir resimleme veya kroki koyabilse idin, bu açıklamalar çok daha verimli olacak idi. Bu konuda benim yazdığım (Sağlık içi spor, sağlıklı spor – 2003) konulu kitabımda krokili bilgiler yer almış idi. Adresini bilseydim bu açıklama ile birlikte sana imzalı bir nüshayı göndermekten büyük keyif alırdım. Başarılar dileği ile.
Merhaba Hayri Bey,
öncelikle eklemeleriniz ve eleştirileriniz için teşekkürler.
Bu yazıya eklememizi önerdiğiniz ayak tipini belirleme konusuna doğru spor ayakkabısı nasıl seçilir başlıklı yazımızda görseller eşliğinde ayrıntılı yer verilmiştir. Bu yazıdan da o yazıya bağlantı verilmiştir. Aslında ayaktipinin belirlenmesine her spor ayakkabısı çeşidinde özellikle yer vermedim. Böyle olsaydı sıkıcı biçimde kendini tekrar edecekti yazılar içinde. Tekrar teşekkür ederim.