Doğru Tenis Ayakkabısı Nasıl Seçilir?

Tenis Ayakkabısı Nedir, Nasıl Olmalıdır, Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Yazan: Samime Ünlü Sonugüler

Tenis sporu Roma dönemine kadar uzanmaktadır; fakat tenis ayakkabılarının için devrim, 19. yy’ın sonlarında Britanya Adaları’nda olmuştur. Üst sınıfa ait kadın ve erkekler çimler üzerinde beyaz elbiseler giyip, tenis ya da kriket oynarlardı. O zamanlar, deri tabanlı kanvas ya da tamamen deri ayakkabılar giyerlerdi. Zamanla tenis ayakkabılarının kalitesi arttı. 1900’lerin başında şıklık ve fonksiyonellik açısından gelişmiş tenis ayakkabıları tasarlanmaya başlandı.

Tenis Ayakkabısı Niçin Önemlidir?

Ayağımızda 26 adet kemik bulunur. Bu kemiklerle, eklem ve bağlar ayağımızda uzunlamasına ve enlemesine olmak üzere ark/kemer oluştururlar. Ayakkabının, bu kemeri iyi desteklemesi gerekir.

Vücudumuzun yerle olan temasında ayağımızın tarak kemikleri yelpaze gibi açılarak dengeyi ve yükün eşit şekilde dağılmasını sağlar. Hareket hâlindeyken de liflerimiz sayesinde bu bütünlük devam eder. Ayak bileğimizin iki yanındaki bağlar en sık yaralanan bölgedir.

Tenis hareketleri, ayaklar üzerinde olağanüstü bir baskı yaratır, özellikle savunmasız aşil tendonu üzerinde. Tenis oynarken ayaklarda oluşan baskı ve zorlamalar, düz koşmanın neden olduğu baskı ve hareketlerden tamamen farklıdır. Koşuda hareketler düzenli bir tempoda, tek yöne doğru tekrar eder. Teniste, oyun tarzınıza bağlı olarak, sıklığı ve ani yön değişikliği açısından hareketler düzensizdir. Böylece, diz ve ayak kemeri üzerindeki baskıya ek olarak, ayak bileği ve aşil tendonu uyumuna ilişkin fazladan bir baskı söz konusudur.

Herhangi bir spor dalı gibi, teniste de iyi bir performans için denge gerekir. İyi bir denge için istikrarlı bir platform lazımdır; teniste bu platform ayaklarınızdır. Eğer oyundan zevk almak, performansınızı maksimuma çıkarmak, ciddi yaralanmalardan olabildiğince kaçınmak istiyorsanız, tenis için tasarlanmış bir ayakkabı giymelisiniz.

Spor ayakkabısının seçiminde; spor yaptığımız zeminin özelliği, yaptığımız sporun türü, hareketlerin tekrarı, vücut ağırlığı, anatomik yapıdaki problemler önemli değişkenlerdir. (Detaylı bilgi için şu iki yazıma bakabilirsiniz: Spor Ayakkabısı Nasıl Seçilir? ve Spor Ayakkabısı)

Tenis Ayakkabısı Alırken Hangi Faktörler Göz Önünde Bulundurulmalıdır?

İyi bir tenis ayakkabısı, oyun içinde sertlik hızına göre durma ve harekete geçmede, kısa sprint ve yanal hareketlerde rahat etmenizi sağlar. Oyun oynama stiliniz, üzerinde oyun oynadığınız kortun özelliği, ayak tipiniz uygun ayakkabı seçiminde yönlendirici olacaktır.

Tenis Ayakkabısı Alırken Dikkat Edilecek Nokta 1: Dayanıklılık ve Taban Yapısı

Tenis, özellikle taban ve parmak bölgesinde, çıkıntıları olan ayakkabılarla yapılan bir spordur. Tabii ki ayakkabımızın dayanıklı olmasını istiyoruz ama dayanıklılığın artması demek, ağırlığın da artması anlamına gelir. Rahat hareket edebilmek için de ayakkabımızın hafif olmasını isteriz fakat hafif ayakkabı her zaman için doğru ayakkabı demek değildir. Kaliteli malzemeden yapılan, en hafif ayakkabıyı seçmeniz önerilir.Ayakkabını dayanıklılığını etkileyen faktörler; oyun stili ve kort tipidir.

