Fitness Aletleri / Spor Salonu Ekipmanları

Not: Bu yazıda, genel fikir vermesi açısından bir spor salonunda kullanılabilecek ekipman seçeneklerinin çok azına yer verilmiştir. Zinde Türkiye Dergisi, spor salonu kurulumu ve işletimi konusunda 15 yılı aşkın deneyime sahiptir ve ihtiyaç duymanız hâlinde danışmanlık hizmeti almanızı sağlayabilir. Detaylı bilgi ve başvuru için İletişim sayfamızdan talebinizi iletebilirsiniz.

Fitness Aletleri / Spor Salonu Ekipmanları

Çeviren: Samime Ünlü Sonugüler

Yazıda köşeli parantez içinde belirtilenler, orijinal metinde bulunmayan, Zinde Türkiye olarak bizim eklediğimiz editör notlarıdır.

Artık hepimiz biliyoruz ki egzersiz sağlıklı bir yaşam tarzı için en önemli şeylerden biridir. Egzersiz biçimini seçiminiz ise bireysel amaçlarınıza ve bireysel zevklerinize bağlıdır. Eğer amacınız kas kütlenizi artırmaksa seçeceğiniz en uygun uğraşlardan birisi de kuşkusuz fitnes’dir. Çevrenizdeki fitness salonlarından birine gittiğinizde birçoğunu belki ilk kez gördüğünüz çeşitli aletlerle karşılaşırsınız. Çünkü kas kütlesini artırmak ancak bazı aletlerle mümkün olacaktır.

Evinize bir spor salonu kurmak da isteyebilirsiniz. Bu aletleri almadan önce yakından tanımak, özelliklerini bilmek ve hangi vücudumuzdaki kaslar arasından hangi kaslar üzerinde etkin olduğunu öğrenmek işinizi çok kolaylaştıracaktır.

Şimdi bir fitness salonunda bulunan çeşitli aletlere ve bunların özelliklerine bakalım.

Spor Salonundaki Fitness Ekipmanları

Spor salonlarında iki tür temel tipte ekipman vardır; serbest ağırlıklar ve makineler.

1) Serbest Ağırlıklar

Serbest ağırlıklar, vücut geliştirme aletlerinin en temel formlarıdır. Serbest ağırlık diye isimlendirilirler çünkü onlara bağlı makaralar, pinler, kablolar veya ağırlık yığınları yoktur. Halter, dambıl ve ağırlık plakalarından meydana gelirler.

Halterler (Barbells)

Ağırlık plakalarının takılıp yerleştirildiği 1,22 ve 2,1336 metre [iki yüz on üç santim otuz altı milimetre] arasında, uzun, demirden bir çubuktur [Bununla birlikte bu ölçüler, halter tanımının kesin sınırlarını çizmez. Bu yazıda anlatılandan daha uzun veya kısa veya başka hammaddelerden halterler olabilir]. Halter egzersizleri halter iki elle tutularak yapılır. Sağdaki fotoğrafta olimpik halteri görüyorsunuz. Olimpik halter 2,1336 metre uzunluğunda ve 20,41165665 kilogram [yirmi kilo dört yüz on bir gram küsur] ağırlığındadır. Bu halter üzerinde 360 kilogram ve üzeri ağırlığı taşıyabilecek kapasiteye sahiptir.

Bazı olimpik halterler 450 kilogram ağırlığı bile taşıyabilir. Bu halterler çok sayıda ağır temel egzersiz (bench press, squats ve deadlifts) için kullanılır.

Bir de olimpik halterlerin küçük versiyonları vardır. Bunların uzunlukları 1,2 ila 1,85 metre arasındadır. Bunlar genelde barbell curls [halter büküş kaldırışları], shoulder presses [omuzdan itişler] ve bent rows [halter göğse çekiş] gibi büyük hareketlere nispeten küçük egzersizler için kullanılır.

Halterler genellikle 9 ila 45 kilogram ağırlığa sahiptir. 2 ila 5 kilogramlık artışlar gösterirler. (Bundan başka 9, 13 ve 18 kilogram olanlar da vardır.)

Birçok spor salonunda halter rafları vardır. Bunlar sabit ağırlıklardan oluşan bir ürün yelpazesine sahiptirler [ve bu sebepten sürekli ağırlık takılıp sökülmesi gerekmez].