Oyun Stili

Bazı oyuncular servis atışı yapar ve gelen topu yere düşmeden karşılar. Bunun için ağa doğru hızlı bir şekilde hücum etmesi, servis sırasında kort boyunca geri geri kayması gerekir. Bu oyuncular için parmak ucu takviyesi olan ayakkabılar uygundur. Parmak ucu takviyesi, taban içine eklenen bir parçadır ve amacı parmak bölgesindeki dayanıklılığı artırmaktır.

Çizgi oyuncuları ise öncelikle kortun arka çizgisi boyunca oynar. Özellikle yana doğru kayma hareketini sıkça yapmaları gerekir ve bu da taban bölgesinde daha fazla aşınma oluşturur. Özellikle yana doğru hareketlerin çok olduğu bu oyun stilinde, ayak bileğindeki dönmeleri önlemek için yanal desteği olan ayakkabılar önem taşımaktadır.

Kort Tipi

Ayakkabı dayanıklılığını etkileyen diğer önemli faktördür. Tenis oynanan kortun esneme ve sürtünme özellikleri, yaralanmalar açısından da önemlidir. Esneme özelliği olan bir zemin kemiklere, eklemlere ve kirişlere binecek olan yükleri; sürtünme özellikleri az olan bir zemin de eklemlere ve bağlara binecek yükleri ciddi oranda azaltacaktır. Yumuşak zemin düşmeler sonucu olabilecek yaralanmaları da azaltır. Zeminin sürtünme direncinin fazla olması da yaralanma riskini artırır. Bu yüzden doğru ayakkabı giymek daha da önem taşır.

Sert kort

Sert bir kortta oynuyorsanız dayanıklı bir tabana sahip bir ayakkabı seçmelisiniz. Bu konuda taban bölgesinde geleneksel balıksırtı desene sahip ayakkabılar en iyisidir.

Halı Kaplı Kort

Tabanı tamamen düz olan, böylece ayağınızı kavramayacak, ayak bileği ve diz üzerinde aşırı baskıya neden olmayacak bir ayakkabı seçmeniz gerekir.

Çim Kort

Kaymayı önlemek amacıyla, taban bölgesinde küçük kauçuk çıkıntılar olan ayakkabıları tercih edebilirsiniz. Bu tip yüzeylerde ayakkabıların aşınması az olacak ve alttaki çıkıntılar çekiş gücünü artıracaktır.

Toprak Kort

Etkili bir şekilde kaymayı sağlayan, toprak kort için önerilen ayakkabılardan alabilirsiniz. Korta zarar vermemek için ayakkabıların altındaki dişler ince olmalıdır.

Tenis Ayakkabısı Alırken Dikkat Edilecek Nokta 2: Ayak Tipini Belirleme

Tenis ayakkabısı almadan önce ayak tipinizi bilmeniz çok önemlidir. Bunu bilmeniz, alacağınız ayakkabıda ne kadar yanal desteğe ve yastıklamaya ihtiyaç duyacağınız konusunda yardımcı olur.

Ayak tipleri üç gruba ayrılır. Bunlar: Dışa basan (çukur taban), içe basan (düztaban) ve normal ayaktır. Ayağınızın hangi grupta olduğunu bilirseniz aldığınız ayakkabıyla daha rahat edersiniz. Eğer ayak tipinizi bilmiyorsanız bunu anlamak için “ıslak test”i uygulayabilirsiniz.

Öncelikle suyla ayağınızı ıslatın ve bir kâğıt üzerine adım atın. Ayağınızı çektiğinizde kâğıdın üzerindeki iz, ayak tipinizi belirlemenize yardımcı olacaktır. Ayak tipinizi öğrenmenizi sağlayacak yöntemleri anlatan ve videolarla gösteren şu yazımı okuyabilirsiniz: Spor Ayakkabısı Seçeceklere Öneriler

Düztaban (Overpronator)

Eğer ayak izi tam bir taban görünümündeyse, ayak kavisi düşük demektir. Dizlere fazla yük binen bu ayak tipinde, yaralanma riski de en fazladır.

Normal Ayak (Neutral)

Ayak izinde parmaklar ve topuk arasındaki hat geniş ve eğimliyse bu normal ayaktır ve bu ayak tipi idealdir.

Çukurtaban (Underpronator)

Eğer topuk ve parmaklar arasındaki çizgi çok dar veya hiç yoksa bu, ayak kavisinin yüksek olduğunu gösterir. Ayak, koşarken adımları absorbe etmekte zorlanır. Bu ayak tipindeki tenis oyuncularına iç yastığı yüksek ve destekleyici modeller önerilir.