Olimpik halterlerin yanında ayrıca standart halterler de vardır. Bunları spor malzemesi satan büyük alışveriş merkezlerinde görebilirsiniz. Genellikle 2,5 santimetre kalınlığında 1,5 – 2 metre uzunluğundadırlar. Bu tipteki halterler bir ev spor salonu için idealdir. [Halterler hakkındaki detaylı bir yazımız için bakınız: Ağırlık / Dambıl Setleri]

Dambıllar (Dumbbells)

Bir dambıl kısa bir halterdir, genellikle 25 ila 40 santimetre uzunluğundadırlar. Dambıl çalışmaları her iki ele dambıl alınarak yapılır. [Yarım ve bir kilolukları da bulunmakla birlikte] Genellikle dambıllar 2 kilogramdan başlar ve 2-2,5 kilogramlık artışlarla 5, 7,5 ve 10 kiloluk gibi artarak gider. [Dambıllar hakkındaki detaylı yazımız için bakınız: Dambıl]

Ayarlanabilir dambılların uçlarında ağırlık plakalarını tutmak için küçük klipsler [veya “kelebek” adı verilen somunlar] vardır. Böylece plakalar düşmeden rahatlıkla spora devam edilebilir. Sabit ağırlıklar, dambıl rafı sayesinde daha az yer kaplarlar, ev spor salonu için idealdirler. [Bu konu hakkındaki detaylı yazımız için bakınız: Ayarlanabilir Dambıllar Hakkında]

Ağırlık Plakaları (Weight Plates)

Ağırlık plakaları genelde 1 kilogram ile 50 kilogram aralığındadır [Ülkelerin kullandığı ağırlık ölçü birimlerine göre bu miktarlar değişebilmektedir. Örneğin Batı’da pound yani lbs değerleri kullanılır). Genellikle demirden yapılmışlardır fakat bazı ev spor salonları için plastik ağırlık plakaları da vardır. Plastik plakalar fitness’e yeni başlayan biri için iyi olabilirler ama kalın oldukları için dambıl veya halter üzerine yerleştirilirken problem yaşanabilir.

Ticari spor salonlarındaki tüm ağırlıklar demirdendir. İki tip demir ağırlık plakası vardır. Olimpik plakalar, olimpik halterler için; standart ağırlık plakaları, 2,5 cm kalınlığındaki standart ölçüdeki halterler içindir.

Z-Çubuklar (EZ Curl Bar)

Arkakol (tricep) ve pazu (bicep) kol kaslarını bir miktar daha farklı açılarda çalıştırmak için tasarlanmıştır. Bir haltere göre daha kısadır ve [zikzaklı yapısı sayesinde], ellerin açılı şekilde yerleşmesini sağlar. Bu özellik, kasların farklı açılardan çalışması için iyidir. Düz bir haltere göre bilekler üzerindeki stresi azaltırlar. [Nispeten daha detaylı bir yazımız için bakınız: Z Bar]

Arkakol Halteri (Tricep Bar)

İki elin paralel bir şekilde yerleşmesini sağlayan, oval şekilli bir bar’dır. [çubuktur, halterdir]. Tricep bar diye isimlendirilir. Arkakol (tricep) kası yanında, diğer vücut parçaları için de kullanılabilir.

Z bara benzer; kasları farklı açılardan çalıştırmak için kullanabilirsiniz. Düz halterin bilekler üzerindeki stresini azaltmayı sağlar.

Sehpalar (Benches)

Sehpalar, spor salonlarının hepsinde en sık rastladığımız malzemelerdir. Düz, aşağı meyilli ve yukarı meyilli olmak üzere üç ana tipte sehpa vardır. Bunlardan bazıları ayarlanabilirdir; bahsettiğimiz üç pozisyona da getirilebilirler. Bazı sehpaların sonunda halteri tutmak için raflar vardır, bazı sehpalarda da herhangi bir raf yoktur. Ağırlık için raf içermeyen sehpalar genelde dambıl egzersizleri için kullanılır.

Aşırı Açma Sehpası (Hyper Extension Bench)

Bu sehpa; alt sırtı, diz arkasını ve kalça kasını çalıştırmak için kullanılır. Bazı spor salonlarında karın kası çalıştırmak için uzantıları olan biçimleri vardır. Hatalı üretilmiş ve düşük güvenlikli, bele zarar veren versiyonları görülebilir.

Pazu Sehpası (Preacher Bench)

Bu sehpa pazu çalışmaları için tasarlanmıştır. Üst kolu koyabileceğiniz açılı bir yastığa sahiptir. Bu yastık ağırlığın sallanmasını engeller, böylece pazu kaslarının diğer kaslardan destek almadan ayrılmasını ve daha etkili çalışmasını sağlayabilirsiniz.

Kol Şişiren (The Arm Blaster)

Basit ve ucuz bir parattır ancak bazı salonlarda bulunur. Arm blaster 60 santimetre uzunluğuna, 15,2 santimetre genişliğinde, yüzeyi düz olan, kavisli bir metal bardır. Boynunuzun arkasından geçirilen bir kayışı vardır. Metal çubuğu orta bölümün düz karşı kısmından tutarak çalışılır. Pazu sehpasına (preacher bench’e) benzer şekilde kol kaslarını çalıştırır. Vücut momentumunu ortadan kaldırarak kola destek olan diğer kasları devreden çıkartır gücün pazudan alınmasını sağlar.

Karın Kası Sehpası (Abdominal Bench)

Temelde karın egzersizleri yapmaya yarayan aşağı meyilli bir sehpadır. Ayaklarınızı takmanız için bir merdaneye sahiptir, böylece hareketi yaparken sehpanın üzerinden kaymazsınız.

Denge Topu (Stabilly Ball / Swiss Ball / Gym Ball)

Sehpa üzerinde yapacağınız herhangi bir egzersizi denge topu üzerinde de yapabilirsiniz. Bench press, dambıl açışları (dumbbell flyes), omuzdan kaldırışlar (shoulder press), omuz açmalar (lateral raises), arkakol açışlar (pullovers), mekikler (crunches), ters mekikler (reverse crunches) gibi egzersizlerdir bunlara dâhildir.

Bu toplar fitness ekipmanlarının mükemmel bir parçasıdır. Top hareket edebilir, dönebilir; [bu yüzden dengenizi kaybetmemek için fazladan çaba ve güç harcarsınız] böylece küçük dengeleyici kasları güçlendirerek dengenizi artırır. [Amatörler denge toplarıyla çalışırken dikkatli olmalı, yüksek ağırlık kullanmamalı ve tercihen yanlarında bir partner bulundurmalıdırlar.]

Dal-Çık Çubukları / İstasyonu (Dipping Bars)

Bu paralel bir bar kümesidir. [İniş veya dalma diye Türkçeleştirebileceğimiz] dips egzersizi; omuz, göğüs ve arkakol çalışmak için mükemmel bir egzersizdir.

Barfiks Çubukları / İstasyonu (Chin Up Bars)

Barfiks barı, demir bir çubuktur; duvara sabitlenmiş olabilir ya da egzersiz makinelerinin (power rack, multi station gibi makineler) bir parçası olabilir. Barfiks; sırt, pazu ve önkol çalışmak için çok iyi bir yöntemdir. [Barfiks çeşitleri hakkındaki detaylı yazımız: Barfiks Çeşitleri]

Raflar (Racks)

Spor salonlarında kullanılan birkaç farklı raf tipi vardır. Ağırlıkları depolamak için de kullanılabilirler. Bazılarına ağırlık ağacı (weight tree) ismi de verilir. Ayrıca dambılları ve halterleri koymak için de raflar vardır. Bazı raflar power rack ya da squat rack gibi egzersizler için kullanılır. Smith machine diye isimlendirilen özel raf makinesi, serbest ağırlık halterlerinin bir kombinasyonunu içerir aynı zamanda.

2) Makineler

Makineler çok geniş bir yelpazede egzersiz yapmanızı sağlar. Bazı makineler yalnızca bir grup kası çalıştıracak şekilde tasarlanmıştır, bazıları ise vücudun pek çok bölgesini çalıştırmak içindir [aynı anda birçok farklı makinenin özelliğini tek bir makinede sunarlar]. Birçok jimnastik salonunda çok istasyonlu makineler vardır; çünkü bu şekilde daha ucuza gelirler ve her kas grubu için ayrı makine kullanmaya göre de daha az yer kaplanmış olur.

Makinelerin hem avantajı hem dezavantajı vardır. Genellikle kullanımı kolaydır ve serbest ağırlıklara kıyasla çalışırken daha güvenlidir. Fakat serbest ağırlıklar, kasları daha fazla uyarmak eğilimindedir. Çünkü ağırlık kaldırırken dengeleyici kasları kullanarak denge sağlarsınız. Tabii ki en iyisi hem makinelerle hem de serbest ağırlık kaldırarak çalışmaktır.

Bacak İtiş Makinesi (Leg Press Machine)

Birçok kişi çömelmenin (squat’ın) en iyi bacak egzersizi olduğuna inanır. Leg press de en iyi bacak egzersiz makinesidir. Bacak egzersiz makinelerinin çoğu 45 derece açıyla ayarlanır. Ağırlıkların düşme ya da kayma endişesi olmaksızın leg press makinesiyle güvenli bir şekilde ağırlıkları kaldırabilirsiniz. Bu alet çömelmelere göre alt sırt ve dizler üzerine daha az stres / yük binmesini sağlar.