Tenis Ayakkabısı Alırken Dikkat Edilecek Nokta 3: Yanal Destek

Tenis, farklı yönlere doğru , ani hareket değişiklikleri gerektiren bir oyundur. Bu hareketler de ayak bileğinin dönmesini engellediği için, yanal desteğe sahip ayakkabılar daha da önem taşır. Bazı ayakkabı modellerinde, gelişmiş yanal destek için özel bağlama sistemleri dizayn edilmiştir.

Özel Faktörler

Oyuncunun Boyutları

Eğer fiziksel olarak iri bir yapıya sahipseniz denge sağlama açısından yanal destek çok önemlidir.

Ayak Tipi

Eğer ayağınız düztabansa yanal destek, dizinizdeki ve ayak bileğinizdeki gerginliği almada işe yarar.

Zayıf ayak bileklerine sahipseniz ve destekleyici giymekten hoşlanmıyorsanız hi-pops tarzı yüksek konçlu ayakkabılar tercih edebilirsiniz.

Ayırt Edici Özellikler

Düz bir alt,sırt deseni, geniş ve dengeli bir dış tabana sahip olmalıdır.
Sağlam bir üste sahip olmalı (deri ya da deri/naylon karışımı).
İyi bir bağlama sistemi, ayağınızın rahat olmasını ve yanal hareketlerde gevşetme ya da tekrar bağlama gereksinimi duymamanızı sağlar.
Ayak bileğinizde bir eğim varsa yüksek kesimli bir ayakkabı düşünebilirsiniz.
Bağcıkların rahatsız etmemesi için, ayakkabı yeterli dil dolgusuna sahip olmalıdır.

Tenis Ayakkabısı Alırken Dikkat Edilecek Nokta 4: Darbe Emme ve Yastıklama Özelliği

Hızlı bir başlangıç ve bitiş, vücut için sarsıcı olabilir. Uygun yastıklamalı bir ayakkabıyı giymek ve darbenin emilmesini sağlamak, bütün oyuncuların rahat oynaması için önemli ve gereklidir. Bu ayakkabıların topuk ve önayak bölümündeki bölgelerinde, yastıkçıklar kullanılarak zeminden gelen titreşim azaltılmaya çalışılır. Böylece kemik ve eklem kıkırdaklarına binen yük azaltılmaya çalışılır ki bu yük, tenis gibi sporlarda vücut ağırlığının 4-5 katına kadar çıkabilir.

Özel Faktörler

Oyun Stili

Çizgi oyuncuları, servis atan ve topu yere düşmeden karşılayan oyunculara göre yana doğru olan hareketleri daha fazla yaptıkları için, yastıklamaya daha çok ihtiyaç hissederler.

Kort Tipi

Sert kort oyuncularının, yumuşak kort oyuncularına göre yastıklamaya ve darbe emilmesine daha çok ihtiyaçları vardır.

Ayak Tipi

Eğer ayağınız düztabansa darbe emilmesi ve yastıklama çok daha önemlidir.

Yastıklama malzemeleri

EVA: Hafif bir malzemedir fakat dayanıklı değildir.
Poliüretan: Kalın ve dayanıklı bir dolgu malzemesidir fakat ağırdır.

Esneklik

* Tenis oyuncularının yerdeki topa ayaklarıyla vurabilmeleri için, doğal bir şekilde bükülebilen, esnek bir ayakkabıya ihtiyaçları vardır.
* Uygun esneklik, iyi bir çekiş ve her adımda en iyi gücü sağlar.
*Ayakkabının geriye doğru çok fazla bükülmesi tercih edilmez.

Tenis Ayakkabısı Alırken Dikkat Edilecek Nokta 5: Darbe Emme ve Yastıklama Özelliği

Ayakkabı Numarasının Belirlenmesi
* Ayakkabı numarasının doğru belirlenebilmesi için, ayakkabıların ayağa rahatlıkla oturması gerekir. Bunun için uzunluk, genişlik ve yükseklik önemlidir.
* Ayakkabı numarası hep aynı kalmaz, zaman içinde ayak şekilleri değişiklik gösterir.
* Özellikle ayak başparmağı ve ayakkabı arasında boşluk bulunmalıdır. Bu boşluğu işaret parmağınızla bastırarak kontrol edebilirsiniz.
* Ayak, ayakkabının orta tabanı üzerine zorlanmadan rahat biçimde oturmalıdır.
* Topuk bölümü hareket edebilmeli fakat kaymayı önlemelidir.