Ağırlık Omuzda Çömelme Makinesi (Hack Squat Machine)

Bu, geleneksel barbell squat’ın iyi bir çeşididir. Uyluğun dış bölümünü geliştirmede işe yarar.

Bacak Uzatma Makinesi (Leg Extension Machine)

Bu makine, [dört başlı büyük bacak kası olan] quadriceps kaslarını çalıştırmak için mükemmeldir. Birçok kişi bu egzersizi quadriceps kasının ön çalışması için tercih eder. Squat ya da leg press hareketlerine geçmeden önce diz ekleminin ısınmasında kullanılır.

Bacak Bükme Makinesi (Leg Curl Machine)

Bu makine diz arkası egzersizleri için çok iyidir. Bazı fitness salonlarında leg extension (bacak uzatma) ve leg curl (bacak bükme) aynı makine üzerindedir.

Baldır Makinesi (Calf Machine)

Baldır (calf) makinesinin oturarak çalışılan ve ayakta çalışılan iki türü vardır. Ayakta çalışılan baldır makinesi üst baldır kaslarını hedeflerken, oturarak çalışılan baldır makinesi alt baldır kaslarını çalıştırır.

Bacak Birleştirme Makinesi ve Bacak Ayırma Makinesi (Leg Adduction / Abduction Machine)

Bu makinelerle de iç uyluk ve dış uyluk çalıştırılır. Bazı spor salonlarında bu makineler ayrı ayrıdır. Bazılarında da bu özellikler aynı makinede birleştirilmiştir.

Kanat Çekiş Makinesi (Lat Pulldown Machine)

Bu hareket barfiks hareketine benzer. Bazıları barfiksin lat pull down egzersizine göre daha üstün olduğuna inanır. Barfiks egzersizinde çalışan kişi, vücut ağırlığını kaldırabilmelidir. Fakat pek çok kişi sırt kasları konusunda yeterince güçlü değildir. Bu yüzden lat pull down harika bir alternatiftir.

Göğüs Sıkıştırma Makinesi (Pec Deck Machine)

Bu göğüs kaslarını diğer kaslardan ayırarak çalıştırmak için harika bir makinedir. Bazı pec deck makinelerinde iki dikey kol pedi vardır. Bunlara önkollarınızı dayayarak çalışırsınız [fakat dirseklerin dayanmadığı ve yalnızca ellerle tutularak açma-kapama yapılan makineler de vardır].

Kablolar ve Makaralar (Cables and Pulleys)

Birçok spor salonunda kablo ve makaralara sahip makineleri görürsünüz. Genellikle bir ağırlık yığını vardır; bu yığın uzun bir kabloya bağlıdır. Sonda küçük bir bar ya da kol bulunmaktadır. Bu makaraları kullanarak çok çeşitli egzersizler yapabilir ve sonuçta vücudunuzun pek çok farklı bölgesini çalıştırabilirsiniz. [Kablo istasyonlarında, kablo ucunan takılan aparatlar ve ayrıca istasyona getirilen sehpa vb yardımcı elemanlarla yüzlerce farklı varyasyonda ve neredeyse tüm bölgeleriniz için hareketler yapabilirsiniz.]

Aksesuarlar

Ağırlık Kaldırma Eldivenleri (Weightlifting Gloves)

Ağırlık kaldırırken ellerinizi eldiven giyerek koruyabilirsiniz. Bu ellerinizde kabarcık ve nasır oluşumunu engelleyecektir. [Bu konu hakkındaki detaylı yazımız için bakınız: Ağırlık / Body Eldivenleri]

Sargı ve Kayışlar (Wraps)

Bilek, diz ve dirsek sargıları fitness salonlarında sıkça kullanılır. Yaralanmaya karşı önlem olarak ya da ağrıyan bir yer varsa o bölgeyi desteklemek için tercih edilir. Eğer ihtiyacınız yoksa onları kullanmayın. Çünkü zamanla sardığınız bölümdeki kaslar sargı tarafından desteklendiği için zayıflar. Ağrıyan eklemleriniz için elastik sargı kullanabilirsiniz.