Tenis Ayakkabısı Seçecekler İçin Diğer Öneriler

* Açık renkli ayakkabıları tercih edin. Birçok tenis kortunda, tabanı koyu renk olan ayakkabılara izin verilmez.

* Ayağınızda yüksek bir kemer varsa en yüksek emme özelliği olan ayakkabıyı tercih edin. Darbe emme özelliğini test etmek için; bir elinizin başparmağını ayakkabının topuk bölgesine içten yerleştirin, diğer başparmağınızda ona karşılık gelecek şekilde ayakkabını altında olsun. Parmaklarınızı güçlü bir şekilde bastırın.

* Ayakkabının yüz malzemesi, ayağınızın nefes almasına izin vermelidir. Deri, her türlü hava koşulunda giyilebileceği için önerilir.

* Almadan önce ayakkabıyı deneyin. Denerken tenis oynayacağınız çorabı giyin. Yeterli boşluk olup olmadığını anlamak için parmaklarınızı hareket ettirmeye çalışın. En uzun ayak parmağınızla ayakkabı arasında boşluk olmalı ve ayağınızın tarak bölgesi rahat hareket edebilmelidir.

* Düşük kalitede bir ayakkabı seçmeyin. Mümkünse orta ve yüksek kalite arasında olsun. Ayakkabılarınızla oyun oynarken ayak bileğinizde ve dizinizde ağrı hissetmeye başladıysanız ayakkabınız eskimeye başlamış ve değiştirilme zamanı gelmiştir.

* Oyun oynamadan önce, yeni aldığınız ayakkabılarınızı giyip evinizin çevresinde dolaşın; böylece ayakkabının ayağınızı tahriş edip etmediğini anlarsınız.

Beyaz Tenis Ayakkabısını Nasıl Temizlemelisiniz?

Beyaz tenis ayakkabıları kolay bir şekilde kirlenir. Kirler ayakkabının yüzüne işlemeden önce, korumaya alın. İyi bir sonuç almak için çamaşır suyu gibi beyazlatıcılar kullanmaya gerek yoktur. Ilık su ve sabun kullanarak temizlik işlemini yapabilirsiniz.

Adım Adım Tenis Ayakkabısı Temizleme

1- İlk olarak bir fırça yardımıyla kurumuş çamurları ve kirleri uzaklaştırın.
2- Bir bezi sirke ile ıslatın ve lekeleri silin.
3- Ayakkabıdaki inatçı lekeleri çıkarmak için, ılık sabunlu su ile yıkayın. Sert bir fırça yardımıyla fırçalayın. Ayakkabıyı ıslatmaktan korkmayın.
4- Ayakkabıda yağ lekeleri varsa şampuan kullanın. Şampuan ve suyla fırçalamak, yağ lekelerinin içine işleyecek ve yağı uzaklaştıracaktır.
5- Ayakkabınızı limonla hazırlanan doğal bir beyazlatma solüsyonunda bekletin. Bunun için bir dört litre suya, yarım su bardağı limon suyu ekleyin. En az bir saat, en fazla bir gece limonlu su içinde bekletin. Bütün lekeler çıktığında ayakkabıyı sudan çıkarın ve ılık su ile durulayın.
6- Ayakkabıyı iyi hava alabileceği ve nemli olmayan bir yerde kurutun. Biçiminin bozulmaması için, ayakkabıyı doğal hâliyle koyarak kurutmak uygundur.

Ayakkabılarınızı hızlı bir şekilde yıkayıp kullanmak istiyorsanız çamaşır makinesine de atabilirsiniz. Fakat mümkün olduğunca elde yıkamanız önerilir.

Tenis sporu, ülkemizde çok yaygın olarak yapılmasa da bu spora gönül verenler mutlaka vardır ve olacaktır. Tenis için ayakkabı almadan önce bu yazıyı okumuş olmanızı ve düzinelerce ayakkabı arasında doğru ayakkabıyı seçerken size yol göstermesini umuyorum.

KAYNAKLAR:
www.expert-tennis-tips.com
www.livestrong.com
www.tennisshoesguide.com
www.dickssportinggoods.com
www.bedenegitimi.gen.tr

Tenis ayakkabıları / tenis sporu ayakkabısı nedir, nasıl olmalıdır hakkında olup sağlıklı yaşam ve spor konularıyla dolaylı yoldan ilgili olan bu yazıda kullanılan telif haklarıyla korunan görseller: tableatny, sub_lime79, sub_lime79, shadeofmelon, calonda, Steve9091 ve nasha_ Creative Commons lisanslarına uygun olarak kullanılmıştır.