Ağırlık Kaldırma Kemerleri (Weightlifting Belts)

Bir ağırlık kemeri, temel bir vücut geliştirme aksesuarıdır. Kemerin amacı alt sırtı korumak ve destek sağlamaktır. En iyisi, ağırlık kaldırırken gerektiğinde onu kullanmaktır, tüm antrenmanlarda kullanmak gerekmez. Ağırlık kaldırırken devamlı kullanılması alt sırtın zayıflamasına neden olur. Çünkü bu bölüm desteklendiği için vücudun diğer bölümleri gibi çalışmamış olur.

Bilek Bantları (Wrist Straps)

Bilek bantları kısa, dar ve güçlü malzemelerdir. Bilek etrafına sarılarak ve ondan sonra halter ya da dambılların çevresine sarılarak kavramayı geliştirmeye yararlar. Bilek bantları genel olarak deadlifts, omuz silkme (shrugs), barfiks ve ağır çekme (rowing) egzersizlerini yaparken kullanılır. Ağırlık kaldırmada zayıf kavramayı önlemekte işe yararlar.

Bilek bantlarının aşırı kullanımı önkol kaslarının zayıflamasına neden olabilir. En doğrusu onları gerçekten ihtiyaç duyduğunuzda kullanmak olacaktır. Isınmak amacıyla yaptığınız çalışmalarda bu bantları kullanmanız önerilmez.

Kafa Kayışları (Head Harnesses)

Bu aksesuar başın etrafına yerleştirilen deri bölüm ve ucuna bağlanmış ağırlıklardan oluşur. Kafa bantları boyun kaslarını çalıştırmada işe yarar. Amaç direkt boyun egzersizi yapmak değildir. Vücut geliştirme yapan birçok kişi özel olarak boyun egzersizi yapmaz çünkü ağır omuz ve sırt kaslarını çalıştıran egzersizler boyun kaslarını da çalıştıracaktır. Eğer ayrıca boyun kaslarını çalıştırmak istiyorsanız bir kafa kayışı alarak bazı ekstra egzersizler yapmalısınız. Bu aksesuar spor malzemesi satan mağazalarda her zaman bulunmayabilir fakat siparişiniz üzerine getirilebilir.

Magnezyum Karbonat / Magnezyum Tozu (Gym Chalk)

Birçok vücutçu ellerindeki teri kurutmak için özel bir tebeşir kullanır. Olimpik ağırlık kaldırıcılar, hidrolik kaldırıcılar ve jimnastikçilerin tümü bu tebeşiri kullanırlar. Bazı spor salonlarında tebeşir kullanılmasına izin verilmez bu nedenle kullanmadan önce izin almanız gerekir.

Sonsöz

Bu yazımızda, bir fitness salonunda rastlayabileceğiniz hemen hemen bütün temel ekipmanlara kısaca göz atmış olduk. Kardiyo aletlerini ise bu yazımızın dışında tuttuk ve ileride bunları ayrıca anlatacağız. Artık ister çalışmak için spor salonuna gittiğinizde, isterse evinize bir spor salonu oluştururken, alacağınız makine ve aletlerin kullanımı ve özellikleri konusunda az çok bir fikrinizin oluştuğunu umuyorum. Bu yazının sonrasında yine Zinde Türkiye dergisinde, evinizde bir spor salonu oluştururken dikkat edeceğiniz şeylerle ilgili yazımızı yayınlayacağız; umarım seçimlerinizde yardımcı olur.

Fitness aletleri, fitness ekipmanları, egzersiz aletleri, fitness malzemeleri, spor aletleri, spor salonu ekipmanları ve vücut geliştirme aletleri hakkında olup sağlıklı yaşam (fitness) ve spor konusuyla ilgili olan bu yazıda kullanılan görsellerin bir kısmı, yazılarını Türkçeye çevirip yayımlamamıza izin veren yazı sahibinden alınmıştır, bir kısmı ise bilgi verme amaçlı kullanılan GPL fotoğraflardır. Bunun dışındaki telif haklarıyla korunan diğer görseller ise: kk+, Beneteau Sailor, kk+, o0bsessed, a.drian, The U.S. Army, CoachClub, robertDouglass ve Maximus_W Creative Commons lisanslarına uygun olarak kullanılmıştır.

Fitness aletleri ve spor salonu ekipmanları hakkındaki bu yazı, sitemizi destekleyen bir İngilizce vücut geliştirme ve fitness kaynağı olan Iron Workout sitesinden alınmıştır.

Orijinal yazının bağlantısı: http://www.ironworkout.com/gym_equipment/index.htm
Yazıyı Türkçeye çeviren ve yayım izni alan Zinde Türkiye yazarı: Samime Ünlü Sonugüler